Sneller en goedkoper duurzaam vastgoed voor Defensie
Om sneller, efficiënter, goedkoper en praktischer te bouwen, richt Defensie zich op standaardlegering uit de fabriek. Legering en (in een later stadium) kantoren, magazijnen en werkplaatsen moeten gestandaardiseerd van de fabrieksband rollen. Gemechaniseerd en geautomatiseerd betekent echter niet dat er aan kwaliteit ingeboet wordt. “Het zijn volwaardige, permanente gebouwen. Geen prefab-containers.”
Tekst: Michael Simon | Foto’s: Mediacentrum Defensie
Defensie groeit aan alle kanten. Meer materieel, meer slagkracht, meer innovatie, meer oefeningen en meer ruimte betekent vooral ook: meer mensen. Om dat laatste goed te faciliteren zijn de onderkomens voor medewerkers een belangrijk speerpunt voor de organisatie. Om die reden zette het Rijksvastgoedbedrijf deze week een aanbesteding uit voor standaard legeringsgebouwen uit de fabriek. Een snellere en goedkopere manier om nieuw en duurzaam vastgoed te verkrijgen.
“In de afgelopen decennia waarin bezuinigd is, werd het geld dát we hadden gestoken in de gevechtskracht en minder in het vastgoed”, zegt generaal Ard Goedhart, directeur van de Directie Vastgoed bij Defensie. “Een prima keuze, maar door de groei van de krijgsmacht moeten we nu wel echt zaken op orde brengen. Om dat voor elkaar te krijgen moeten we veel meer vanuit de fabriek gaan bouwen. Een one size fits all-assortiment.”
Efficiënt
Eén van de grote voordelen hiervan is dat het ‘denkwerk’ in het voortraject niet telkens opnieuw gedaan hoeft te worden. “Dat doe je één keer”, zegt Rob Leus, programmamanager Rijksvastgoedbedrijf. “Je zet vervolgens één contract op de markt en je zet één, twee of drie leveranciers aan het werk. Vervolgens komen de gebouwen uit de fabriek en zorgen wij dat op locatie de plek gereed is waar ze geplaatst kunnen worden. Zo zijn we effectiever en vinden we niet telkens opnieuw het wiel uit. We komen één keer met het idee, kopen één keer in en realiseren dat vervolgens meervoudig.”
Zo wordt een gebouw een kant-en-klaar aangeleverd product uit de fabriek, dat ter plekke ‘alleen nog maar’ in elkaar gezet en aangesloten moet worden. Leus: “Dat is veel efficiënter en moet veel besparingen opleveren.” Of het te vergelijken is met Lego-blokken die in elkaar gezet worden? “Dat kan”, zegt Leus. “Maar we zetten het bij meerdere fabrikanten uit, iedereen heeft z’n eigen systeem. De ene is misschien meer Meccano, het andere is meer Lego. Maar het belangrijkste is dat het allemaal in de fabriek wordt gemaakt, op locatie wordt aangeleverd en daar gemonteerd.”
Geen prefab-containers
Er zijn twee typen legeringsgebouwen: één- en achtpersoonslegering, vertelt generaal Goedhart. “In de eerste fase worden 1.588 éénpersoonslegeringen opgeleverd en 47 achtpersoonskamers. Verdeeld over tien defensielocaties praten we dan over 1.964 bedden waarvan de eerste twee gebouwen in 2026 opgeleverd moeten worden.”
‘One size fits all’
En om meteen één vooroordeel uit de weg te ruimen: het gaat om permanente gebouwen. “Dus niet van die prefab-containers zoals we die in Afghanistan bouwden. Dat was bij de meesten, ook bij mij, de eerste angst toen dit proces ter sprake kwam. Wij vragen heel duidelijk permanente kwaliteit. Je moet geen verschil zien of voelen met een gebouw dat op de traditionele manier gebouwd is.”
Interieur
Rob Leus vult aan: “Er zijn verschillende keuzes qua interieur en kleuren. Dat hangt ook van de eenheid af. Als de hoofdgebruiker op de locatie een bepaalde voorkeur heeft, kan dat doorgevoerd worden in de stoffering en het losse meubilair.”
Maar er is niet alleen aandacht besteed aan de uitstraling. Ook kwalitatief moeten de nieuwe legeringen voldoen aan de moderne eisen. “Denk hierbij aan goede isolatie tegen geluidsoverlast, een prettig binnenklimaat en snelle wifi”, zegt Goedhart. “Met het oog op duurzaamheid kijken we ook naar ideeën als beplanting op de daken. Dit biedt verkoeling en vergroot de biodiversiteit.”
Circulair en emissieloos bouwen
Wat het aan totale besparingen moet opleveren, dat zal de toekomst uitwijzen. “Maar”, merkt Leus op, “we gaan een kostenreductie sowieso terugzien in minder engineeringskosten. In plaats van tien keer een nieuw gebouw, vragen we nu één gebouw uit. Daarbij hebben we dan ook maar één keer aanbestedingskosten in plaats van tien keer. En als we dit straks gaan kopiëren, hebben we feitelijk een heleboel van de bouwstenen van het contract ook klaarliggen.”
Kantoren
Waar het fabrieksmatig bouwen van legering nu van start gaat, kijken Goedhart en Leus ondertussen verder. “We starten nu het proces voor uitbesteding van fabrieksmatige bouw van kantoren, magazijnen en werkplaatsen.” Ook deze moeten snel, efficiënt en met duurzaamheidsambities gerealiseerd worden.
‘Gestelde eisen, zijn dezelfde als die voor traditionele bouw’
Bij de standaard legeringsgebouwen willen Defensie en het Rijksvastgoedbedrijf zoveel mogelijk emissieloos bouwen, dus zonder uitstoot van schadelijke gassen. Goedhart: “De eisen die we aan deze gebouwen stellen, zijn dezelfde als die voor permanente, traditionele bouw. Bovendien bouwen we circulair. Dus als het in de toekomst weg moet of verplaatst moet worden, demonteren we het geheel in plaats van het te slopen. En kunnen we materialen opnieuw gebruiken.”
