Tekst Evert Brouwer
Foto NAVO, US Air Force

NAVO’s NISRF hét centrale punt voor imagery intelligence

De Etna roert zich hoorbaar op Sicilië. De aarde trilt onder de voeten, terwijl een rookpluim van enkele honderden meters de vulkaanas ook op Naval Air Station 2 Sigonella deponeert.

Niet alleen luchthaven Catania ligt daardoor stil, maar ook de RQ-4D Global Hawks van de NATO Intelligence, Surveillance, and Reconnaissance Force (NISRF) staan gedurende de uitbarsting in de hangaar. “Het is zeker niet de eerste keer, maar qua geluid heb ik het in 5 jaar nog niet zo meegemaakt”, zegt majoor Jacco, de senior national representative (SNR) van het zestienkoppige Nederlandse detachement op Sigonella.

Majoor Jacco in gesprek met luchtmachtadjudant Stef bij een Global Hawk in de hangaar.
Majoor Jacco, de Nederlandse SNR op Sigonella, in gesprek met luchtmachtadjudant Stef bij de Global Hawk.

Spanje hofleverancier

De SNR is van origine genist. Genie-duiker om precies te zijn. Lichamelijk ongemak zette een streep door het werk dat ook zo’n beetje zijn hobby was. “Maar ik ben destijds niet bij de pakken gaan neerzitten en ben omgeschoold naar intel. En kijk eens waar ik nu zit. Helemaal niet slecht.” Al sinds 2019 verblijft hij op Sicilië en de majoor heeft sinds kort de rol van SNR overgenomen. “Ik ben daarom nu werkzaam bij de staf van NISRF.” Het Nederlandse contingent telt 16 man; alleen militairen van de landmacht en de luchtmacht. Variërend in rang van korporaal tot majoor. “Er zijn ook 3 plekken voor de marine, maar die zijn door het CZSK niet bezet.” De Verenigde Staten, Italië, Duitsland en Spanje zijn hofleveranciers van de totaal 420 militairen en burgers bij de NISRF.

De vleugel van de Global Hawk, die tot de romp bijna 20 meter meet.
De Global Hawk heeft een spanwijdte van bijna 40 meter. Meer dan menig passagiersvliegtuig.

De NISRF vliegt van de Noordpool tot Noord-Afrika

Internationale omgeving

Het ‘veldwerk’ laat majoor Jacco nu aan de jonge generatie over. Zoals kapitein Roy. Hij heeft zijn plek bij IRCM (Intelligence Requirement and Collection Management) duidelijk gevonden. “In een internationale omgeving ben je de hele dag met intel bezig. Echt top. En het is ook heel interessant om in de keuken van de collega’s van de luchtmacht te kijken”, zegt hij.

In een hangaar op Sigonella staan twee Global Hawks.
Tijdens de uitbarsting van de Etna staan de Global Hawks in de hangaar. De NISRF heeft er 5.

Specifieke wensen

De NISRF, onder een andere naam opgericht in 2015 (NATO Allied Ground Surveillance Force), valt onder het luchtmachthoofdkwartier van de NAVO in Europa: Ramstein Air Base. Dit Allied Air Command kan bij de NISRF aankloppen voor inlichtingen. “Maar dat kunnen ook landen van het bondgenootschap zijn, die specifieke wensen hebben. Het is dan aan ons om te zoeken of er antwoorden zijn en waar”, zegt kapitein Roy. Om die antwoorden te krijgen, beschikt de NISRF over eigen, onbewapende vliegtuigen: 5 Northrop Grumman RQ-4 Global Hawks.  De eerste kwam in 2019 aan, de rest volgde rap daarna.

Tekening en uitleg van wat de Global Hawk kan.
De RQ-4D Global Hawk.

