Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto sergeant Gregory Freni, ANP en archief
Interview met brigadegeneraal Peter-Jan de Vin over situatie Caribisch Gebied
‘De Doorman is als een Zwitsers zakmes’
De reis
Zr.Ms. Karel Doorman vertrekt maandag richting De West. Of het schip bij de Bovenwindse of Benedenwindse eilanden wordt gestationeerd, daarover komt onderweg duidelijkheid. De overtocht duurt 11 dagen.
Met de inzet van het grootste marineschip Zr.Ms. Karel Doorman biedt Defensie vanaf eind deze maand op grote schaal ondersteuning aan het door corona getroffen Caribische gedeelte van Nederland. Commandant Zeemacht Caribisch Gebied brigadegeneraal Peter-Jan de Vin is blij met de hulp. “De Doorman is als een Zwitsers zakmes.”
De generaal doelt hiermee op de veelzijdigheid van het schip met 268 enablers, dat maandag richting De West vaart. “Door al de faciliteiten aan boord kunnen we makkelijker en sneller anticiperen op alles wat nog komen gaat.”
Mensen en middelen verplaatsen
Stel dat de lokale transportketen wegvalt en supermarkten niet meer bevoorraad kunnen worden, dan kan Zr.Ms. Karel Dooman als transportschip middelen van A naar B brengen. Dat geldt ook voor mensen. Telefonisch vanuit Curaçao legt de generaal uit: “Ook kan deze tanker de kustwacht ondersteunen en dankzij de medische faciliteiten (met chirurgisch team; red.) kan de lokale gezondheidszorg worden geholpen. En vergeet de 2 Cougar helikopters niet. Ook die kunnen mensen en middelen verplaatsen. Ideaal nu het vliegverkeer en de scheepvaart nagenoeg stil liggen.”
Orkaanseizoen
Dat Zr.Ms. Karel Doorman in deze periode naar de Carib vaart, heeft volgens de generaal nog een enorm groot bijkomend voordeel. “Vergeet niet”, begint De Vin, "Vanaf 1 juni begint het orkaanseizoen. Normaal gesproken ligt Zr.Ms. Pelikaan op Curaçao, maar die is voor onderhoud in Nederland. Zonder de Doorman is er hier geen ondersteuningsschip. En dat kan best eens nodig zijn. Uit de laatste voorspelling blijkt dat er dit seizoen 2 tot 5 ‘major hurricanes’ worden verwacht.”
2x per week
Op Aruba, Curaçao en Sint Maarten geldt een complete lockdown. Concreet betekent dit dat de grenzen dichtzitten, er een avondklok is ingesteld en dat inwoners alleen naar buiten mogen voor boodschappen en werk. En niet om bijvoorbeeld de hond uit te laten of een rondje te hardlopen. Op basis van het kenteken krijgen inwoners 2x per week een tijdslot aangewezen waarop ze boodschappen kunnen doen. In al de andere gevallen moet men thuisblijven. De controles zijn scherp.
Besmettingen per eiland
Aruba heeft op dit moment 77 officieel bevestigde besmettingsgevallen, Curaçao 14, Sint Maarten 40, St. Eustatius 2 en Saba en Bonaire 0. Op Sint Maarten zijn 8 doden en op Curaçao 1. Als je die aantallen vergelijkt met de medische capaciteit, is de zorg op Sint Maarten momenteel het grootst. Daar is vorige week ook extra ic-capaciteit vanuit Nederland ingevlogen. Defensie heeft de goederen daar in ontvangst genomen en geholpen met het opbouwen van een noodhospitaal.
(Cijfers zijn van donderdag 9 april)
Lokale kranten voorspellen dat 50% van de beroepsbevolking werkloos kan raken
Van dag tot dag
De Boven- en Benedenwindse eilanden zijn nu vooral nog bezig met het bieden van zorg en het helpen van patiënten die besmet zijn met het coronavirus. Alles is er nu op gericht om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.
Volgens Eugene Rhuggenaath, de premier van Curaçao, slaat de crisis ondertussen diepe wonden in de samenleving. “Die drijft op de toerismesector die nu is stilgevallen.” Lokale kranten voorspellen dat 50% van de beroepsbevolking werkloos kan raken. Rhuggenaath: “Wat je voelt is toenemende angst. In onze gemeenschap bestaan nauwelijks buffers. Mensen leven van dag tot dag.”
Wat doet Defensie in het Caribisch Gebied tijdens deze coronacrisis?
‘Mogelijk meer illegalen vanuit Venezuela’
Curaçao
Defensie ondersteunt op het grootste van de 3 Benedenwindse Eilanden het Korps Politie Curaçao bij de handhaving en de controle op de lockdown-maatregelen en de avondklok. Het gaat met name om voertuigcontroles, omdat op basis van kentekens wordt bepaald wie wanneer naar buiten mag voor boodschappen. Ook worden onder meer patrouilles gereden langs de kust en er zijn statische observatieposten uitgezet.
Daarnaast houdt de Kustwacht rekening met de mogelijkheid dat meer illegalen over zee de oversteek maken van Venezuela naar het Caribisch gebied. De angst bestaat dat zij het coronavirus meenemen.
“Op verzoek van de landen versterkt Defensie de lokale Kustwacht. Dat geldt overigens niet alleen voor Curaçao, maar ook voor Aruba. Dat doen we met extra mankracht, het stationsschip Zr.Ms. Groningen en 2 FRISCS”, legt brigadegeneraal Peter-Jan de Vin uit.
‘Je ziet ook kleinschalige initiatieven ontstaan’
Aruba
Net als op Curaçao wordt op Aruba de lokale kustwacht ondersteunt. Niet alleen met extra mensen, maar ook met een FRISC. Bovendien levert 32nd Raiding Squadron een bijdrage op het land in de vorm van statische observatie en patrouilles langs de kustlijn. “Je ziet ook kleinschalige initiatieven ontstaan, zoals ondersteuning van de Voedselbank. Defensie had capaciteit over in de keuken en voedsel over van oefeningen die niet doorgingen. Dat eten hebben we, in goed onderling overleg met het land, uitgedeeld. Bovendien zijn we, net als op Curaçao en Sint Maarten, actief in crisisoverleggen met lokale autoriteiten”, aldus De Vin.
‘Hier is nog geen ondersteuning van de Kustwacht nodig’
Sint Maarten
Op dit eiland ondersteunt het mariniersdetachement Sint Maarten het Korps Politie Sint Maarten met het handhaven van de lockdown-maatregelen. Hier is geen ondersteuning van de Kustwacht, omdat dit hier nog niet speelt. Bovendien worden hand- en spandiensten geleverd, zoals vorige week bij het ontladen van het vliegtuig vol ic-capaciteit. De mariniers hielpen daar ook met de opbouw van het noodhospitaal.
'Hier zijn vooral zorgen om medisch vlak'
Bonaire, Saba en Sint-Eustatius
Op deze 3 eilanden is de rol van Defensie momenteel niet zo groot, omdat het virus hier nog nauwelijks voorkomt. Daarnaast wordt daar nog geen enkele vorm van onrust of openbare ordeverstoring waargenomen. De zorgen die er zijn, betreffen het medische vlak, maar dat is geen defensieverantwoordelijkheid. “Ik monitor de situatie wel, maar eventuele hulp moet altijd officieel aangevraagd worden. Er zitten daar overigens wel marechaussees voor de openbare orde en veiligheid.”
