Welk initiatief past het best bij jou?
Een tijdelijke militaire training volgen of een jaar lang aan de slag achter de poort. Defensie biedt sinds enkele jaren diverse opties om jonge mensen te enthousiasmeren voor de krijgsmacht. Met óf zonder wervingsmotief. De Defensiekrant zet vijf initiatieven op een rij. Voor wie zijn ze bedoeld? Wat zijn de deelnamecijfers? En wat hebben de deelnemers én Defensie eraan?
Tekst: kapitein Saminna van den Bulk | Foto's: Ravi Steneker, Cinthia Nijssen, sergeant-majoor Sjoerd Hilckmann, archief Mediacentrum Defensie
Dienjaar
Een jaar dienen bij de krijgsmacht
Het is misschien wel het vlaggenschip van de werving: het Dienjaar. Gedurende 365 dagen maken deelnemers kennis met de krijgsmacht. Laagdrempelig, vrijwillig én betaald. Het initiatief is een schot in de roos, vertelt kapitein-luitenant ter zee Erik Noordam. “We richten ons op mensen tussen de 18 en 27 jaar die voor Defensie willen werken, maar niet precies weten wat ze willen, of mensen die op zoek zijn naar een zinvolle invulling van een tussenjaar. Voor anderen is de stap naar Defensie te groot. Bovendien hebben we het specialistisch Dienjaar. Dit is bedoeld voor mensen tussen de 18 en de 54 jaar met relevante werkervaring die de krijgsmacht goed kan gebruiken als specialist.”
‘Gedurende het jaar krijgen de deelnemers een veel beter beeld van Defensie’
De cijfers liegen er niet om. Bij de aanvang in 2023 telde het initiatief ruim 130 Dienjaarmilitairen. In dit najaar gaat de teller duizend Dienjaarmilitairen aantikken en zelfs nog overstijgen. Het grote enthousiasme onder jongeren maakt dat er hoge ambities zijn, vertelt Noordam. Maar het succes hangt natuurlijk af van meer dan enkel animo. “Keuren en opleiden zijn de stappen waar ook het Dienjaar afhankelijk van is. Eenmaal geplaatst bij de eenheid, het squadron of schip zien we dat de werkvloer ook enthousiast is en het wil laten werken. Daar zijn we blij mee en trots op. Want we kunnen het alleen samen.”
De deelnemers krijgen namelijk niet enkel een kijkje in de keuken; ze gaan na de militaire basisopleiding echt aan de slag als militair en dragen bij aan de krijgsmacht. Gedurende het jaar krijgen de deelnemers een veel beter beeld van Defensie. Ze leren de organisatie kennen en komen misschien functies tegen waar ze het bestaan niet van wisten. Dit zorgt ervoor dat de deelnemers een weloverwogen keuze kunnen maken voor hun functie bij de krijgsmacht. Dit resulteert in bijvoorbeeld minder uitval tijdens opleiding. ”Het overgrote deel blijft na een jaar dan ook ‘hangen’ als beroepsmilitair, reservist of burger. Na een jaar kunnen we deze mensen inzetten, wat hard nodig is in een tijd van een dreigend grootschalig conflict.” Tegelijkertijd zijn de verhalen van de mensen die toch niet kiezen voor de krijgsmacht ook waardevol. Die gaan de poort uit met een rugzak aan ervaringen, vertelt Noordam: “Door te vertellen wat ze hebben geleerd in het jaar, krijgen meer mensen een realistisch beeld van werken bij Defensie.”
Nationale weerbaarheidstraining (NWT)
‘Werken aan militaire vaardigheden, lichamelijke en mentale weerbaarheid’
Tienweekse militaire opleiding op jouw moment
Geen jaar de tijd, niet op zoek naar een bijbaan, maar wél in korte tijd ervaring opdoen bij Defensie? Voor die mensen is dit jaar de Nationale Weerbaarheidstraining (NWT) in het leven geroepen. Kapitein-luitenant ter zee Noordam legt uit: “De deelnemers krijgen tien weken lang een Initiële Militaire Opleiding. Daarin leren ze niet enkel militaire vaardigheden, maar werken ze ook aan hun lichamelijke en mentale weerbaarheid.”
Iedereen vanaf 18 jaar is welkom bij NWT. Mbo-, hbo- en wo-studenten verdienen studiepunten met hun deelname, mits hun onderwijsinstituut is aangesloten bij NWT of ze zich aanmelden via een onderwijsinstituut dat aangesloten is. De training is daarnaast voor werkgevers, die hun werknemers de kans bieden ervaring op te doen bij Defensie.
