Mobiele rijsimulator baant zich virtuele weg door poolklimaat

Innovatieve aanbesteding leidt tot innovatief product

Doordat niet alle weersomstandigheden in de buitenwereld op afroep zijn na te bootsen, is een mobiele rijsimulator essentieel voor de militaire paraatheid. Zo geschiedde. Defensie – in dit geval het Commando Materieel en IT (COMMIT) – gaat voor het eerst een innovatiepartnerschap aan. Motorsport in Motion uit Veghel voorziet het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden (OTCRij) nog dit jaar van een mobiele rijsimulator.

Deze mobiele rijsimulator is ontwikkeld voor het zogenoemde werkpaard de Scania Gryphus en de werkjeep Iveco Manticore. De keuze viel op een mobiele variant, zodat de simulator opgevouwen in een busje naar de troepen kan worden vervoerd. “Anders hadden alle mensen vanuit het hele land naar de kazerne in Oirschot moeten afreizen”, klinkt de plausibele uitleg van inkoopmanager COMMIT majoor Alexander Schermerhorn. “Bovendien is het beter dat er maar één reisbeweging plaatsvindt”, vervolgt de officier. “Dat scheelt een hoop tijd en het is milieuvriendelijker.”

Allerlei simulaties mogelijk

Hoewel er bij OTCRij genoeg voertuigen worden gesimuleerd, was er nog geen mobiele simulator voor bovengenoemde voertuigen. Terwijl een dergelijke simulator heel belangrijk is voor de nabootsing van uiteenlopende rijsituaties en dus de militaire paraatheid. “Bijvoorbeeld het rijden onder winterse omstandigheden in Noord-Noorwegen”, licht majoor Schermerhorn toe. “Maar ook het rijden op de openbare weg, door ruig terrein en colonne rijden.” Daarnaast kunnen bepaalde specifieke omstandigheden worden nagebootst. “Offroad en onroad”, aldus de officier. Er kan van alles worden gesimuleerd.

Innovaties op een rij

In de praktijk komt het er op neer dat de simulator op wieltjes het busje wordt in- en uitgereden. Vervolgens worden ter plekke in een kazerne de wieltjes ingeklapt, waarna de chauffeur zijn rijvaardigheden bijschaaft. Aan het eind van de rijsessie verdwijnt de simulator weer in de bus. Op naar de volgende locatie. “De verplaatsbaarheid, de platforms en modulaire opbouw zijn allemaal innovaties op een rij”, vertelt de majoor. “Net als de inkooptechniek.”

Mobiel, licht en stabiel

En de innovatie van de mobiele simulator zelf? “Hij is mobiel. In tegenstelling tot traditionele simulatoren die vaak hangar- of kamervullend zijn, is deze simulator licht, stabiel en past achterin een busje”, somt de officier op. “Ten tweede simuleert hij de Gryphus én de Manticore. Dat kon nog niet, maar gaan we nu allemaal bouwen. Daarbij zitten beide voertuigen op één simulator. Softwarematig verandert het dashboard. Er wordt een ander stuur bevestigd en vervolgens kunnen we weer aan de slag met een ander voertuig.”

Opvallende zoektocht naar leverancier

Aan het hele proces ging een intensief traject vooraf. De zoektocht naar een partij die in staat was de wensen van COMMIT te vertalen naar een opvouwbare rijsimulator en die het gedrag van een Gryphus of Manticore realistisch zou kunnen simuleren.

Dat de keuze bij het vinden van een mobiele simulator uiteindelijk viel op een kleine, flexibele, innovatieve simulatiebouwer in Veghel is hoogst opvallend. “We hebben gemerkt dat kleine bedrijfjes die racesimulatoren bouwen voor onder meer particulieren en de horeca de realiteit heel anders benaderen dan onze klassieke defensieleveranciers”, luidt de verrassende uitleg van de majoor. “Deze simulatorleveranciers passen het terrein in feite aan op het voertuig, terwijl wij zochten naar een voertuig dat het terrein volgt. Dan wordt het immers natuurgetrouw. Dat kunnen die racesimulatoren, voor de Formule 1 et cetera veel beter dan een defensieleverancier, merkten wij tijdens ons marktonderzoek.”

Nota bene is er een zeldzaam gebruikte aanbestedingsprocedure van het innovatiepartnerschap toegepast. Deze is vorig jaar slechts negen keer ingezet op een totaal van bijna dertienduizend Nederlandse aanbestedingen. “Dit was al innovatief met een allereerste aanbesteding binnen Defensie”, klinkt de inkoper enthousiast. “Hierna krijgen we ook nog een innovatief product. Kortom, er heeft een echte innovatie-inkoop plaatsgevonden.”

Medio oktober 2025 eerste versie simulator gereed

Medio oktober 2025 is de eerste fase van het operationele product gereed. Dan kunnen de chauffeurs van de Gryphus worden getraind. In een realistische omgeving, maar nog wel in een beperkt landschap. Ook de mogelijkheid om de leerling te begeleiden staat dan nog in de kinderschoenen. “Hierna gaan we in fase twee en drie uitbreiden naar een volwassen eindproduct”, werpt majoor Schermerhorn een blik vooruit. Ook TNO, TU Eindhoven, Simulatiecentrum Land en JIVC leveren hieraan een bijdrage. “Als in de tweede helft van 2026 ook de Manticore is geïntegreerd, is het eindproduct klaar en hebben we een rijklare simulator.”

Resumerend. De allereerste aanbestedingsprocedure van het innovatiepartnerschap van Defensie is een feit. “Ik heb het samen met een jurist uitgewerkt”, merkt de ervaren inkoper op. “We hebben het wetboek erbij gepakt en gekeken hoe de procedure in elkaar stak. Vervolgens hebben we het in de steigers gezet en gepubliceerd. Met dank aan velen, zoals de uitvoerders, rijinstructeurs, en de mensen in Veghel.”