Sentry boven zee

NAVO AWACS oefent met Amerikaanse Carrier Strike Group 

Oefenen met een Amerikaans vlootverband met als kern een vliegdekschip. Niet direct wat je noemt een trainingspartner voor een stel E-3A AWACS. Toch was dit voor de verkenningsvliegtuigen van de NAVO afgelopen september de werkplek. Een detachement van 85 man en 2 toestellen opereerde 4 weken lang vanaf Naval Station Norfolk. Daar vandaan namen ze deel aan het ‘eindexamen van het marine-eskader’, de Comptuex. Een kijkje in een bijzonder uitstapje.

Norfolk in Virginia, gelegen aan de oostkust van de Verenigde Staten, is 1 groot militair complex. Het Naval Station grenst zes kilometer aan het water en beschikt over 11 kilometer aan pier- en werfruimte. Het complex biedt ondersteuning aan 75 schepen, waaronder vijf vliegdekschepen. Daarnaast kent de stad en directe omgeving onder meer een luchtmachtbasis en 2 marine vliegbases. Naval Station Norfolk vormt in september de uitvalsbasis voor twee NAVO AWACS-toestellen tijdens de Composite Training Unit Exercise.

HSTSG

Deze Comptuex is een maritieme oefening waarin vlootverbanden van de US Navy hun certificering halen voor wereldwijde inzet. Ditmaal is de Harry S. Truman Carrier Strike Group onderwerp van evaluatie. Zo’n eskader bestaat uit gemiddeld zes schepen: een cruiser, minimaal 2 destroyers en/of fregatten, soms aangevuld met een onderzeeër en ondersteunings- of bevoorradingsschepen. En natuurlijk een vliegkampschip met daarop een Carrier Air Wing met zo’n 65 vliegtuigen en helikopters. Personeelsaantal van het eskader loopt al snel op tot 7.500.

Marine-evenknie

Tijdens de Comptuex passeren elektronische oorlogvoering, anti-terrorisme en het bestrijden van vijandelijke schepen, onderzeeërs én manoeuvreren in vlootverband de revue. Zoals bij vrijwel alle militaire operaties is ook bij de Comptuex een gedetailleerd luchtbeeld essentieel. De NAVO E-3A, officieel Sentry genaamd – in de volksmond AWACS, zorgt daarvoor. Het toestel doet dat samen met zijn kleinere marine-evenknie, de E-2C Hawkeye. De NAVO-bemanning is tijdens een deel van de oefening verantwoordelijk voor de aansturing van de vloot.

Unieke maritieme ervaring

Oefenen met een maritieme eenheid is duidelijk geen dagelijkse kost voor de E-3A Component. “Het is zelfs een unieke kans”, zegt Fighter Allocator kapitein Martijn. “Hier kunnen wij onze vaardigheden laten zien en de samenwerking met de U.S. Navy oefenen. Voor onze eenheid bestaat geen andere grote oefening waarin we dit kunnen doen.” Het is niet alleen waardevol voor de E-3A Component, maar ook voor alle individuen aan boord. Martijn: “Het is een unieke ervaring om te worden toegelaten in deze voor vele minder bekende wereld, met elementen als een vliegdekschip en bijbehorende luchtvloot. Het valt op dat procedures binnen een strike group vele malen korter en eenvoudiger zijn dan bij een eenheid die vanaf land opereert.”

Red versus Blue

Waar de AWACS-bemanning voornamelijk traint in de rol van Blue Air, neemt de E-3A in de laatste twee weken die van Red Air op zich. “Zijn we Blue Air, dan moeten we voldoen aan uitgebreide richtlijnen en procedures”, zegt Martijn. Hij is in zijn functie verantwoordelijk voor het aansturen of controllen van de gevechtsvliegtuigen. “Opereren binnen Red Air betekent veel meer vrijheid. “Nu moeten ‘onze toestellen’ de vloot aanvallen. Hóe ze dit doen, is vaak ondergeschikt aan het eindresultaat. Dat vergt een andere manier van werken en denken.” Fictief zijn er ook verschillen in vliegtuigtypes en capaciteiten. “Momenteel werken we met J-11 gevechtstoestellen, de Chinese variant van de Sukhoi Su-27. Zelf simuleren we dat we een Y-8 zijn, een AWACS van Chinese makelij.”

Schepen zoeken

Naast het opsporen en volgen van doelen in de lucht is de AWACS zeer geschikt voor datzelfde werk op zee. “De focus ligt voornamelijk op het zoeken en identificeren van radarsignalen van schepen”, zegt Passive Controller kapitein Jaco. “Dat is anders dan bij de meeste oefeningen waar we ons richten op vliegtuigen en raketinstallaties. Tijdens onze Red Air-periode was het vinden van de Carrier Strike Group een uitdaging. Spoor die maar eens op in open zee, ondanks de omvang van het vlootverband. Gelukkig stralen de radarsystemen op het schip én die van de vliegtuigen uit. Zien we toestellen landen en opstijgen, danweet je dat het om een carrier gaat.”

Laatste Deployment

Niet alleen op oefengebied was deze Comptuex bijzonder. Het betekende tevens de zwanenzang voor Squadron 3. Van het trio vliegende squadrons van de E-3A Component moet 1 worden wegbezuinigd. Daarom gaf thuisbasis Geilenkirchen zoveel mogelijk personeel binnen het squadron de mogelijkheid deel te nemen aan de Comptuex. Squadron 3 was ruim 31 jaar actief binnen de component. Het personeel vindt de komende tijd onderdak bij Squadrons 1 en 2.

Tekst en foto’s: kapitein André Bongers