DE VLIEGENDE HOLLANDER 27-08-2025

Dit artikel hoort bij: Specials 01

Boven The Big Apple

Een NH90 vliegt richting de wolkenkrabbers op Manhattan.

Vlucht over New York bonus voor NH90-vliegers tijdens Atlantic Alliance

Stel: je bent NH90-vlieger en krijgt tijdens de grote amfibische oefening Atlantic Alliance de kans om letterlijk door New York te vliegen. Dan zeg je daar natuurlijk geen nee tegen. Luitenant ter zee der tweede klasse Niels in elk geval niet. “Dit ga ik echt nooit meer vergeten.”

x
Leestijd: 6 minuten

Tekst: kapitein Kirsten de Vries  | Foto’s: sergeant-majoor Cristian Schrik

NH90 op John F. Kennedy Airport
“Als je vertrekt vanaf John F. Kennedy Airport, doemt de skyline van New York op”, aldus LTZ2 Niels.
DEF_202501653_IVD_Uitnodiging MLA Symposium
De Nederlandse badge van de oefening Atlantic Alliance.

Het is niet dat deze vlucht op de planning stond. Tijdens Atlantic Alliance ligt de focus op amfibische operaties en de internationale samenwerking met de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk. Maar door een zogenoemd compassion leave komt New York ineens letterlijk in zicht. “We moesten iemand afvoeren die naar Nederland ging vanwege een privé-situatie”, zo vertelt de luitenant ter zee der 2e klasse (LTZ2) vanaf het amfibische transportschip Zr.Ms. Johan de Witt. “Toen zijn we geland op John F. Kennedy International Airport, een van de drukste luchthavens ter wereld. Om daar met twee NH90’s tegelijkertijd aan te komen, dat is al indrukwekkend. Je landt namelijk tussen het andere vliegverkeer. Als je daar vervolgens vertrekt, dan doemt de skyline van New York op.”

Een NH90 vliegt langs het Vrijheidsbeeld.
Net als de toeristen op Liberty Island, dat voor de kust van New Jersey ligt in de New York Bay, namen de NH90’s een kijkje bij het Statue of Liberty, het Vrijheidsbeeld.
Portret LTZ2 Niels
LTZ2 Niels in de cockpit van de NH90.

‘Je vliegt op een hoogte waarbij de gebouwen nog op je neerkijken’

Skyline en Vrijheidsbeeld

Niels en zijn collega’s hebben vooraf de regelgeving voor vliegen in The Big Apple uitvoerig bekeken. En wat blijkt: die is eigenlijk helemaal niet zo ingewikkeld. “Als je onder de duizend voet, zo’n driehonderd meter, zit, dan mag je daar vliegen over de rivieren. Dus dat betekent dat je heel de Hudson River kunt afvliegen.” Wat volgt, is een zeer bijzondere vlucht. “Je vliegt op een hoogte waarbij de gebouwen nog op je neerkijken. Als je op een gegeven moment in de baai komt, dan heb je de skyline van Manhattan rechts van je en het Vrijheidsbeeld links. Ik was zelf nog nooit in New York geweest, maar dit was echt heel indrukwekkend. Dus iets wat eigenlijk heel vervelend begon, eindigde tóch mooi.”

De regelgeving voor vliegen in New York bleek niet ingewikkeld en dus konden Niels en zijn collega’s over de Hudson River vliegen over het museumvliegkampschip USS Intrepid (links) en langs het nieuwe World Trade Center.

Op weg naar het moederschip, Zr.Ms. Johan de Witt, moet de knop gelijk weer om voor de vliegers. Het blijkt dat daar iemand aan boord naar het ziekenhuis vervoerd moet worden. “Je bent in een stemming van: ‘wat was het mooi’. En dan is het schakelen: ‘wie gaat eropaf? Moeten er één of twee kisten gaan?’ Ik was toen niet degene die vloog, maar het maakte wel indruk. We moesten meteen weer door.”

Nederland bezit op dit moment negentien NH90 maritieme gevechtshelikopters. De toestellen maken deel uit van 860 Squadron van het Defensie Helikopter Commando. Binnen dat squadron zijn er twee vluchten. Vlucht één houdt zich bezig met het donkerblauwe gedeelte: de onderzeebootbestrijding en anti-drugsoperaties in de Carib. Vlucht twee is voor het amfibische optreden.

Mariniers lopen naar een NH90 toe
De NH90 kan gemiddeld acht mariniers meenemen die volledig bepakt zijn.
Een militair zit achter een van de boordwapens.
Met de boordwapens kan eventuele dreiging uitgeschakeld worden.

