Altijd in de schaduw

Low-profile, altijd op de achtergrond, nooit in de spotlights. De medewerkers van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) doen hun werk vaak gehuld in een waas van geheimzinnigheid, hoewel de dienst zelf liever van ‘zinnig geheim’ spreekt. Omdat de MIVD dit jaar 100 jaar bestaat, treden 4 MIVD’ers voor even uit de schaduw en vertellen hoe het is om voor de inlichtingendienst te werken.

David, militair, analist, werkt anderhalf jaar bij de MIVD.

‘Tijdens de crisis met de MH 17 moest ik de Commandant der Strijdkrachten een briefing geven. Na afloop nam hij ter plekke een besluit. Puur gebaseerd op onze informatie. Toen besefte ik me even heel duidelijk hoe groot mijn verantwoordelijkheid is. Zo werkt het hier dus; als jij de expert bent, dan ben jij er ook van. De informatie die jij geeft wordt niet nog eens drie keer gecheckt. Kan ook niet. Daarom zitten wij als analist op die dossiers, maar het was even wennen aan de lijnen die hier een stuk korter zijn. Soms moet je binnen twintig minuten een Kamervraag beantwoorden. De minister is dan in debat en die moet het antwoord hebben.

Je moet je een onderwerp dus snel eigen kunnen maken en je daar ook helemaal in vastbijten. Aan de andere kant moet je ook heel flexibel kunnen zijn, want als de situatie daarom vraagt, kun je zomaar een ander dossier krijgen. Dat merkten we bijvoorbeeld bij de actuele ontwikkelingen in Oekraïne.

Dat maakt het werk erg intensief en onvoorspelbaar. Een crisis laat zich niet sturen. Voor deze baan had ik een voorspelbaar leven. Oefeningen en uitzendingen lagen ruim van tevoren vast en daar konden ze thuis dan rekening mee houden. Mijn vrouw kon mee naar sociale evenementen bij de eenheid en zo kende ze mijn collega’s en wist ze waarmee ik bezig was. Dat is hier allemaal niet. Door de gebeurtenissen in de Oekraïne heb ik tweemaal mijn vakantie moeten annuleren en ik kan thuis maar heel summier vertellen waarom. Dat heeft dus ook impact op het thuisfront.

Toch wilde ik deze baan al heel lang. Ik ben een geïnteresseerd persoon, wil van alles het naadje van de kous weten en dan zit je hier zeker goed. Daarnaast zit je dicht tegen de politieke besluitvorming aan en dat vind ik heel interessant.

Anna, burger, stafmedewerker, werkt 9 jaar bij de MIVD:

’Ga jij bij die rare mensen werken? Die lui die zich altijd zo belangrijk voelen?’ Dat was zo’n beetje het commentaar dat ik kreeg toen ik vanuit een ander Defensieonderdeel solliciteerde bij de MIVD. Ik wist van niks. Ik solliciteerde gewoon op een andere baan als budgetbeheerder. Toen ik begon, dacht ik wel dat het allemaal ‘geheimer’ en ‘stiekemer’ zou zijn, maar dat is het hier binnen het gebouw totaal niet. Je moet alleen een extra deurtje door. Na een paar jaar ben ik assistent–analist geworden en kreeg ik meer zicht op wat de dienst echt doet en betekent voor de uitgezonden eenheden. En dat maakt het werk interessant. Er is meer dan op het journaal te zien is.

Daar kan je alleen buiten de dienst niet met iemand praten natuurlijk. Ik praat sowieso nooit over mijn werk. Mijn vriend begrijpt dat heel goed want hij heeft ook een baan waarbij hij niet alles mag vertellen. Dus bij ons geen lange gesprekken aan de keukentafel over ons werk.

Werk en privé zijn daardoor heel strikt gescheiden. En dat komt daarnaast ook voor een groot deel omdat je niet thuis kan en mag werken. Alles gebeurt hier. Ik vind dat ook wel fijn. Als ik hier de poort uitrij kan ik heel makkelijk de knop omzetten. Als ik thuis kom, ben ik weer gewoon mamma.” 

Dirk, burger, manager ondersteunende afdeling, werkt 18 jaar bij de MIVD.

