Veiligheidsoperatie in het cyberdomein

Reservisten bewaken digitale veiligheid NAVO-top

Defensie maakt zich klaar voor de grootste veiligheidsoperatie ooit in Nederland: de NAVO-top, die op 24 en 25 juni in Den Haag wordt gehouden. Maar voor het zover is, moet alles tot in detail worden gepland en geregeld. Van publieksevenementen tot militaire gereedheid. De Defensiekrant besteedt elke week aandacht aan een van deze onderwerpen. Deze keer: een gesprek met luitenant-kolonel Matthijs van der Wel-ter Weel, commandant van de cyberreservisten van het Defensie Cyber Commando (DCC).

Tekst: Stijn Jaspers | Foto’s: Defensie Cyber Commando (DCC)

Wie zijn de cyberreservisten van Defensie?

“Onze reservisten zijn stuk voor stuk experts in cyber security. We hebben alle kennis en kunde in huis. Zoals programmeurs van software, pentesters die kwetsbaarheden van netwerken, systemen of applicaties opsporen en managers en adviseurs in het cyberdomein. De meeste van hen vervullen een burgerfunctie in het bedrijfsleven. De cyberreservisten vormen een flexibele schil die defensieonderdelen binnen de hele krijgsmacht kunnen inzetten als extra ondersteuning nodig is.”

Welke rol vervullen jullie tijdens de NAVO-top?

“Tijdens de top valt Defensie onder civiel gezag.  Wij leveren, in samenwerking met het cyberteam van de Projectdirectie NAVO-top 2025, capaciteit aan het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Tijdens de top draait een groot deel van de cyberreservisten, samen met collega’s van het Defensie Cyber Commando (DCC), 24/7 met het NCSC mee. Zo dragen wij bij aan een digitaal veilig Nederland tijdens de top.”

Stonden de reservisten in de rij om ingezet te worden?

“Ja, eigenlijk wel. Iedereen voelt dat deze veiligheidsoperatie uniek is. Daar wil je bij zijn. Om zo goed mogelijk aan het inzetverzoek te voldoen, hebben wij de beschikbaarheid van de cyberreservisten in kaart gebracht en gekeken naar een stevige mix van kennis en kunde om het NCSC te ondersteunen. Sommige reservisten zijn bijvoorbeeld vanwege hun burgerfunctie bij de overheid als cyberspecialist al betrokken bij de NAVO-top. Die capaciteit wil je daar dan niet weghalen.”

Waaruit bestaan de werkzaamheden?

‘Uit alles wat nodig is om de NAVO-top, ook in het cyberdomein veilig en waardig te laten verlopen. Dit antwoord is niet flauw bedoeld. Maar vanwege de operationele veiligheid wordt hierover niet gecommuniceerd. Zo delen wij ook niet mee hoeveel cyberreservisten worden ingezet.”

Wat zijn jouw taken als commandant tijdens de top?

‘Als commandant van de cyberreservisten heb ik formeel geen rol tijdens de NAVO-top als het om de inzet van onze mensen gaat. De cyberreservisten zijn overgedragen aan het NCSC en vallen voor die periode dus niet onder mijn gezag. Natuurlijk staan mijn pelotonscommandanten en ikzelf tijdens de top wel klaar voor onze reservisten. We hebben hiervoor korte lijnen met het DCC dat 24/7 paraat staat. Zij weten ons te vinden bij vragen of capaciteitsproblemen. Ik ben tijdens de top ook aanwezig op verschillende locaties.”

Hoe reageren werkgevers erop dat werknemers worden ingezet bij de NAVO-top? Het gaat niet om een paar uurtjes.

“Werkgevers zien net als de rest van de samenleving dat de veiligheid in de wereld afneemt. Hiermee groeit ook bij hen het besef dat een veilig en democratisch Nederland, en Europa, een prijs heeft. Mijn ervaring met werkgevers van onze reservisten is tot nu toe dat zij vooral trots zijn op hun medewerkers en dat ze willen faciliteren om deze bijdrage te leveren. Steeds meer bedrijven voegen ook echt de daad bij het woord; zij hebben steeds vaker een zogenaamd reservistenbeleid. Hierin is bijvoorbeeld vastgelegd dat een werknemer tien werkdagen per jaar aan Defensie mag besteden. Of onbetaald verlof mag opnemen voor het werk als reservist. Die grotere verbinding tussen de samenleving, private bedrijven en het militaire vind ik positief. Het is ook echt nodig in deze onzekere tijd.”

Wat kunnen burgers en bedrijven zelf doen voor hun online veiligheid?

“We hebben een paar goede websites in Nederland waar je terecht kunt voor tips en tricks om de online weerbaarheid te vergroten. Burgers gaan naar Veiliginternetten.nl en voor bedrijven biedt het Digital Trust Center handelingsperspectief. Bedrijven en organisaties die tot de vitale infrastructuur behoren, zijn waarschijnlijk al bekend met het NCSC.”

Defensie werkt aan een schaalbare krijgsmacht met meer reservisten. Geldt dat ook voor cyber?

‘Absoluut. Ook wij draaien mee in de grote uitdagingen van Defensie om inzetgereed te zijn voor hoofdtaak 1. Ook CYBERRES breidt daarom de komende jaren uit. We hebben niet te klagen over geïnteresseerden. Maar we stellen hoge eisen. We zoeken cyberspecialisten met stevige kennis en ervaring. En je bent natuurlijk vrijwillig reservist, maar het werk is niet vrijblijvend. Reken op één of twee dagen inzet per week. Ikzelf zou niet anders willen. Werken als burger in een militaire omgeving is uniek en super relevant in een steeds onveiligere wereld die ook het cyberdomein raakt.”