Onmisbaar

Zoals gezegd draait Atlantic Alliance voornamelijk om de amfibische operaties en de internationale samenwerking, maar ook de integratie van de mariniers staat centraal. “We hebben veel samengewerkt met zowel Nederlandse als Amerikaanse mariniers. Zo deden we een Wader, een wet and dry exercise rehearsal. Dan komen de mariniers de helikopter in om te kijken hoe het aan boord gaat en om te testen hoe ze in- en uitstappen. Ook deden we een insertion, waarbij we mariniers vanaf het schip ergens op land hebben afgezet. Wij plannen dan van tevoren: hoe komen we aan en hoe gaan we ze afzetten?”

Twee amfibische transportschepen op zee.
De LPD’s Johan de Witt (links) en USS New York (rechts). Die laatste heet zo als eerbetoon aan de op 11 september 2001 door terroristische aanslagen getroffen stad.

‘NH90’s brengen veel snelheid ten opzichte van een klein schip of een FRISC’

De NH90 nam vorig jaar de amfibische taak grotendeels over van de Cougar transporthelikopters van 300 Squadron. Vooral de snelheid van de NH90’s is tijdens de amfibische operaties een toegevoegde waarde, legt Niels uit. “Eigenlijk zijn we bijna onmisbaar vanaf een schip, want wij brengen echt snelheid ten opzichte van een klein schip of een FRISC als er iemand bijvoorbeeld naar land vervoerd moet worden. Daarnaast kunnen we gemiddeld acht mariniers die volledig bepakt zijn, vervoeren. Ook is er een mogelijkheid om de helikopter om te bouwen zodat we een stretcher aan boord kunnen meenemen. We hebben boordwapens, dus mocht er een dreiging zijn, kunnen we onszelf beschermen. De endurance van de NH90 is zo’n 3,5 uur dus je kunt best een grote range bestrijken. Al met al zijn we heel flexibel.”

Een landing van een NH90 in het donker.
De oefening omvatte ook nachtlandingen en gesimuleerde aanvallen op het schip met gewonden als gevolg.
Marine- en OGZ-personeel ontfermen zich over een oefengewonde aan boord van het schip.
Dat betekende extra werk voor de scheepsbemanning en personeel van de Operationele Gezondheidszorg (OGZ) van de luchtmacht.

USS New York

In het kader van de internationale samenwerking wordt er niet alleen geoefend met de Amerikaanse mariniers, maar ook met de schepen en helikopters uit dat land. Zo vliegen de NH90’s een medical evacuation waarbij ze landen op landing platform dock (LPD) USS New York. “Vanuit Role-2 werd dat dan gesimuleerd, omdat we die aan boord hebben van Johan de Witt. De patiënt moesten we dan afzetten op USS New York of een van de andere Amerikaanse schepen. Een keer was dat een patiënt die we liggend moesten vervoeren, omdat hij aan beademingsapparatuur zat.” Het landen op andere schepen was voor Niels een mooie toevoeging. “Ik ben opgekomen als marinevlieger dus ik wil graag opereren vanaf schepen. Je kunt tijdens zo’n landing te maken krijgen met veel wind of een heftige zee. Die uitdagingen vind ik leuk aan het maritieme optreden. Bovendien moet je op een schip echt op een bepaalde plek landen en heb je allerlei procedures voor hoe je wegvliegt. Boven land is het interessant als we heel laag vliegen. Want dan kun je allerlei obstakels tegenkomen.”

Twee personeelsleden in overleg met CH-53’s in de achtergrond.
Overleg tussen personeel van de NH90 en Amerikaanse CH-53E’s.
Een MH-53 staat op het achterdek van de Johan de Witt en mariniers lopen er in een slinger uit.
Deze driemotorige Super Stallions zijn de grootste en zwaarste helikopters in gebruik in de westerse wereld.

‘We hebben heel veel kunnen vliegen en de helikopters hebben zich goed gehouden’

Four-ship formation

Met de Amerikaanse CH-53E Super Stallion vliegen Niels en de andere NH90-vliegers een four-ship formation tijdens een oefening waarbij ze mariniers ophalen. “Wij zijn met twee NH90’s vertrokken en de Amerikanen kwamen met twee Super Stallions en uiteindelijk zijn we met vier helikopters teruggegaan richting Zr.Ms. Johan de Witt. Dat was een mooie toevoeging aan de oefening. We hebben sowieso heel veel kunnen vliegen en de helikopters hebben zich goed gehouden. De technische staat was ook echt goed; we hadden nagenoeg honderd procent beschikbaarheid ondanks de hoge omgevingstemperaturen en de hoge luchtvochtigheid. Dus dat is gewoon heel fijn.”

Een NH90 vliegt met twee CH-53E Super Stallions boven zee.
Met twee CH-53E Super Stallions vlogen Niels en zijn collega’s een four-ship formation.