Tekst KAP Kirsten de Vries
Foto boven: SM Cristian Schrik
‘Wie nu opkomt gaat voor het echie naar buiten’
Leiderschap, mentale weerbaarheid en gewoon leuk doen tegen elkaar. Op Marinekazerne Erfprins in Den Helder worden leerlingen klaargestoomd voor een loopbaan binnen de marine. En juist deze 3 skills gaan ze helpen om de huidige situatie in de wereld aan te kunnen, zo meent commandant van de School voor Maritieme Vorming en Bedrijfsvoering Onderwijs (SMVBO) kapitein-luitenant ter zee (LD) Pauline Handgraaf-Blok. Ook binnen haar team is hoofdtaak 1 aan de orde van de dag. “Wie nu opkomt gaat voor het echie naar buiten.”
Voor de leerlingen van de SMVBO zijn er 2 opleidingen op Erfprins. De Eerste Militaire Maritieme Vorming (EMMV) en de Leergang Management Vorming (LMV). Tijdens de EMMV worden leerlingen voorbereid op hun eerste militaire maritieme functie. Bij de LMV heeft leiderschap een belangrijke rol in de opleiding.
Kwantiteit boven kwaliteit?
Het jaar 2025 begon beter dan anders voor de EMMV, met 109 nieuwe leerlingen. De eerste afvallers zijn inmiddels een feit, maar de instroom was 2 keer zo hoog als normaal. Reden om de vlag uit te hangen, zou je denken. Maar overste Handgraaf-Blok is kritisch. “We doen allemaal ons best om hier zoveel mogelijk mensen binnen te krijgen. Maar moeten we kwantiteit boven kwaliteit gaan stellen of moeten we accepteren dat er dan maar meer mensen afvallen dan anders?”
Creatieve oplossingen
De hoge instroom brengt bovendien een nieuwe uitdaging met zich mee: wat te doen als er op de EMMV meer leerlingen worden opgeleid dan dat er plek is aan boord van de schepen? “Varen is natuurlijk wel waarvoor de mensen hier komen, maar op een gegeven moment zijn de bedden aan boord vol. Gelukkig zoeken collega’s naar creatieve oplossingen. Zo worden leerlingen die niet gelijk doorstromen, opgevangen op Zr.Ms. Karel Doorman. Aan boord worden ze alvast voorbereid op hun eerste vakopleiding.”
De goede dingen?
De versterkte focus op hoofdtaak 1 brengt meer met zich mee voor de SMVBO dan alleen mensen binnenhalen en opleiden. Er wordt druk gedigitaliseerd voor het geval er veel mensen wegmoeten, omdat de nood dan aan de man is. Collega’s moeten dan inspringen en weten dan hoe zij opleidingen kunnen overnemen. Processen worden daarvoor in kaart gebracht, de organisatie bestendigd en de urgentie aangescherpt. Zaken die anders wellicht op de plank waren blijven liggen tot volgend jaar, zo geeft de overste toe, maar door hoofdtaak 1 nu voorrang krijgen.
“Wij moeten ons bij alles afvragen: doen we nog de goede dingen? De opleidingen 'staan' goed, daar ben ik echt van overtuigd, en wij leveren een goed product. Maar we kunnen ook nog veel beter.”
‘De opleiding staat goed, daar ben ik van overtuigd’
Marine Fit
Een van de zaken die aangescherpt zijn op Erfprins is aandacht voor de fysieke conditie. Dat hangt samen met de komst van de Marine Fit. Geen push-ups, sit-ups en 12 minuten hardlopen meer, zoals bij de oude Defensie Conditie Proef. Nu gaat het om 3 kilometer lopen, met bepakking, binnen een half uur, om een parcours afleggen, met een pop sjouwen en klimmen. “Ik kon niet uitleggen dat als je je niet kunt opdrukken, dat je de opleiding dan niet haalt. De nieuwe test komt het dichtst in de buurt van wat we aan boord doen. Als je een brand moet blussen, moet je in een hittewerend pak, met perslucht op, en met slangen door het schip kunnen banjeren.”
Naast fysiek in orde zijn, voor wat mogelijk komen gaat, zetten de commandant en haar team ook volop in op mentale weerbaarheid. “De mensen die nu opkomen moeten wel goed weten dat zij niet voor de marine komen waarvoor ik ooit kwam.” Een van de middelen om de leerlingen mentaal weerbaarder te krijgen, is gedurende de EMMV meer inzetten op slaapdeprivatie.
Identiteit afnemen
“Tijdens de opleiding is het de bedoeling dat iedereen tegen zijn of haar grenzen aanloopt. Met slaaptekort loop je eerder tegen stress aan. Dan kijken wij hoe daarop gereageerd wordt. Als je weet wat jouw grenzen zijn én die van anderen, word je als mens en team sterker. Als er ’s nachts aan boord een brand uitbreekt, weet je ook niet wanneer die geblust is en zul je als team dóór moeten zetten totdat je klaar bent. Je wilt dat leerlingen berekend zijn op wat ze níét verwachten. Mentale kracht wordt écht een extra speerpunt.”
Naast slaapdeprivatie toepassen, halen instructeurs leerlingen tijdens de EMMV zoveel mogelijk uit hun comfortzone. “Dat doe je al op dag 1 door het verwisselen van hun kleding. Je neemt eigenlijk hun identiteit af. Dat ze met elkaar op één kamer of in een tent slapen, dat ze met elkaar moeten samenwerken, dat ze hulp moeten vragen; dat alles is ook niet altijd makkelijk.”
‘Mentale kracht wordt écht ons extra speerpunt’
Leiderschap en leuk doen
Een ander punt waar met name Handgraaf-Blok zelf vol op wil inzetten, is leiderschap. Zij heeft het gevoel dat juist deze vaardigheid nog wel eens onderschat wordt. Bij de LMV is er volop aandacht voor, maar de overste zou graag zien dat leiderschapsopleidingen voor iedereen verplicht worden.
“Door hoofdtaak 1 hebben mensen het al veel drukker dan anders. En dan vallen dit soort trainingen helaas eerder weg. Je technische skills veranderen iedere keer als je overgeplaatst wordt. Je non-technical skills neem je echter altijd mee en daarmee hou je het moreel hoog. Maar echt het allerbelangrijkste vind ik: doe gewoon leuk.”
Klaar om te gaan
De commandant merkt binnen haar team dat de versterkte focus op hoofdtaak 1 en de bijbehorende veranderingen voor de nodige onrust zorgen. ‘Waar kom ik terecht?’; ‘Wat gaat er gebeuren?’; zijn vragen die leven op Erfprins. Toch relativeert Handgraaf-Blok ook: “Eigenlijk deden we natuurlijk altijd alles al voor hoofdtaak 1. We doen grotendeels nog steeds hetzelfde als gisteren en zullen dat ook morgen doen. Belangrijk daarbij blijft dat je mensen zo goed mogelijk voorbereidt. Ik vind het nu nóg belangrijker dan anders dat iedereen fit en dental fit is. Je moet wel klaar zijn om te gaan.”
