Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto Mediacentrum Defensie

Terugblik op een bijzondere 4 en 5 mei

Ondanks maatregelen en restricties is de viering van 75 jaar vrijheid in Nederland op gepaste én bijzondere wijze gedaan. Herdenkingen verspreid in het land, waren live via internet te volgen, het Signaal Taptoe werd vanuit tal van achtertuintjes en balkons ten gehore gebracht en de hashtag #opdatwenietvergeten was trending op social media. 

De Defensiekrant staat nog even stil bij een paar bijzondere momenten in beeld en geluid

In de Fennek

Een bijzonder plaatje van Ank Bijleveld in een Fennek van 43 Gemechaniseerde Brigade. Deze foto werd gemaakt toen de defensieminister aankwam bij het Medisch Spectrum Twente in Enschede om daar gebakjes uit te delen. 

In totaal reden er 8 colonnes militaire voertuigen met verschillende medewerkers door Nederland. Zij brachten  bij 35 verschillende ziekenhuizen en zorginstellingen taart  voor de medewerkers als blijk van waardering.

Lest we forget

De Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers hebben, in samenwerking met de gemeente Rotterdam, de gevallenen op een waardige manier herdacht. In een video maakt het Korps een rondgang langs verschillende oorlogsmonumenten in de Maasstad. 

De monumenten, in volgorde van verschijning, zijn: Het Mariniersmonument (Oostplein). De plek waar de capitulatie werd getekend (Statenweg). De Steen van de Miljoen tranen (het einde van de brandgrens na de bombardementen in 1940). Het Ongebroken verzet. Zadkine (monument ter nagedachtenis aan alle gevallenen). Koopvaardijmonument De Boeg. Korea-monument (begraafplaats Crooswijk). Indië-monument (begraafplaats Crooswijk). Militair Ereveld (begraafplaats Crooswijk). Graf van de onbekende soldaat (begraafplaats Crooswijk).  

Live schakelen naar Rhenen

Vanuit vele honderden huiskamers werd op 4 mei live meegekeken met de dodenherdenking op de Grebbeberg bij Rhenen. Normaal gesproken hoor je altijd wel geroezemoes van honderden aanwezigen en het geklik van camera’s, maar nu was het bijzonder stil. 

Er waren slechts enkele aanwezigen, waaronder staatssecretaris Barbara Visser en oud-Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp, die kransen legden. Aalmoezenier Niek Nijhuis hield een korte toespraak. “Een jonge weduwe van een militair heeft me meerdere keren verteld dat het moeilijk voor haar is om naar herdenkingen te komen. Maar ze is blij dat haar man niet vergeten wordt.” Foto: Heidie Mulder-Stoffer.

‘Gevallen, maar nooit vergeten’

“Zij die het hoogste offer brachten, worden door iedereen samen herdacht. Ik denk nog regelmatig aan mijn afwezige kameraden. 75 jaar vrijheid is niet gratis”, vertelt 1 van de sprekers eerste-luitenant Arno, tijdens de herdenking op voormalig concentratiekamp Bergen-Belsen. Daar was een kleine delegatie van het Duits-Nederlandse tankbataljon 414 aanwezig.  

Bij de gedenkmuur staat een groep militairen en burgers op ruime afstand van elkaar.Het is rustig en stil als er opeens klokgeluiden klinken. De afgeslankte herdenkingsvorm is nog steeds mooi en respectvol. “Deze ceremonie is voor militairen belangrijk, want wij eren onze gesneuvelden. Gevallen, maar nooit vergeten”, vervolgt de luitenant. 

Militairen van 414 zijn op meerdere missies uitgezonden geweest in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden. Hierdoor weten zij uit eigen ervaring wat de prijs is voor onze vrijheid. Iedereen kent namen van collega’s die het hoogste offer hebben gebracht.

