Tekst Martin Zijlstra
Foto Kathinka Swart, Henk van der Lugt

Vliegtuigliefhebbers ‘doen het veilig’

Ook in deze coronacrisistijd waren ze in het nieuws: vliegtuigspotters. Ondanks een waarschuwing van de autoriteiten om niet naar Schiphol te komen voor het afscheid van de Boeing 747, vertrokken vliegtuigliefhebbers vorige week toch naar Amsterdam. Ook de luchtmacht heeft met spotters te maken. De Defensiekrant sprak bij vliegbasis Leeuwarden met 1 van deze rasechte luchtvaartliefhebbers. 

Gewapend met camera zit Henk van der Lugt (60) in het zonnetje op de spottersplaats in Marssum. Hij wil best wel een paar vragen beantwoorden. Natuurlijk wel op 1.5 meter afstand. Om maar direct met de deur in huis te vallen; waarom 'spotten' terwijl er een crisis gaande is? “Eigenlijk hadden mijn maat en ik al gepland om naar Leeuwarden te gaan, daar zou immers de oefening Frisian Flag zijn. Die ging niet door, maar toevallig was ik vrij en met dit mooie weer leek het prima om even hiernaartoe te rijden.” 

‘Ik fotografeer alles wat hier voorbij komt’

De nieuwe F-35 staat normaal garant voor honderden spotters. Maar nu moet de F-010 het met veel minder bekijks doen.

De 'bult', de zuidwestkant van de Friese vliegbasis, is wel stil. Er zijn een stuk of 20 luchtvaartliefhebbers en dat is weleens anders. Iedereen houdt zich netjes aan de vereiste afstand. “Dat is belangrijk, want je wilt hier geen besmetting oplopen.” 

De vliegtuigspotter werkt al sinds hij van school af is bij de KLM, maar in zijn vrije tijd ligt zijn hart niet bij de ‘blauwe vogels’ van onze nationale trots. Wel bij straaljagers van de Amerikaanse marine. Maar ja, Amerika ligt niet om de hoek. Dus trekt Van der Lugt er regelmatig op uit om in eigen land nieuwe vliegtuigfoto's aan zijn collectie toe te voegen. 

2 F-16’s in de ‘break’ boven Leeuwarden. Over enkele jaren zullen de Fighting Falcons letterlijk uit beeld raken.

‘Thuis komen de muren op me af’

Dagje uit

Zittend op zijn klapstoeltje en genietend van de zon lijkt de lead engineer een dagje uit. “Dat is het natuurlijk ook wel een beetje. Thuis komen de muren op me af. Dus heb ik gecheckt in een app-groep of er vandaag werd gevlogen. Degene die antwoordde bevestigde dat en wist ook nog te vertellen dat beide F-35's zouden vliegen. Dat vond ik zo leuk dat ik in de auto ben gestapt.” Hij legt uit dat hij de 2 Nederlandse F-35's van Leeuwarden nog niet in actie heeft gezien. “Het type heb ik wel in Amerika kunnen bekijken.”

Camera in de aanslag, klaar voor het volgende toestel. “Desnoods fotografeer ik een Cessna als die hier toevallig landt.”

Internationaal oefenen

Van collega spotters hoorde Henk van der Lugt dat er, ondanks het niet doorgaan van Frisian Flag, wel internationaal geoefend wordt. “Dat kan natuurlijk prima boven zee. Er was een Frans vliegdekschip in de buurt en onze F-16's en F-35's oefenden met de Rafales van dat schip. En het verhaal wil dat er ook Duitse Typhoons aan meededen, een soort mini Frisian Flag.” Als luchtvaartliefhebber weet hij ook nog te melden dat er recent Leeuwarder F-35's boven de Noordzee oefenden met Amerikaanse B-2 stealth bommenwerpers.

Bijzondere pylons

De vraag 'wat moet je ermee' tovert een grijns op het gezicht van Van der Lugt. Die krijgt hij vaker. “Ik vind het leuk. Afgezien van de Amerikaanse Marine Luchtvaartdienst heb ik geen favoriete vliegtuigen of luchtmachten. Als ik hier ben, dan fotografeer ik alles wat er langs komt. Zelfs een Cessna, als die er bij zou zitten. En het maken van de foto's is de halve pret. Thuis bekijk ik alles wat ik op zo'n dag geschoten heb nog een keer en dan vallen er soms leuke details op. Zo zag ik laatst een F-16 met twee bijzondere pylons onder zijn vleugel. De andere toestellen hadden die niet. Het leken infraroodsensoren. Die had ik nog niet eerder gezien.”

Van der Lugt in Florida naast een F-5 van zijn favoriete squadron, VFC-111 Sundowners (links). Een F-16 met 2 bijzondere pylons, ontdekt tijdens het ‘nagenieten’ thuis (rechts).

‘Wat moet je met al die foto’s? Die vraag krijg ik vaker’

Spottervirus

Maar waar loop je zo’n spottervirus op? Opnieuw een glimlach. “Ik denk dat ik het van mijn vader heb geërfd. Hij was dienstplichtige bij de Marine Luchtvaartdienst. Vliegtuigen speelden dus altijd een rol in ons gezin. En als hij dan naar huis kwam, nam hij vaak een Buck Danny stripverhaal mee. Die heb ik écht van voor tot achter gespeld. Geloof me, dan word je vanzelf besmet."

Soorten spotters

Je hebt vliegtuigspotters in allerlei soorten en maten. Sommigen zijn vooral geïnteresseerd in de boekhouding en houden bij welke registratienummers vliegtuigen hebben, bij welke maatschappij of luchtmacht ze vliegen en welke vluchten ze maken. Andere liefhebbers zoals Van der Lugt zijn vooral geïnteresseerd in het fotograferen van de machines. “In de eerste jaren heb ik vooral dia’s gemaakt. Daar heb ik er een stuk of 20.000 van. Sinds er goede digitale camera's zijn, maak ik foto's. Geen idee hoeveel intussen, maar geloof me, véél.”