Tekst Leo de Rooij
Foto sergeant-majoor Maartje Roos
Prinses Beatrix heeft onlangs de jaarlijkse reünie van het Genootschap Engelandvaarders bezocht. Op landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum luisterde de prinses naar de verhalen van de ieder jaar kleiner wordende groep Engelandvaarders.
Engelandvaarders is de erenaam van een groep Nederlanders (circa 1700) die in de Tweede Wereldoorlog vanuit het bezette Nederland langs diverse routes over land en zee Engeland wisten te bereiken. Ze sloten zich aan bij de geallieerden om vervolgens de strijd met de Duitse bezetter aan te gaan. Voorzitter van het Genootschap Engelandvaarders, generaal-majoor buiten dienst R. Hemmes toonde zich verheugd met de komst van prinses Beatrix. “We zijn blij dat u deze traditie voortzet. Koningin Wilhelmina heeft destijds veel voor ons betekend. Als ‘Moeder der Engelandvaarders’ ontving zij ons op theevisite.”
Van de circa 90 Engelandvaarders die nog in leven zijn, bezochten er 11 alsmede 4 weduwen van Engelandvaarders de reünie in Hilversum. Onder hen Eddie Jonker en Barones Ellis de Smeth-Brandon.
“Een hele eer dat prinses Beatrix ons komt bezoeken. Dat maakt deze speciale dag toch wel heel bijzonder!” Talloze keren heeft Jonker zijn verhaal al verteld. “Onlangs nog, voor National Geographic TV. Waarom wij Engelandvaarders werden? Gewoon, omdat we ook wat wilden doen voor Nederland en tegen de Duitsers. Aansluiting vinden bij het verzet was niet zo makkelijk, dan maar vanuit Engeland.”
Eddie Jonker vertrok in 1943 met een groep in een bootje naar Engeland. Na een barre tocht vol avontuur (storm, kapotte motor, tekort aan drinkwater, mijnenvelden) bereikte de groep uiteindelijk toch het veilige Engeland. Na dagen van verhoor meldde Jonker zich bij het Recruteringsbureau. Na een gesprek met prins Bernhard koos hij voor de Royal Air Force. Hij kreeg een vliegopleiding in Canada en werd bij terugkomst instructeur. Na de oorlog bleef Jonker instructeur op vliegbasis Soesterberg. Eddie Jonker zet zich nu nog in voor de oprichting van een museum voor Engelandvaarders dat in 2015 in Noordwijk geopend moet worden.
“In 1957 hadden we onze eerste reünie, en in al die jaren heb ik ze allemaal bezocht. Inmiddels is het wel een klein groepje geworden… Ieder jaar weer zeggen we tegen elkaar: “We leven nog, jongens!” Barones Ellis de Smeth-Brandon vindt het “fantastisch dat prinses Beatrix dit jaar tijd heeft vrijmaakt om bij de reünie te zijn. ‘Vertel eens iets leuks’, vroeg ze. Want praten over je angsten van toen, of de gevaren onderweg doe je toch niet.”
“In zo’n bootje hebben we de overtocht gewaagd”. Bij een replica vertelt Eddie Jonker (links) prinses Beatrix over zijn avonturen.
Via België, Frankrijk, Spanje en Portugal arriveerde ze op 9 januari 1944 in Engeland. “Mijn aankomst in Londen was merkwaardig, ik kwam in een totaal andere wereld. Mocht je als 20-jarige wurm ineens op bezoek bij koningin Wilhelmina, stel je voor! In Engeland kregen we een uniform aangemeten en leerden we marcheren. Direct na de oorlog ging ik weer terug naar Nederland. We hoopten dat het daar inmiddels anders zou zijn geworden…”
