Tekst ritmeester Djenna Perreijn
Foto sergeant Cinthia Nijssen

'Maak geen plannen voor de meivakantie’. Premier Rutte waarschuwde al dat de kans groot is dat we eind april nog steeds thuis zitten. Een toestroom van buitenlandse toeristen is echter moeilijk tegen te houden. Dat zette luitenant-kolonel Jules den Ouden aan het denken. De drones van zijn RAS-eenheid zouden hulpverleningsdiensten in staat moeten stellen grote groepen mensen in de gaten te houden én te waarschuwen. Tijd voor een eerste test op grote schaal. 

“Houd alstublieft 1.5 meter afstand”,, klinkt het uit de lucht. Boven de hoofden van overste Jules en kapitein Tom zoemt een drone met een dusdanig werkende luidspreker dat je 'm niet kunt negeren. De 2 collega's van de eenheid Robotica en Autonome Systemen (RAS) van 13 Lichte Brigade moeten volgens het oefenscenario een groep van wel 10 personen voorstellen. “Maar we houden ons ook tijdens oefeningen aan de RIVM-richtlijnen. Dus zijn we met z’n tweeën”, legt Tom uit.

Niet eerder testte de RAS-eenheid van 13 Lichte Brigade of ze 8 uur lang 9 drones of meer in de lucht kunnen houden.

(Doem)scenario

Zo'n groep met 10 personen op bijvoorbeeld het strand, is een realistisch (doem)scenario voor Pasen of Pinksteren. Dus ontstond de vraag: “Kan onze eenheid 9 drones zo'n 8 uur lang in de lucht houden en al deze beelden op 1 scherm afleveren?” Dat moest de testdag in Amersfoort bewijzen. 

Of veiligheidspartners, zoals de politie, gebruik willen maken van de capaciteit en de beelden is volgens de commandant niet gezegd. “Daarvoor zouden ze een bijstandsverzoek moeten indienen. De huidige crisis is voor ons in ieder geval aanleiding om snel te anticiperen. Als we worden gevraagd, willen we er klaar voor zijn.” 

Piloot Stephan heeft het meeste ervaring van de dronepiloten en begeleidt nieuwere collega's.

Drones in missiegebied

De RAS-eenheid van 13 Lichte Brigade beschikt over robotica als zelfrijdende voertuigen, drones en big data. In missiegebieden als Mali en Afghanistan bewezen drones tijdens patrouilles al hun meerwaarde. “Je kunt veel verder kijken, zonder dat je mensen het voorterrein in hoeft te sturen”, vertelt operatieofficier kapitein Tom. “Een machine is namelijk te vervangen, een mensenleven niet.”

Geslaagd

9 piloten volgen in opperste concentratie hoe de 9 drones in hun sector over de Vlasakkers scheren. “Ik hoop natuurlijk stiekem dat we in de toekomst van meerwaarde kunnen zijn”, vertelt piloot Stephan. “Als we vandaag bewijzen dat we zo grootschalig kunnen optreden.”

 In de commandocontainer voegt technicus Patrick de beelden van 9 livestreams samen en demonstreert ze op een scherm. Samen beslaat het een gebied van 5 tot 7 kilometer. “Ik kan het algoritme zo instellen, dat de drone zoekt op een samenscholing van mensen. Vervolgens kan ik de drone met luidspreker erop af sturen of een hulpverleningsdienst in de buurt informeren.”

Nog handiger dan op afstand informeren is het bevoegd gezag, zoals een agent of officier van justitie, zelf de beelden live op een smartphone te laten bekijken. Patrick: “Je swiped gemakkelijk door al de beelden heen.” Daarmee is de test geslaagd. “We kunnen nog wat finetunen, maar alles werkt naar behoren. Het is gaaf om vandaag te zien hoe alles samen komt.”

In de commandocontainer voegt technicus Patrick alle 9 livestreams samen. Ook op een smartphone zijn de beelden te bekijken.

De meeste militairen van de RAS-eenheid werken op dit moment volgens de protocollen thuis. Overste Jules: “Het is gaaf om aan de slag te kunnen met zo'n actueel scenario. Het is een goede manier om te testen op welke schaal en hoe snel we operationeel kunnen zijn. Ook als het niet nodig is, weten we nu dat alle apparatuur werkt en we morgen bijstand zouden kunnen leveren.”

Natuurlijk stelt hij de hulpdiensten op de hoogte van de geslaagde testen. “Ik kan niet in de spiegel kijken als ik de zekerheid niet heb dat ik alles  heb gedaan om iets voor Nederland te betekenen in deze crisis.”