De meeste militairen dragen het hele jaar door hun baret of platte pet. Maar op Prinsjesdag hijsen honderden mannen en vrouwen zich in een ceremonieel tenue met bijzonder hoofddeksel. Wie draagt nu wat?
Korps Mariniers
Hoofddeksel: Bij het galatenue van de mariniers hoort een helm met een piek. Dat laatste attribuut heeft een aandeel in de naamgeving van het uniform: pikapak. Die naam is een verhaspeling van twee termen: piek en de fabrikant van het uniform, Pisa genaamd. Zoals bij de krijgsmacht vaker gebeurt, ontstaat dan een nieuw woord.
Oorsprong: Het Korps Mariniers, opgericht op 10 december 1665, vormt onderdeel van de Koninklijke Marine en is één van de oudste onderdelen van de Nederlandse krijgsmacht.
Plaats/taak tijdens Prinsjesdag: De mariniers staan met het vaandel van het Korps Mariniers voor de Ridderzaal als erewacht, samen met de Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers en de Marinierskapel van de Koninklijke Marine.
Koninklijke Marechaussee
Hoofddeksel: Deze kolbak is voor marechaussees en onderofficieren en is gemaakt van zeekalverenvel van fijne kwaliteit. Hoogte aan de voorzijde: 17 centimeter. Achterzijde: 20 centimeter. De kolbak is voorzien van een kokardepompon van oranjezijde, omzet met 4 rijen zilveren torsade en van een stormketting en 3 leeuwenkoppen van verzilverd metaal.
Oorsprong: Het Corps de Maréchaussée werd op 26 oktober 1814 door Willem I opgericht ter vervanging van de Franse gendarmerie. Omdat de term "gendarmerie" na de Franse bezetting te beladen was, noemde Willem het nieuwe korps ‘maréchaussée’.
Plaats/taken tijdens Prinsjesdag: diverse dubbelposten in ceremonieel
Garderegiment Grenadiers en Jagers
Hoofddeksel: De grenadiers dragen een berenmuts, gemaakt van kunstbont. Oorspronkelijk werd dit attribuut vervaardigd van een berenvel. De berenmuts is 32 centimeter hoog en aan de voorzijde voorzien van een korte, zwarte tuiglederen vizierklep. Boven de vizierklep is een geelmetalen plaat in de vorm van een halve zon aangebracht, waarop het regimentsembleem is te zien. Het embleem is een springende granaat met open vlam. Bij militairen tot en met de rang van sergeant-majoor bevindt zich aan de bovenzijde in het midden een kwastje van wit katoen. De adjudant-onderofficier heeft een gouden kwast met rode kern. Officieren dragen een gouden kwast.
Oorsprong: De grenadiers zetten twee verschillende tradities voort. Beide eenheden waren van oorsprong specialistische infanterie. De grenadiers waren granaatwerpers die in de tweede helft van de zeventiende eeuw als elite-eenheden bij verschillende Europese legers werden geformeerd. De Nederlandse Garde Grenadiers is in 1829 opgericht en zet de traditie voort van haar voorgangers. In 1995 werden de Garde Grenadiers en Garde Jagers samengevoegd tot één regiment. De Alfa compagnie van 11 Infanteriebataljon is een grenadierscompagnie, ook wel bekend als de Koningscompagnie.
Plaats/taak tijdens Prinsjesdag: De grenadiers lopen in de Koninklijke stoet. De Koninklijke Militaire Kapel maakt ook deel uit van de ‘Grenadiers en Jagers’. Ook zij loopt mee in de stoet.
Garderegiment Grenadiers en Jagers
Hoofddeksel: De jagers dragen een veldbaret van donkergroene stof met geel-metalen baretembleem met donkergroene ondergrond en aan de zijkanten afgebiesd met gele stof. Midden boven het embleem zit een genet, een oranje bolletje waaruit een korte staande pluim van zwart haar steekt.
Oorsprong: Dit garderegiment zet twee verschillende tradities voort, die beide hun oorsprong vinden in specialistische infanterie taken. De jagers waren licht bewapende, beweeglijke infanteristen die voor het eerst in de achttiende eeuw in het Oostenrijkse leger als ‘vrijkorpsen’ werden geformeerd. De Nederlandse Garde Jagers is pas in 1929 opgericht en zet de rijke traditie voort van hun voorgangers. In 1995 werden de Garde Grenadiers en Garde Jagers samengevoegd tot één regiment.
Plaats/taak tijdens Prinsjesdag: De jagers staan in de ere afzetting op het Binnenhof.
Garderegiment Fuseliers Prinses Irene
Hoofddeksel: De helmhoed is geïnspireerd op de Britse infanterie van linie. De helmhoed is overtrokken met donkerblauwe stof. Bovenop is een vierpuntige rozet aangebracht. De punten zijn bladvormig. De rozet is van goudkleurig metaal. Op de rozet staat een zeskantige piek van 60 millimeter. Aan de voorzijde van de helm bevindt zich de vijfpuntige ster van goudkleurig metaal met daarop het fuseliersembleem in wit metaal. Aan de zijkanten van de helm zijn leeuwenkophaken aangebracht. Hieraan hangt een kinketting van goudkleurige metalen ringen op zwart soepel leder.
Oorsprong: voortzetting van de Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene die tijdens de Tweede Wereldoorlog (1941) in Engeland is opgericht.
Plaats/taak tijdens Prinsjesdag: De fuseliers staan als ere-afzetting op het Binnenhof.
Wapen der Cavalerie
Hoofddeksel: De kolbak werd oorspronkelijk gemaakt van zeekalverenvel, maar nu zwart kunstbont. De witte pluim is van wit paardenhaar. Hoe hoger de pluim, hoe hoger in rang.
Oorsprong: Het Wapen der Cavalerie bestond ten tijde van het Staatse Leger uit verschillende regimenten ruiterij met verschillende taken, bewapening en uniformen. In 1887 werden alle regimenten omgedoopt tot huzarenregimenten. Huzaren waren oorspronkelijk de inheemse lichte ruiterij van Hongarije.
Plaats/taak tijdens Prinsjesdag: het Wapen der Cavalerie wordt vertegenwoordigd door het Cavalerie Ere-escorte. Het escorte rijdt met een commandogroep, standaardwacht en twee pelotons mee in de Koninklijke Stoet. De standaardwacht voert de standaard mee van het Regiment Huzaren Van Boreel, voorzien van de cravates van de ontbonden cavalerieregimenten. De kolbak wordt ook gedragen door de Fanfare Bereden Wapens, die de muziek verzorgt langs de route.
Korps Rijdende Artillerie
Hoofddeksel: De kolbak van de Rijdende Artillerie is hoger en ruiger dan die van de cavalerie. De hoofddeksel is vervaardigd van zwart kunstbont. Oorspronkelijk was dat een zwart langharig berenvel. Het kolbaksnoer is bevestigd aan de jas. Handig, als de kolbak van het hoofd viel wanneer de ruiter over de vlakte stuifde.
Oorsprong: In 1793 werden in het Staatse Leger twee brigades rijdende artillerie opgericht, waarvan het huidige Korps Rijdende Artillerie de voortzetting vormt.
Plaats/taak tijdens Prinsjesdag: Het Korps Rijdende Artillerie verzorgt de saluutschoten op het Malieveld.
