De logistieke ruggengraat van Bastion Lion

Vooruitzien, voorbereiden, verplaatsen

Tijdens Bastion Lion voeren 17 en 42 Pantserinfanteriebataljon van 13 Lichte Brigade en het Duitse Panzergrenadierbataillon 391 een meerdaagse aanval uit op een dorp. Genie-, artillerie- en luchtverdedigingseenheden ondersteunen de oefening. Verantwoordelijk voor de belangrijkste randvoorwaarden zijn de logistieke collega’s. Op het bureau van luitenant-kolonel Jon van Weelden ligt een bomvolle ordner vol planningen, afspraken en overeenkomsten. Deze heeft zich het afgelopen jaar gevuld. “Normaal gezien hebben we 2 jaar nodig voor zo’n grote oefening. We zaten zo krap in de tijd dat ik het kerstverlof een storende onderbreking in de voorbereidingen vond”, vertelt het hoofd van de sectie Grote Oefeningen van de landmacht.

Coördineren met buitenlandse partners

“Je rijdt niet zomaar met 1.800 voertuigen Duitsland binnen”, vervolgt de projectofficier. “Met het National Movement Coordination Centre zijn we overeengekomen welke wegen we op welke tijden mogen gebruiken en wanneer we colonnebegeleiding krijgen van de Nederlandse marechaussee en Duitse Feldjäger. Ook moeten we bijvoorbeeld laten weten hoeveel en welke munitie we bij ons hebben.” De projectorganisatie coördineert samen met de werkgroep Logistiek/Verplaatsingen veel met de Duitse ambassade, het ministerie van Defensie en de militaire politie. Meestal verloopt dat soepel. “Zeker met Duitsland, waar we veel mee samenwerken. Volgend jaar draaien we een oefening in Hongarije. Dan rijden we ook door Tsjechië en Slowakije; hoe meer landen, hoe ingewikkelder.”

Verkenning

Zonder logistiek dus geen oefening, zegt ook kapitein Richard Koppers, stafofficier Logistiek van 13 Lichte Brigade. Het afgelopen jaar werkte hij veel samen met luitenant-kolonel Van Weelden en grofweg 50 collega’s uit 5 verschillende werkgroepen: Scenario/Script, Operations, Real Life Support, Logistiek/Verplaatsingen en Communicatie & Informatie Systemen. “Die gaan voorafgaand aan de oefening bijna allemaal mee op verkenning naar het oefenterrein. Met Duitse counterparts bekijken ze welke faciliteiten we kunnen gebruiken, zoals sanitair of legering. Vervolgens leggen we alles vast: van parkeerplaatsen tot telefoonlijnen en van geneeskundige ondersteuning tot infrastructuur.”

Tevreden te velde

Hoe veelomvattend het planningsproces ook is, volgens de logistiekelingen staat de mens altijd voorop. Van Weelden: “Bij behaalde trainingsdoeleinden kun je een oefening als geslaagd bestempelen. Maar als chaos overheerste, waardoor het gevoel bij mensen niet goed was, dan is een oefening voor ons niet succesvol. Dus moet bijvoorbeeld de herbevoorrading op orde zijn en het eten en de legering op niveau. Mensen te velde wil je tevreden houden, net als hun oefenleiding. Dankzij onze planning beschikt elke compagnie over een complete synchronisatiematrix waarop ze van uur tot uur kunnen zien wat er zich afspeelt.”
 

Torenhoge ambities

Een jaar lang plannen, afstemmen, verkennen, aanvragen en aanpassen. De enorme organisatie achter een oefening is voor de gemiddelde deelnemer vrij onzichtbaar. Koppers: “Terwijl niets vanzelfsprekend is. Oefengebieden vraag je 2 jaar van tevoren aan, maar 2 weken voor de verplaatsingen hoorden we dat we 1 gebied toch níet konden gebruiken. Dit vroeg om een flinke herplanning in een zeer korte tijd. Ook de rivieroversteek is pas in een later stadium in de oefening ingebed, in samenwerking met het Duitse waterschap.”

Dankzij het nieuwe NATO Force Model gaan brigades vaker en grootschaliger op pad. “Dit is de nieuwe trainingswaarheid. De afgelopen jaren hebben we alleen maar grote oefeningen opgezet. De ambities zijn torenhoog, dus veel gebeurt in een snelkookpan. Bij grote operaties moet je alles volledig uitdenken en op alle onzekerheden plannen. Dat kost tijd en ruimte, maar ik weet al bijna niet meer beter.”

Gevechtssetting

Waar ‘vroeger’ de focus op de manoeuvre lag, treedt de logistieke keten nu steeds verder op de voorgrond. Van Weelden: “In de krijgshistorie zie je dat slechte logistiek de grootste problemen kan opleveren. Denk maar aan de files van Russische voertuigen onderweg naar Kiev. We vinden het nog steeds belangrijk dat een aanval goed wordt uitgevoerd, maar als de keten daarachter niet goed functioneert, is je slagkracht minder. Logistiek is het fundament onder elke succesvolle operatie.”

Tijdens Bastion Lion fungeert het Rear Supply Centre vanuit Coevorden, waar het Land Support Element is ingericht. “Ook daar zijn we in ‘gevechtssetting’. We gebruiken geen mobiele telefoons; alle communicatie verloopt via beveiligde netwerken zoals Titaan. Zo halen ook wij onze oefendoelstellingen. Want als het ‘echt’ wordt, moet het kloppen.”
 

Besmetting uitsluiten

Als Bastion Lion over een paar weken ten einde komt, is het werk nog niet gedaan. Regelgeving vereist ontsmetting van al het materieel vanwege risico’s, zoals Afrikaanse varkenspest. Koppers: “Iedereen die geen voertuig bestuurt kan naar huis, maar een aantal militairen moet blijven. Het grove werk, voertuigen afspuiten, kunnen ze zelf. Een specialistisch bedrijf reinigt met speciaal ontsmettingsmiddel om risico op besmetting uit te sluiten en te voldoen aan de milieueisen."

"Na 3 weken wil iedereen naar huis, maar dit hoort er gewoon bij. De oefening is pas ten einde als de laatste militair veilig terug is. De organisatie van de afbouw richten we zo goed mogelijk in, want de achterblijvers hebben nog steeds voeding, legering en brandstof nodig. Planmatig en grondig worden de voertuigen ontsmet. Uiteindelijk kost dat hele proces 7 tot 9 dagen.”