Vrijheidsvuurvlog

Omdat de Nationale Bevrijdingsvuurestafette niet kon doorgaan, haalden 14 vuurdragers uit heel Nederland op 4 mei het Vrijheidsvuur op in Wageningen, Stad der Bevrijding. Een van de dragers was luitenant-kolonel Mostafa Hilali. 

De dragers brachten het vuur naar de steden waar normaal gesproken een dag later, Bevrijdingsfestivals plaatsvinden. De fakkel legde die avond in totaal 1.500 kilometer af. Van de gebeurtenis maakte zijn chauffeur sergeant-majoor Buddy Masfirdaus een vlog.

Vanuit de Carib

Ook op Curaçao werd, met 1.5 meter afstand, de militaire eer bewezen. 

Mond bedekt

Op de ‘thuisbasis’ van de enhanced Forward Presence-missie in het Litouwse Rukla dragen de militairen uit voorzorg een mondkapje. Dus ook tijdens de Nederlandse Dodenherdenking. 

Waarom we niet moeten vergeten

In een persoonlijk verhaal deelt Rita Hoefnagel, public affairs specialist bij U.S. Army Garrison in Brunssum, persoonlijke ervaringen van haar familie in de oorlog. 

“Een verschrikkelijk gekrijs onderbrak mijn droom en ik was op slag wakker. Even wist ik niet waar ik was, maar ik had al snel door dat ik in mijn eigen bed lag in het huis van mijn ouders. Het geluid kwam van de Britse militaire begraafplaats aan de overkant van de straat. Ieder jaar op Bevrijdingsdag, kwam er een Britse militair naar die begraafplaats en blies om 08.00 uur 's reveille op zijn doedelzak. 

Voor een tiener een ruw ontwaken. Vooral omdat 5 mei een vrije dag was en ik kon uitslapen. Ik stond dus op, ging naar beneden en beklaagde me bij mijn ouders, maar die vonden mijn klaagzang maar niks. Mijn vader keek alleen maar naar me en zei ‘denk na waarom dit gebeurt!’

Ik moet toegeven dat ik na een paar minuten nadenken, bloosde en ging zitten. Mijn vader had gelijk. Het gebeurde omdat er mannen waren, zoals die Britse militairen op de begraafplaats, die ervoor gezorgd hadden dat ik in vrijheid kan leven. Sommige van die mannen waren tieners, ver van huis en hun geliefden. Ik had geen enkele reden om te klagen. 

Als mijn broer, zus of ik, een vraag stelden aan mijn ouders over de oorlog, dan kregen we altijd eerlijk antwoord. Mijn vader, toen 19 jaar, was 1 van de talloze jonge mannen die waren opgeroepen om ons land te verdedigen. Hij was gestationeerd in Rotterdam waar hij het bombardement meemaakte. Het moet een traumatische ervaring zijn geweest. Hij sprak er nooit veel over. Hij vertelde wel dat de Duitsers de stad systematisch bombardeerden. Ze begonnen in het centrum en vielen daarna de buitenwijken aan. En mijn vader zat er middenin. De scherven vlogen in het rond en veel van zijn maten werden getroffen. 

Na het bombardement capituleerde Nederland en was er een staakt het vuren. Degenen die overleefden, zoals mijn vader, werden gevangengenomen en overgebracht naar een kamp midden in het land. Hij had geluk.

Wat ik hiermee alleen maar wil zeggen is dat de Dodenherdenking en Bevrijdingsdag voor mijn familie heel belangrijk zijn.  Bij de herdenking van de oorlog kijken we naar de onderwerpen die vandaag de dag relevant zijn voor mensen van alle leeftijden en alle achtergronden. Bevrijdingsdag is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een dag waarop iedereen in het land nadenkt over vrijheid en democratie. Door na te denken over de bevrijding toen, vieren we de vrijheid van nu. Anders dan in veel andere landen, haalt Nederland inspiratie uit deze donkere tijd in de geschiedenis om te kijken naar vandaag en morgen. Dat maakt deze 2 dagen zo speciaal en belangrijk.”