Tekst KAP Joris van Duin
Foto SM Gregory Fréni, archief MCD, eigen foto
‘Dit helpt bij het vergroten van de schaalbaarheid van de krijgsmacht’
Defensie start het ene na het andere innovatieproject. Het Commando Landstrijdkrachten heeft er zelfs een speciale sectie voor: de afdeling Innovatie. In deze rubriek belicht dit e-zine bijzondere trajecten die deze groep initieert of ondersteunt. Ditmaal Sponsored Reserves, een project dat zorgt voor extra capaciteit bij de landmacht. We gaan op bezoek bij 101 Geniebataljon in Wezep, ‘home of the engineers’. Ruud Moeskops van het Kenniscentrum Genie geeft tekst en uitleg.
Het is 2018 als vooral op het gebied van grondverzet binnen de genie dringend behoefte is aan meer handjes. Defensie kan niet zomaar een blik specialisten opentrekken en een innovatieve oplossing is dus gewenst. Ruud Moeskops buigt zich namens het Kenniscentrum Genie over de vraag hoe dat op te lossen. Zijn antwoord: een pilot die inmiddels is uitgegroeid tot het project Sponsored Reserves. Helemaal uit de lucht gegrepen is het niet, geeft Moeskops eerlijk toe. “In het Verenigd Koninkrijk bestond dit al en wij proberen de goede elementen ervan in een Nederlands jasje te gieten.”
Kortgezegd betekent Sponsored Reserves het inzetten van de capaciteit van een burgerbedrijf onder militaire omstandigheden. Om dit mogelijk te maken moet de onderneming reservisten, die in dienst zijn van het bedrijf, op deze klussen zetten. In het geval van 101 Geniebataljon zijn dat reservisten die in hun dagelijkse leven in de bouw werken.
‘Die reservist en burger waren qua technische vaardigheden het meest ervaren’
Sergeant Antonio
“Als groepscommandant bij de oefening Carribean Engineer op Curaçao kreeg ik vorig jaar een burger en een reservist bij mijn club. We zagen elkaar voor het eerst in het vliegtuig. Wat moet je van hen verwachten? En andersom? In het begin was het aftasten. Tegen een burger kun je niet zeggen: jij gaat dit nu doen en dit verwacht ik van je. De reservist, een korporaal, snapte dat wel.
We moesten onder meer een wachtpost op hoogte in de buurt van een trekpleister bouwen. Toeristen werden er weleens beroofd en vanuit die toren konden beveiligers de situatie goed overzien. Die burger en reservist waren qua technische vaardigheden de meest ervaren lui die we hadden. Zij doen dit werk dagelijks, terwijl wij juist ook veel met militaire zaken bezig zijn. Als mijn plaatsvervanger en ik weg waren, gingen onze jongens naar hen toe als ze vragen hadden.”
‘In het militaire moet je rekening houden met dreiging, terwijl het bouwen ‘gewoon’ doorgaat’
Dreiging
“In 2018 begonnen we te verkennen hoe we civiele capaciteiten in de militaire wereld kunnen toepassen. Het werk is hetzelfde, maar de context is anders. In het militaire moet je ook rekening houden met dreiging, terwijl het bouwen ‘gewoon’ doorgaat”, legt Moeskops uit. “Bouwbedrijf Snijder BV leverde toen de werkmethodiek, machines en mensen die in het verleden militair waren of affiniteit hadden met Defensie.”
Inclusief materieel
Omdat de signalen van die proef positief waren, gingen Moeskops en zijn team met bouwbedrijven om de tafel om het concept verder vorm te geven. Zij hadden geen reservisten in dienst, dus kwam de vraag: hebben jullie bouwers die interesse hebben om reservist te worden? Sindsdien rondden enkele bouwers een korte militaire opleiding af en worden zij inclusief materieel via hun werkgever in de burgermaatschappij als reservist ingezet.
‘Hoe zet je burgers in als we ook tactisch te werk moeten gaan?’
