‘We draaien 7.000 extra diensten met elkaar’
De Koninklijke Marechaussee bereidt zich voor op de grootste veiligheidsoperatie ooit in Nederland: de NAVO-top op 24 en 25 juni 2025. Maar waar begin je met organiseren? Met wie werk je samen? En welke taken hebben onze collega’s eigenlijk? Kolonel Evert Jan en majoor Greet geven een kijkje in de keuken.
Tijdens de NAVO-top van 2023 is Nederland gevraagd de editie van 2025 te organiseren. Waar begin je als zo’n klus op de organisatie afkomt? Kolonel Evert Jan: “In het najaar van 2023 is hiervoor direct de projectorganisatie opgetuigd. Ik werd gevraagd als projectleider en Greet als algemeen commandant van de SGBO. Met een gedreven team van 5 medewerkers ben ik onder andere verantwoordelijk voor de interdepartementale en politiek-bestuurlijke samenwerking. We werken op strategisch niveau en zijn het gezicht naar buiten. De operationele organisatie en inzet van onze collega’s ligt bij Greet.”
‘Elkaar aanvullen en niet in de wielen rijden’
“Gedurende de NAVO-top is er een SGBO actief met 2 staven”, legt Greet uit. “Wij zijn operationeel verantwoordelijk voor al onze politietaken op verschillende locaties tijdens de top. Zowel in de voorbereidingsfase als tijdens de uitvoering. Er wordt op dit moment al hard gewerkt binnen deze 2 staven en de bijbehorende backoffices aan de operationele planvorming.”
Evert Jan en Greet werken nu ruim een jaar intensief samen. “We hebben elkaar direct opgezocht zodat we elkaar kunnen aanvullen en niet in de wielen rijden”, vertelt Evert Jan. “Tijdens de Nuclear Security Summit (NSS) in 2014, de grootste veiligheidsoperatie in Nederland tot nu toe, was ik tegelijkertijd projectleider en algemeen commandant SGBO. Daarvan hebben we geleerd dat die combinatie te veel van het goede was. Daarom is nu gekozen om voor beide functies iemand volledig vrij te maken.”
Fysiek en digitaal oefenen
Het World Forum in Den Haag is de hoofdlocatie voor de NAVO-top, maar voor de Marechaussee ligt het zwaartepunt op luchthaven Schiphol, vertelt Greet. “Daar komen regeringsleiders, staatshoofden en ministers aan. Dit is de start van een grote veiligheidsoperatie; zij worden beveiligd naar Den Haag gebracht. Dit betekent voor onze organisatie extra inzet op Schiphol om een waardig, gastvrij, veilig en ongestoord vertrek en aankomst te organiseren. Zo voeren we ceremoniële taken uit bij aankomst en vertrek. Ook leveren de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB) en het eskadron Hoog Risico Beveiliging (HRB) persoonsbeveiliging en -begeleiding.”
Daarnaast werken allerlei specialistische collega’s voor en achter de schermen mee aan de top. “Wie, wat en waar precies, dat is geheim”, zegt Greet. “Maar denk aan documentdeskundigen, opsporings- en inlichtingenmedewerkers, experts op het gebied van chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN-) dreigingen en incidenten, motorrijders, explosievenverkenners en beveiligings-, observatie- en arrestatieteams. En dan is de lijst nog lang niet compleet.”
Binnen de hele organisatie worden medewerkers volop getraind voor hun taken tijdens de top. Om de kennis en kunde van collega’s optimaal te benutten, is ervoor gekozen dat iedereen zo veel mogelijk zijn of haar eigen werkzaamheden uitvoert. Greet: “De top vraagt van iedereen al genoeg tijd en energie. Ik wil voorkomen dat men zich dan ook nog ander werk eigen moet maken.” De komende maanden vinden op verschillende niveaus ook table top-oefeningen plaats. Dit zijn virtuele oefeningen waarbij aan de hand van scenario’s de interne en externe samenwerking wordt getest.