‘De ligging van Sicilië is voor ons perfect’

Alle richtingen

De NISRF vliegt met dit Remotely Piloted Aircraft System (RPAS) missies van de Noordpool tot en met de kust van Afrika en langs de gehele oostflank van het NAVO-grondgebied. “De ligging van Sigonella is voor ons perfect om met de RQ-4 alle richtingen op te kunnen gaan”, legt majoor Jacco uit. “Noord-Afrika ligt op een steenworp afstand en ook de landen richting het noorden of oosten zijn goed bereikbaar.”

Een Global Hawk
Een RQ-4D onderweg op missie vliegt langs de actieve vulkaan Etna.

Analyses

Het vliegtuig levert beelden met behulp van onder meer de synthetic aperture-radar. “Deze radar maakt tweedimensionale beelden of driedimensionale reconstructies van objecten, zoals landschappen. Het kan ook bewegingen op de grond en op zee volgen met de moving target indicator. Al met al zijn de analyses die hier plaats hebben behoorlijk specialistisch werk”, weet majoor Jacco. “Het gaat niet meer om het toestel op zich, maar alles er omheen.”

‘De NISRF is steeds belangrijker voor de NAVO’

Verkenningen

De NISRF, vult luchtmachtcollega kapitein Sjoerd aan, is een steeds belangrijkere eenheid binnen de NAVO. "We zijn hét centrale punt voor imagery intelligence. Kort gezegd: alles dat met beeld- en fotoverkenning heeft te maken. We krijgen hier ook van andere landen en systemen beelden binnen. Centraal daarin staat een van onze analyse-eenheden, de Federated Processing, Exploitation and Dissemination-unit, die alles aan elkaar knoopt.”

Er komt rook uit de Etna, met op de voorgrond een voertuig van de NISRF op en verder lege parkeerplaats.
De parkeerplaats op Sigonella, met een rokende Etna op de achtergrond, is steeds leger nu er een nieuw wagenpark komt.

Non-stop

Kapitein Roy knikt bevestigend. “Als analisten worden we steeds vaardiger. Het nut en de noodzaak van de NISRF zijn in deze tijd steeds duidelijker. Het is eigenlijk omgekeerd opvoeden: deze eenheid is geboren als kind van de NAVO, maar brengt nu die organisatie groot in imagery intelligence. Daarmee zijn hier inmiddels 40 man bezig. De doorstroom is groot, dus we zijn ook non-stop bezig met het opleiden van nieuwe collega’s.”

Sergeant der eerste klasse Ivo wijst op een elektrisch voertuig in de garage.
Sergeant-1 Ivo voor een van de elektrische autootjes op Sigonella.

‘Er is veel werk aan de winkel’

Transformatie

Het draait op Naval Airstation 2 op Sigonella niet alleen om vliegend materieel en analisten. Geen operatie of organisatie zonder logistiek. Sergeant-1 Ivo heeft na de overstap van 11 Luchtmobiele Brigade in Schaarsbergen zijn draai duidelijk gevonden op Sicilië. “We vormen als logistieke eenheid een relatief jonge club. We beheren onder meer alle materieel om mobiel te zijn, dus zowel de blauwe (civiele voertuigen, meestal lease) als de groene (militaire) vloot. We zijn bezig met een grote transformatie van het voertuigenpark van de Allied Force in Italy.”

Hoog in de lucht vliegt een RQ-4D over het landschap.
Een Global Hawk op missie.

Duurzaamheid

“Na een inventarisatie blijkt dat 80 procent van de bewegingen met onze voertuigen op de basis plaats heeft. Met zoveel landen vertegenwoordigd, hebben we maandelijks een aantal VIP-bezoeken. Zeker voor diesels leiden die korte ritjes tot veel onderhoud en dus kosten, onder meer door het vollopen van de roetfilters. Met de inzet van elektrische club cars en benzineauto’s wil NISRF niet alleen de kosten besparen, maar inzetten op ‘groen’. Ook een aantal bussen gaat eruit. Daarmee kom je bijna onmogelijk door het drukke verkeer in de nabijgelegen grote stad, Catania. Het is dus zeker geen saai werk, er is veel werk aan de winkel.”