Tweede luitenant Stijn
“Het is lastiger als burgerbouwers meedoen met tactische oefeningen. Dat zagen we in Roemenië, waar we vorig jaar een parkeerplaats bouwden en de grond ‘rijp’ maakten voor een kampement. We kregen kraanmachinisten van Jelle Bijlsma BV mee. Het scenario was: er was dreiging van een grensland, dat ons zou kunnen aanvallen. De dreiging nam steeds toe, tot overvliegende drones en demonstranten aan de poort aan toe. Je moet dan goed je 360-beveiliging wegleggen en een QRF achter de hand houden. Wij zijn als militairen niet alleen gefocust op onze taak: het bouwen, maar vooral om alles veilig te kunnen doen. Die burgers waren heel gemotiveerd en wilden ook alles van het militaire weten. Dat was heel fijn. Het nadeel was dat zij geen wapens mochten dragen en dus speelden zij geen rol bij het beveiligen. Wat dat betreft is het inzetten van reservisten met bouwervaring beter.”
‘De landmacht als bijzondere ‘klant’ voor bouwbedrijven’
Bouwtaal
Het levert volgens Moeskops een win-winsituatie op: “Het voordeel voor Defensie is dat we bedrijfscapaciteit met specifieke kwaliteiten in legergroene omstandigheden kunnen inzetten. Dan heb je de mensen in de vorm van reservisten, middelen zoals grotere machines van die bedrijven en manieren in 1. Hierbij moet je denken aan militairen en burgers die elkaar op de militaire bouwplaats beter begrijpen qua ‘bouwtaal’.”
Ontwikkelen
Ook bedrijven en de mensen zelf plukken er volgens Moeskops de vruchten van. “Als individu kun je je verder ontwikkelen en bedrijven zijn zo een aantrekkelijkere werkgever. Zij laten zien dat ze niet alleen standaardklussen aannemen maar wat tofs te bieden hebben, met de landmacht als bijzondere ’klant’.”
Opschalen
Zeker na de inval van Rusland in Oekraïne omarmt Defensie Sponsored Reserves. “We moesten als organisatie als de wiedeweerga opschalen. Het is de bedoeling dat 101 Geniebataljon een derde aan aanvullende capaciteit krijgt. We zijn nu bezig om juridische plooien glad te strijken zodat we dit verder kunnen uitrollen.”
‘Het is 1 van de middelen om extra mensen te werven en in te zetten’
Schaalbaarheid
Zijn hiermee personeelstekorten dan verleden tijd? “Dit is niet zaligmakend”, stelt Moeskops. “Het is slechts 1 van de manieren om extra mensen en middelen te werven en in te zetten. Dit is ook denkbaar in andere werkvelden binnen combat service support, zoals logistiek en herstel.” Het project is vooral interessant omdat de capaciteit dicht(er) bij de frontlinie kan worden ingezet. Moeskops wijst naar Oekraïne, waar het gebruik van opstellingen, loopgraven en hindernissen aan de orde van de dag is. “Om die te bouwen is het cruciaal om deze capaciteit uit te breiden. Alles bij elkaar helpt dit bij het vergroten van de schaalbaarheid van de krijgsmacht.”
‘We moeten wel samenwerken, op gebied van personeel én materieel’
Eerste luitenant Daan
“Tijdens onze uitzending in 2022 in Cincu (Roemenië) gingen burgers van bouwbedrijf Snijder mee. Met 70 militairen moesten we er voorbereidend werk verrichten op een militaire kazerne. De samenwerking verliep goed. Je spreekt – op het militaire na – dezelfde taal en wij leerden heel veel van hun kennis. Die burgerbouwers besteden al hun tijd aan het maken van straten of gaten, terwijl wij juist aandacht moeten besteden aan militaire zaken. Door de praktijkkennis die zij meenamen, ging de bouwsnelheid omhoog. Maar bij tactisch bouwen gaat de snelheid juist omlaag, omdat wij de burgers van bedrijven moeten beschermen. Bij reservisten, in dienst van bouwbedrijven, speelt dat natuurlijk niet. Onderaan de streep voegt samenwerken met reservisten of burgers uit de bouw veel toe. Vanwege hun praktijkkennis, maar ook omdat de spullen die hun bedrijven ter beschikking stellen, vaak veel groter zijn dan de onze. Daarmee gaat het werk sneller.”