‘De top vraagt een grote stap extra’
Waardevol inzicht
Geleerde lessen van andere grote veiligheidsoperaties, zoals onder andere de NSS 2014 in Den Haag, de verschillende NAVO-toppen en de recente Olympische Spelen in Parijs in 2024, bieden Evert Jan en Greet waardevolle inzichten. Met de organisatoren van deze evenementen is kennis uitgewisseld, maar ze vormen geen blauwdruk voor de NAVO-top in Den Haag. “Als ik de geopolitieke situatie anno 2025 bijvoorbeeld vergelijk met 2014 tijdens de NSS, ziet de wereld er echt anders uit. Het dreigingsbeeld is veranderd. Dat vraagt om specifieke operationele inzet”, benadrukt Evert Jan. Greet vult aan dat dit ook geldt voor bijvoorbeeld cyberveiligheid en het gebruik van drones. Logischerwijs kunnen beiden niet dieper in gaat op het dreigingsbeeld; een groot deel van de taken die de Marechaussee uitvoert tijdens de top zal onzichtbaar zijn voor het publiek.
Enthousiasme
Hoe dan ook: de NAVO-top vraagt een grote inspanning van de organisatie en van individuele collega’s. Rond de top is een verlofstop van 2 weken afgekondigd en zijn ruim 7.000 extra diensten ingepland. “Deze diensten komen bovenop de reguliere operatie. Hiermee waarborgen we de continuïteit van onze taken”, vertelt Greet, die sinds de eerste dag van de voorbereiding al enorm trots is op de inzet van collega’s. “De top vraagt van ieder van ons een grote stap extra. Iedereen werkt, oefent en traint meer en is soms vaker van huis. We zien en waarderen dit als leiding enorm. Los van de druk en impact, geniet ik vooral van het enthousiasme onder collega’s. Ik merk dat iedereen zich realiseert hoe uniek het organiseren van zo’n grote veiligheidsoperatie is. Ik moet collega’s vaker afremmen dan motiveren.”
Samenwerking: essentieel en waardevol
Een succesvolle NAVO-top staat of valt met de samenwerking tussen verschillende ministeries, gemeenten, Nationale Politie, Defensie, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en vele andere (overheids)organisaties. Al deze ‘gezagen’ en uitvoeringsorganisaties zijn verantwoordelijk voor een deel van de operatie.
Greet: “Al ruim een jaar werken we samen met de commandanten van de SGBO’s van de regionale politie eenheden Den Haag en Noord-Holland en de 2 landelijke eenheden, de Eenheid Landelijke Expertise en Operaties (LX) en de Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies (LO). Deze samenwerking loopt hartstikke goed en zorgt er bijvoorbeeld voor dat regeringsleiders straks soepel vanaf Schiphol naar Den Haag worden vervoerd. De lijnen zijn super kort.”
Onderlinge verbinding
Voor Evert Jan bestaat een flink deel van zijn werk als projectleider uit overleg met de vele (overheids)organisaties om de belangen van de Marechaussee te borgen. “Maar ook om verantwoordelijkheden op elkaar af te stemmen en de onderlinge verbinding te versterken. Het is belangrijk dat we met de inbreng van onze kennis en ervaring invloed uitoefenen op goede besluitvorming. Actieve deelname aan deze overleggen zorgt er ook voor dat we tijdig de informatie krijgen die we nodig hebben om onze operatie voor te bereiden.”
Greet: “Ik spreek namens ons beiden als ik zeg dat de samenwerkingen goed verlopen. Met de meeste partijen werkt de Marechaussee ook al jaren samen.” Evert Jan: “En dat we nu op deze schaal zo intensief samenwerken, is ook voor de toekomst waardevol. Een volgende NAVO-top zullen we niet snel organiseren, maar in een onrustige wereld wil je elkaar ook op andere momenten makkelijk kunnen vinden.”