Daar blijft het niet bij, vertelt Noordam: “De NWT is er ook voor iemand die halverwege het jaar stopt met de studie of bijvoorbeeld wacht op het volgende deel van de opleiding. Maar ook voor individuen zoals ZZP’ers die deze kans niet willen missen. De training is in te passen op het moment dat het de deelnemer het best uitkomt. We bieden hen een zinvolle invulling van de vrijgekomen tijd.” Wie de training voltooit, kan daarna parttime aan de slag als reservist. “Zo breiden we als Defensie ons reservistenbestand flink uit.” Dit jaar is er plek voor 250 mensen. “Komend jaar willen we doorgroeien naar duizend deelnemers. De ambitie blijft groeien, zoals het animo dat hopelijk ook gaat doen.”
Defensity College (DC)
Een bijbaan achter de poort
Een bijbaan in de horeca of supermarkt is leuk, maar hbo- en wo-studenten kunnen ook parttime aan de slag bij Defensie. Defensity College biedt al sinds 2017 een werkplek voor studenten die het beste uit zichzelf willen halen. “Lang niet iedereen die bij de krijgsmacht werkt, gaat met het mes tussen de tanden voorwaarts. Die misvatting helpen we met DC uit de wereld”, vertelt Meggie Limmen, community manager bij DC. “We bieden studenten de kans aan de slag te gaan bij de krijgsmacht. Dit voor minimaal acht uur en maximaal zestien uur per week. Daarin laten we hen zien wat er bij Defensie allemaal mogelijk is. Zo verkleinen we de kloof tussen de studenten en de krijgsmacht.”
‘We verkleinen de kloof tussen de studenten en de krijgsmacht.’
De studenten krijgen een unieke ervaring. Ze beginnen met een algemene militaire opleiding van twee weken, waarna ze aan de slag gaan bij een eenheid binnen de krijgsmacht. Een win-winsituatie, zegt Limmen. “We bieden studenten de kans hun kennis en expertise in te zetten voor de krijgsmacht. Daarvoor geven we hen een interessant ontwikkeltraject terug. De werkstudenten worden reservist en groeien zowel militair als persoonlijk. Zo bieden we een young talent training, met leiderschap als thema. Buiten de werkplek bieden we bovendien allerlei activiteiten. De werkstudenten verdienen hiermee punten, die ze kunnen inzetten voor hun bevordering in rang.” Andersom heeft de krijgsmacht veel profijt van hun aanwezigheid. “De werkstudenten brengen hun kennis en kritische blik mee, waarmee ze Defensie verder helpen. Daarom is het ook een eis dat de DC-studenten minimaal honderd studiepunten op zak hebben: we bouwen op hun ervaring.”
Verdeeld over alle krijgsmachtdelen en door heel het land lopen er op dit moment 450 werkstudenten rond bij de krijgsmacht. Dat is ook het maximumaantal dat DC nu kan aannemen. Het zijn gewilde plekken, merkt Limmen op. “Van alle sollicitanten gaat ongeveer tien procent aan de slag als werkstudent. We zoeken echt studenten die sterk gemotiveerd zijn.” Iets minder dan de helft van de deelnemers blijft nadien ‘hangen’ bij Defensie als beroepsmilitair, burger of reservist. Belangrijk is echter dat DC geen wervingstool is, benadrukt Limmen. “Ons doel is vooral om ambassadeurs voor de krijgsmacht te creëren. Als de studenten terugkeren in de civiele maatschappij, nemen ze hun ervaring mee en verspreiden ze hun kennis van Defensie als een olievlek.” Na de zomer krijgt DC een royaal tintje, als kroonprinses Amalia aan de slag gaat bij DC. “Een mooie waardering voor het programma dat DC heeft opgezet”, besluit Limmen.
Civiel Ontwikkeljaar
Een tweede kans
De intentie om militair te worden, maar nét niet door de keuring gekomen? Het Civiel Ontwikkeljaar biedt uitkomst voor iedereen (ongeacht vooropleiding) die aan zichzelf wil werken. “In mei zijn we met zeven deelnemers begonnen. De pilot startte met een driedaags bivak van de Maatschappelijke Diensttijd Missie, waarna veertig uur vrijwilligerswerk volgde”, vertelt Leon Hendrikx. Daarna gingen de deelnemers als burger aan de slag bij drie bedrijven van de Divisie Facilitair, Logistiek en Beveiliging (onderdeel van het Defensie Ondersteuningscommando). Dit zijn het Facilitair Bedrijf Defensie, de Defensie Bewakings- en Beveiligingsorganisatie en defensiecateraar Paresto. “Daar voeren ze algemene werkzaamheden uit. Na een half jaar wisselen ze van werkplek.”
