Tekst Michael Simon
Foto Mark van Stokkom | video: Ward Brandsma
‘Het gaat er niet om hoe goed, maar of je goed genoeg bent’
Elke operationele militair bij de landmacht krijgt jaarlijks de Defensie Conditie Proef (DCP) en de Fysieke Inzetbaarheid Test (FIT) voor de kiezen. Die laatste ondergaat een flinke verandering en na de zomer van 2025 start deze nieuwe FIT-CLAS. “Er zijn slechts 2 uitkomsten mogelijk: je kan het wel of je kan het niet.”
“De naam zegt het al”, aldus Eric Mol, senior-onderzoeker bij het Expertisecentrum Arbeid en Gezondheid van het Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (CEAG). “Deze test is specifiek ontwikkeld voor de landmacht. Andere defensieonderdelen hebben hun eigen FIT-versie of zijn die aan het ontwikkelen.”
DCP en FIT?
Waarom 2 verschillende conditietesten? Bertil Veenstra, senior-onderzoeker bij Trainingsgeneeskunde & Trainingsfysiologie (TGTF): “De DCP meet algemene, fysieke fitheid middels onder meer hardlopen, push-ups en sit-ups. Dit heeft geen directe relatie met de fysieke eisen van iemands werkzaamheden. Terwijl de FIT wél specifiek gericht is op het militaire werk en direct is afgeleid van de fysieke eisen waaraan militairen moeten voldoen.”
Check hier de clip!
“De huidige FIT-CLAS bestaat al sinds 2003 en was toe aan een update”, vertelt Veenstra. “In samenwerking met het CEAG en de LO & Sportorganisatie hebben we de FIT-CLAS doorontwikkeld. De fysieke eisen voor militairen vormen de basis. We hebben bij de ontwikkeling gebruik gemaakt van NAVO-richtlijnen, die aangeven hoe je op basis van een grondige taakanalyse, vanuit de functie-eisen, tot een goede en eerlijke test kunt komen.”
Tijdwinst
Er werd een aantal randvoorwaarden gesteld: de test moest afgelegd kunnen worden met materiaal en faciliteiten die al binnen Defensie beschikbaar waren, hij moest gebaseerd zijn op de meest actuele wetenschappelijke ontwikkelingen én hij moest korter. Eric: “De huidige FIT kan, afhankelijk van je cluster, tot wel 6 uur duren. De nieuwe FIT-CLAS is met tweederde van de tijd ingekort en duurt bijvoorbeeld voor functiecluster 1 tot en met 3 ongeveer een uur. Pure winst, want die bespaarde tijd kunnen militairen besteden aan hun werkzaamheden.” Bertil: “De tijdwinst zit ‘m met name in het fors inkorten van de afstanden die te voet afgelegd moeten worden.”
'In vergelijking met de oude FIT is deze variant tot wel 3 uur korter'
Na maanden van testen werd in februari 2025 de definitieve klap gegeven. Bertil: “Officieel wordt de nieuwe FIT-CLAS op 1 januari 2026 ingevoerd. Maar omdat alles al klaar is en we over alle benodigde materialen beschikken, gaan we al na de zomer officieus van start. Iedere landmachter die vanaf dat moment z’n FIT moet afleggen, krijgt te maken met de FIT-CLAS.”
Zo ziet de FIT-CLAS eruit
Het uitgangspunt van de FIT-CLAS is een fictief inzetscenario, bestaande uit 3 subscenario’s: Benaderen, Uitvoeren en Vertrekken.
- Benaderen:
Lopen met bepakking. - Uitvoeren:
Tillen materiaal, parcours afleggen, verslepen persoon, dragen persoon op brancard. - Vertrekken:
Snelle verplaatsing van 1 km of een snelmars van 3 of 5 km, afhankelijk van het functiecluster van de deelnemer.
Hoever je moet lopen en hoeveel je moet tillen en verslepen, hangt af van je functiecluster. Maar voor iedereen geldt dat het scenario zonder pauzemomenten doorlopen moet worden.
Grote verschillen
Hoe hoger je functiecluster, des te verder je moet lopen en tillen, kortom: hoe hoger, hoe zwaarder. Bertil: “Mensen die in functiecluster 1 zitten, moeten bijvoorbeeld op het onderdeel ‘Lopen met bepakking’ binnen 36 minuten 3 kilometer afleggen, met 25 kilo bepakking. Wie in functiecluster 6 zit, moet binnen 60 minuten 5 kilometer afleggen met 35 kilo bepakking. De overige functieclusters zitten daar qua afstand en bepakking tussenin.”
‘Functiecluster 1 is voor bijvoorbeeld chauffeurs en cluster 6 voor commando’s’
Maar wat houden die functieclusters precies in? Bertil: “In functiecluster 1 zitten bijvoorbeeld mensen die logistieke diensten verlenen, zoals chauffeurs. In 2 en 3 medewerkers die zich relatief gezien niet zoveel verplaatsen, maar wel met zwaardere spullen werken. Denk aan artilleristen die mortieren in een schietbuis plaatsen. Dan heb je in functiecluster 4 de bereden infanterie, terwijl onder 5 genisten vallen die veel met zware materialen werken. In functiecluster 6 zitten eenheden als 11 Luchtmobiele Brigade en het Korps Commandotroepen.”
Goed genoeg
“De test is niet leeftijds- of geslachtsgebonden”, vertelt Eric. “Alleen de inhoud van je dagelijkse werk bepaalt de eisen die je moet halen.” En dat heeft weer alles te maken met de functieclusters 1 tot en met 6 waarmee gewerkt wordt. “Voor alle clusters geldt: de FIT-CLAS is uitsluitend om te zien of je fit genoeg bent om je werk te doen.”
Bertil: “Het gaat er dus niet om wie het snelste is, het meeste kan tillen of als eerste over de finish komt. De FIT-CLAS meet alleen of je aan de minimale fitheidseisen voldoet om je werk te kunnen uitvoeren. Het maakt niet uit of je man of vrouw bent, groot of klein: het werk wat je doet bepaalt de zwaarte van de test, niet jij als persoon.” Eric: “En natuurlijk zal een fitter persoon het makkelijker halen dan iemand met een mindere conditie, maar de test heeft slechts 2 mogelijke uitkomsten: je kan het of je kan het niet.” Bertil: “We moeten het vaak uitleggen: het gaat er bij deze test niet om hoe goed je bent, maar of je goed genoeg bent.”