‘Niet iedereen die hier werkt is een topspion. Als manager ondersteuning ben ik een groot deel van de dag helemaal niet met geheime zaken bezig. En zo zijn er veel meer. Maar het bijzondere aan de MIVD vind ik dat al die mannen en vrouwen samen de waarde bepalen van het eindproduct. Zowel de mensen in het veld zijn cruciaal, maar ook de analist en de persoon die bijvoorbeeld de logistieke zaken doet.

Wij zijn maar een kleine speler in de internationale inlichtingenwereld. Toch bereiken wij hele mooie resultaten met beperkte middelen. Onze kracht is dat je, juist door die beperkingen, vanaf dag 1 serieus genomen wordt op je expertise. Als je laat zien dat je betrokken bent en je inzet, dan zijn er genoeg mogelijkheden door te groeien. Dat houd je gemotiveerd.

Uiteraard geldt voor iedereen die hier werkt dat je terughoudend moet zijn met naar buiten brengen wat de dienst doet. Jij en je collega’s lopen nu eenmaal een potentieel risico gelieerd te worden aan de dienst. Ik heb daarom een gelaagdheid in mijn persoonlijke verhaal. Afhankelijk van mijn toehoorders vertel ik meer of minder. Het blijft hetzelfde verhaal maar de hoeveelheid informatie varieert. Staatsgeheimen blijven natuurlijk binnen de dienst. Die verklappen is zelfs strafbaar. Tegen mijn vrouw vertel ik wel meer dan bijvoorbeeld op een feestje. Daar zeg ik gewoon dat ik bij defensie manager in de ondersteuning ben. Nou dan haken de meesten wel af hoor!”    

Anton, militair, leidinggevende, nu voor de tweede maal werkzaam bij de MIVD

“Je zit hier bovenop de actualiteit. Als er een crisis plaatsvindt, zoals bijvoorbeeld met vlucht MH17, dan gaan wij daar razendsnel mee aan de slag om een goed beeld te krijgen van de situatie. Daarnaast kijken we ook verder en schetsen we wat de ontwikkelingen op de langere termijn zijn. Die combinatie tussen actualiteit en lange termijn trekt mij aan in het werken voor de MIVD.

Ik heb niet altijd bij de MIVD gewerkt. Dit is nu de tweede keer dat ik hier een functie heb en tussendoor heb ik weer andere dingen gedaan. Dat geeft een uitstekend beeld van de gang van zaken binnen de MIVD én bij de Defensieonderdelen waar je het als MIVD voor doet. Je merkt wel dat je een wat andere mindset krijgt als je hier werkt. Je bent wel alerter op veiligheidsrisico’s. Zo heb ik Defensiecollega’s wel eens kunnen helpen bij het bewust maken van de do’s en don’ts bij het verzenden van gerubriceerde informatie. Dat zijn zaken die bij ons zijn ingebakken in het dagelijks werk .

Bij de MIVD heerst een iets andere cultuur dan bij een gemiddelde landmachteenheid. 60 procent hier is burger. Daarnaast hebben al die mensen ook nog eens heel veel verschillende specialisaties:  Van arabist tot ICT’er. Er wordt hier dan ook op een behoorlijk hoog niveau nagedacht en geproduceerd. Dat moet je wel liggen als je hier wilt werken. De ene militair voelt zich nu eenmaal meer senang in de bosrand en de ander is liever wat meer academisch bezig. De combinatie van expeditionair optreden en strategische advisering is uniek voor de MIVD; daarom heb ik het hier zeer naar mijn zin.

Dat je over het resultaat van je werkzaamheden niet kunt praten, heb ik nooit als frustrerend ervaren. Wij leveren producten voor beleidsmakers en als die daarmee uit de voeten kunnen, is het goed. Ik hoef niet zo nodig op te scheppen over mijn werk op feestjes.  Ik heb genoeg andere dingen om over op te scheppen, haha.’ 

Werken bij de MIVD

De MIVD heeft regelmatig vacatures. Vaak vooral binnen Defensie, maar soms wordt ook buiten Defensie naar kandidaten gezocht. De functieprofielen variëren van wiskundigen tot juristen en van analisten tot ICT’ers. Burgers en militairen kunnen hier aan de slag. Solliciteren bij de MIVD gaat alleen vaak net iets anders dan via een normale vacature. Defensiemedewerkers die interesse hebben in een baan bij de MIVD kunnen hun netwerk aanspreken of een e-mail sturen naar mivd@mindef.nl voor meer informatie. Externe geïnteresseerden kunnen kijken op www.werkenvoornederland.nl.