‘We helpen werken aan hun professionele én persoonlijke vaardigheden’
Het is zeker niet zomaar een betaalde baan, benadrukt Hendrikx. “In hun ontwikkeljaar krijgen de deelnemers een mentor en een coach, die hen bijstaat in hun ontwikkeling. Het is geen geheim dat het militaire bestand van Defensie flink moet groeien. Met het ontwikkeljaar hopen we mensen te helpen werken aan hun professionele én persoonlijke vaardigheden. Zodat ze een jaar later wél door de keuring komen.” Deelname is echter geen garantie. De kans bestaat nog altijd dat de deelnemers opnieuw niet door de keuring komen. “Dan kunnen ze solliciteren bij de bedrijven waar ze dat jaar ervoor hebben gewerkt. Met een groot voordeel: ze worden bij de sollicitatie beschouwd als interne kandidaat.”
Het Civiel Ontwikkeljaar is net begonnen. Daarom zijn pas volgend jaar de resultaten van het initiatief beschikbaar. De deelnemers zijn in ieder geval enthousiast, merkt Hendrikx op. Enerzijds helpt het ontwikkeljaar de deelnemer dus groeien. Bijkomende winst is dat de Divisie Facilitair, Logistiek en Beveiliging zo werkt aan een flexibele pool. “Doordat de deelnemers al hebben gewerkt bij onze bedrijven, zijn ze snel en breed inzetbaar als dat nodig is. Wie weet! Misschien kan het Ontwikkeljaar ingezet worden om meer burgerpersoneel te werven. Niet enkel bij mensen die de keuring niet haalden, maar bijvoorbeeld ook militaire collega’s die uit dienst treden. We kunnen de mensen goed gebruiken.”
Maatschappelijke Diensttijd Missie (MDT)
Voor mens én maatschappij
Wie de eigen grenzen wil verleggen en direct wil bijdragen aan de maatschappij, is bij MDT Missie op de juiste plek. Het programma bestaat uit vier delen, legt projectleider Daan Bakker uit. “We trappen af met een digitale start in een WhatsApp-groep. Daarom komen opdrachten die de deelnemers thuis kunnen doen. Denk aan het opvouwen van de kleding op militaire wijze, maar ook nadenken over het antwoord op de vraag: wie is een voorbeeld in jouw leven? Daarna is de bivak. Drie dagen lang verblijven de deelnemers op een kazerne, waar ze diverse groepsopdrachten uitvoeren.” Door de begeleiding van een militair instructeur en een sociale coach, worden de deelnemers zowel fysiek als mentaal uitgedaagd.
‘Directe impact op de samenleving’
In de derde fase breekt de sociale missie aan. Met veertig uur vrijwilligerswerk dragen de deelnemers bij aan hun lokale gemeenschap. “Het maakt niet uit of dit bij de brandweer is of in een verzorgingstehuis: zolang het werk maar bij hun missie past.” Alles afgerond? Alle deelnemers zijn na vijf maanden welkom bij een reünie. “Deelname levert een Europass op. Een Europees erkend certificaat, dat het goed doet op iemands CV.”
Iedereen tussen de zeventien en dertig jaar is welkom bij MDT Missie, vertelt Bakker. “Aan de voorkant is er dus ook geen keuring. Enige eis is dat je het oefenterrein in kan.” Deelname met een rolstoel is dus helaas niet mogelijk, maar er deed wel eens een doof iemand mee. “Het is een zo laagdrempelig mogelijke kennismaking met Defensie. De een doet mee om te kijken of de krijgsmacht bij hen past. De ander wil zichzelf ontwikkelen of leren samenwerken met mensen buiten de eigen bubbel.”
Al 2.300 mensen deden sinds de start in 2018 mee aan MDT Missie. “De groeicurve is steil”, zegt Bakker. Dit jaar waren er vijftienhonderd deelnemers, volgend jaar streven we naar tweeduizend. Dat is voorlopig het plafond. Instructeurs zijn een schaars goed. Bovendien willen we iedere deelnemer een unieke ervaring bieden: MDT Missie mag geen fabriek zijn.” Zo’n twintig procent van de deelnemers gaat nadien aan de slag bij Defensie. Bij de reünie zijn op onze markt voor de toekomst ook recruiters aanwezig. “Maar werven is niet ons primaire doel. We hopen ambassadeurs te creëren voor de krijgsmacht. Mensen ervaren tijdens hun deelname wat er achter de poort gebeurt. Veel belangrijker is misschien wel dat MDT Missie bijdraagt aan een weerbare samenleving. Mensen werken aan zichzelf, leren samenwerken en dragen bij aan hun eigen gemeenschap tijdens de sociale missie. De deelnemers aan MDT Missie leveren samen 80.000 uur aan vrijwilligerswerk per jaar. Dat heeft direct impact.”
MDT Missie is een samenwerking tussen Defensie, Stichting TijdvoorActie & Young Experience en wordt deels gefinancierd vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap.
Interesse in een functie bij Defensie? Kijk voor meer informatie op werkenbijdefensie.nl.
