Samenwerking staat centraal bij grote space-oefening in Amerika
Een satelliet die neerstort op een boerderij in Friesland, satellietverkeer dat afgeluisterd wordt of satellieten die uit het universum geschoten worden. Het is een aantal scenario’s dat zomaar eens de revue kan passeren tijdens Global Sentinel, een internationale ruimteoefening die volgende week begint op Vandenberg Space Force Base in Californië. Space is hot, zeker nu secretaris-generaal Mark Rutte onlangs liet weten dat de NAVO zich zorgen maakt over de mogelijke Russische inzet van kernwapens in de ruimte. “De ruimte is groot. Letterlijk en figuurlijk.”
Tekst: kapitein Kirsten de Vries | Foto’s: U.S. Space Command, FSO Instruments, Virgin Orbit, Defensie
Majoor Scott, portfoliomanager Space Domain Awareness bij Defensie, reist voor Global Sentinel samen met zes collega’s af naar Amerika. Tijdens de oefening staan de samenwerking tussen de ongeveer dertig deelnemende landen en de onderlinge data-uitwisseling centraal. “Ieder land heeft z’n eigen doelstellingen. Voor Nederland is het bij Global Sentinel het belangrijkste om de samenwerking met partnerlanden te stimuleren. Dat wij goed weten hoe wij kunnen aankloppen bij andere landen, mocht er wat gebeuren in de echte wereld. Dus we gaan zowel het werkproces als de points of contact met andere landen in kaart brengen.”
‘We oefenen niet per se worstcasescenario’s’
Voor Scott is het de tweede keer dat hij afreist naar Amerika, Defensie doet voor de derde keer mee. Global Sentinel duurt in totaal twee weken. In die tijd worden er zo’n vijftien tot twintig scenario’s gedraaid. “Het zijn niet per se worst-case scenario's. Ze gebeuren ook nu. Er is gelukkig nog nooit een satelliet neergestort op een boerderij in Friesland, maar in februari zijn wel delen van een raket van SpaceX van Elon Musk in Polen terecht gekomen.”
‘Rusland heeft al eens een eigen satelliet uit de ruimte geschoten’
Rusland
Ook het scenario waarover Rutte zich begin deze maand uitsprak - een mogelijke inzet van Russische kernwapens in de ruimte - speelt een rol tijdens de oefening. Maar Global Sentinel gaat echt om de samenwerking tussen de deelnemende landen, zo benadrukt Scott. “Het gaat in dit geval niet zozeer om de effecten, maar meer om hoe je zoiets in kaart brengt en hoe je erover communiceert.”
Dat betekent overigens niet dat het geen grote gevolgen heeft, mocht Rusland hiertoe overgaan. “De Russen hebben al eens een eigen satelliet uit de ruimte geschoten om te laten zien dat ze daartoe in staat zijn. De schade van een lancering van welk type wapen dan ook om iets in de ruimte te vernietigen, heeft effect op alle satellieten. Als iets daar ontploft, kan het schroot ook weer heel veel andere dingen raken. Dan krijg je een soort deken van puin om de aarde heen. Dus het zal zeker tot gevolg hebben dat eigenlijk iedereen erdoor getroffen wordt.”
‘De satellieten die we kopen, zorgen ervoor dat wij onafhankelijk worden’
Inhaalslag
De afgelopen jaren zijn er bij Defensie tientallen miljoenen extra vrijgemaakt voor investeringen in space. Het ruimtedomein krijgt dan ook een steeds prominentere plek binnen de luchtmacht. “We zijn een goede inhaalslag aan het maken, zeker met onze nationale industrie, maar ook met de satellieten die we kopen”, legt Scott uit. “Die zorgen ervoor dat wij onafhankelijk worden van andere landen, zoals de Verenigde Staten. En dat wij onze andere domeinen, lucht, land en zee, snel kunnen voorzien van informatie. Daarnaast zijn we bezig om ons eerste telescoopsysteem te bouwen. Daarmee krijgen wij zelf een informatiepositie in de ruimtevaart. Dan kunnen we in de internationale samenwerking, de basis voor Global Sentinel, ook echt iets bijdragen. Dan is het niet alleen maar nemen, maar ook geven.”
‘Flightradar24 maar dan voor de ruimte’
Scott zit tijdens de ruimteoefening in Amerika samen met een andere collega in de zogenoemde white cell. Die voert de scenario’s op. De andere Nederlandse deelnemers bevinden zich in de blue cell. Zij gaan de oefeningen echt uitvoeren. “Voor mij is het belangrijkste van Global Sentinel dat de collega’s die in de blue cell zitten zich goed realiseren wat de afhankelijkheid van andere landen is om tot een compleet plaatje te komen van wat er in de ruimte gebeurt en waar alles vliegt. Vanaf de aarde kun je niet de hele ruimte om de aarde zien. Elk land ziet maar een klein stukje van die puzzel. Ik vergelijk het altijd met Flightradar24, een vliegtuig-tracker, alleen dan van de ruimte. Het is ook goed dat we veel scenario’s kunnen doorlopen, zodat het voor de collega’s niet nieuw is wanneer het op hun dak valt. Letterlijk of figuurlijk.”
