Mijn Materieel: Fennek-verkenningsvoertuig

Woestijnvos Fennek is in het veld een ware kameleon

Duizenden burgermedewerkers en militairen bij het Commando Materieel en IT zetten zich dagelijks in om het best mogelijke materieel en de beste IT voor onze militairen binnen te halen. Eenmaal overgedragen aan de militair in het veld wordt het dagelijks gereedschap. In de rubriek Mijn Materieel vertellen militairen over hun materieel en IT-middelen. In deze editie: het gepantserde verkenningsvoertuig Fennek, waarmee JISTARC 104 Verkenningseskadron in Litouwen op uitzending is.

Door de drassige weilanden en bladerrijke bossen van Litouwen manoeuvreert groep 42 Bravo ongezien naar een acuut ontstaan gat in de observatielinie tijdens oefening Iron Wolf. Vlug verbergen verkenners twee Fenneks onder en achter camouflagenetten. Tegelijkertijd brengen ze hét wapen van de Fennek in stelling: de BAA-kop, een uitschuifbare camera.

De Fennek is een laag, stil, gepantserd voertuig en daarmee zelf moeilijk zichtbaar. Maar door deze camera, in mooi Duits Beobachtungs- und Aufklärungsausstattung (BAA) genaamd, kan de bemanning juist heel veel zien. “Zonder die BAA-kop zou de Fennek eigenlijk geen meerwaarde voor ons hebben”, zegt Fennek-boordschutter korporaal-1 Pim. “Hij kan tot 3,38 meter de hoogte in en daarmee kan ik hier in Litouwen, op een goede dag, voertuigen op 3 kilometer afstand zien. Het type voertuig herkennen is dan lastig, maar het verschil zien tussen een tank of een auto lukt dan echt wel.”

De uitschuifbare camera is uitgerust met nachtzicht, voor de kenners: zowel black hot als white hot (in black hot zijn warme objecten zwart en koude wit, en in white hot andersom). En niet onbelangrijk: hij kan 360 graden draaien. Met de beelden die de bemanning maakt, kunnen ze de vijand zien, zonder zelf te worden gezien. Om het credo van de verkenners er maar eens in te gooien.

De landmacht heeft enkele honderden Fenneks, waarvan verschillende uitvoeringen zijn. Die in Litouwen zijn puur bedoeld voor de verkenners. Sommige zijn juist uitgerust met stingers (luchtdoelraketten) of mortieren. Weer een ander type kan tanks aangrijpen. De Fennek, vernoemd naar de woestijnvos, is dus een ware kameleon.

De Fenneks waarmee JISTARC 104 Verkenningseskadron in Litouwen opereert, zijn uitermate geschikt voor de verkenningstaken. Pim: “Tijdens Iron Wolf maken we lange dagen in het veld en dan camoufleren we de Fennek met ghillies.” Dit zijn handgemaakte camouflagepakken. “Daarvoor gebruiken we camouflagenetten, staaldraad en verschillende soorten juten die we op maat knippen. Daar kan je weken mee bezig zijn”, stelt de korporaal. Groep 42 Echo bedekt ermee ook de banden en wielen. “Die houden warmte vast en dat is dan weer te zien met warmtebeeldcamera’s. Door die te bedekken zijn we minder goed te ontdekken.”

Net als elk ander voertuig met complexe systemen, heeft ook de Fennek in Litouwen soms last van storingen en panne. Zijn de reparaties ingewikkelder, weten verkenners de weg te vinden naar de witte tent van 435 Herstelpeloton. Als ware medici lappen ze hier wat gehavend binnenkomt weer op.

Wielmonteur korporaal Casper weet er alles van. “Storingen aan de BAA-Kop zijn hardnekkig”, zegt hij. “Bijvoorbeeld als-ie niet meer open- of inklapt. Dat is heel vervelend.” Zoals gebruiker Pim eerder al stelde: dan heeft de Fennek als verkennersvoertuig haast geen meerwaarde meer.

Maar de meest voorkomende werkzaamheden aan de Fennek zijn van andere aard: lekke banden en het vervangen van de wielophanging. “Die wagens rijden door best wel uitdagend terrein: door de modder, kuilen, over stenen, weilanden en soms zakken ze ineens in de blubber weg. Dan komt het voor dat de hele ophanging moet worden vernieuwd.”

Tijdrovend wordt het pas als de technici een heel motorblok, ter grootte van een palletbox, eruit moeten halen. Casper: “Dat gebeurde toen een van de Fenneks olie lekte. Toen bleek dat er veel meer mis mee was, vervingen we van alles, en toen maakten we er haast een nieuwe Fennek van. Als het voertuig dan weer de poort uit rijdt, dan heb je wel eer van je werk.”

Soms zijn reparaties nodig vanwege veroudering van de Fennek. Om ervoor te zorgen dat de Fennek-vloot in elk geval tot en met 2034 voldoet, ondergaat een groot deel de zogeheten midlife update. De aanpassingen verschillen per uitvoering. Geüpdatete Fenneks krijgen moderne C4I-middelen (command, control, communications & intelligence). Ook worden de bescherming, vuurkracht, mobiliteit en waarneming verbeterd. Gebleken is dat vrijwel de gehele vloot corrosie en slijtage van de lak vertoont. Ook dit wordt aangepakt. De laatste Fennek moet in 2028 klaar zijn.

Terug naar het veld, waar boordschutter korporaal-1 Pim over ‘zijn’ afdeling vertelt: de .50 op het dak van de Fennek. “Hiermee kan ik effectief tot 1200 meter vuren. Lichte pantservoertuigen, zoals andere verkenningsvoertuigen kan ik er mee uitschakelen. Maar een CV90 of een Boxer: dat is een ander verhaal. Ook achter de .50 heb ik warmtebeelden en dus kunnen we er ’s nachts mee werken.”

Wat nog meer kenmerkend is aan de Fennek? Pim: “Hij is stil, laag bij de grond en snel in het veld. De Fennek heeft ook een eigen compressor en luchtketels, waarmee we de banden automatisch leeg kunnen laten lopen en opblazen. Zo is hij geschikt voor elk terrein. Als de banden helemaal leeg zijn, kunnen we ze in een kwartier automatisch vol opblazen.” Elk terrein, zei je? Pim, lachend: “Nou, omdat de Fennek zo laag is, zakken we er nog weleens mee weg in de modder. Maar gelukkig hebben we een eigen lier aan boord en kunnen we onszelf er vaak mee bevrijden.”