Eind mei besloot de ministerraad vier F-16’s aan te bieden voor de
NAVO air policing taak boven de Baltische Staten. Estland, letland en Litouwen
voelen zich bedreigd door Rusland als gevolg van de crisis in Oekraïne. Begin
september arriveerde het detachement van zo’n 100 man op de Noordoost-Poolse
luchtmachtbasis Malbork. De 4 F-16’s waren binnen een dag na aankomst inzetbaar.
En dat blijft de 1 (NLD) Air Policing Task Force
tot en met december.
Links: De twee F-16’s van de Quick Reaction Alert vliegen over Malbork. Nederland verzorgt de 36ste NAVO-rotatie van de Baltic Air Policing. Die duurt standaard 4 maanden. Rechts: De detachmentscommandant begroet 1 van de vliegers na aankomst uit Nederland.
De NAVO verzorgt al ruim 10 jaar met 1 detachement de luchtverdediging van de
Baltische Staten, die daarvoor zelf geen middelen hebben. "Door de situatie in
Oekraïne zag de hoogste militaire baas van de NAVO, SACEUR zich genoodzaakt de
oostgrens flink te versterken”, vertelt de detachementcommandant. “Zo zijn er nu
vier in plaats van 1 detachement actief. 2 op Siauliai in Litouwen, 1 op Amari
in Estland en wij dus.”
Bekijk hier de video van het Nederlands Detachement op de Poolse
vliegbasis Malbork
Tijdens de 1ste week heet een officiële delegatie het Poolse MiG-29 detachement van Malbork welkom na hun eigen BAP-inzet. Meteen worden ook de Nederlanders welkom geheten onder belangstelling van de lokale pers. De Nederlandse detco dankt de Polen voor hun gastvrijheid en tevens voor hun inzet 70 jaar geleden bij de bevrijding van Nederland. Dat valt zeker met het oog op Market Garden in bijzonder goede aarde.
Puzzelstukje
“BAP is duidelijk anders dan onze operatie in Afghanistan”, geeft de detco
aan. “Dat was Nederlandse inzet. Dit is NAVO. We zijn duidelijk niet alleen aan
de oostgrens. Ook de Koninklijke Marine is hier actief. In de lucht opereren
onze KDC-10 en AWACS’en van de NAVO. Tevens zijn er nog andere landen die een
bijdrage leveren. In ieder geval profileren we ons hier duidelijk als NAVO.”
Majoor Cees is de enige Nederlander in Warschau. Andere nationaliteiten zitten in Litouwen. Hij noemt dit een mooie kans en professionele uitdaging voor een luchtverkeersleider eens een paar weken in het buitenland te kijken. Na 5 weken komt zijn aflossing. “Nederlanders worden gezien als zeer professioneel. Polen hebben ervaring met ons land, bijvoorbeeld door Frisian Flag. Ze roemen onze manier van aanpak. We werken volgens de regels, maar geven daaraan wel een praktische invulling.”
Taal
De luchtmacht zit in Polen niet alleen in Malbork. Majoor Cees werkt in
Warschau op het Air Operations Center. Voor de master controller van het Air
Operations Center Nieuw Milligen een vertrouwde plek. “Procedures zijn
hetzelfde, de snelheid – en dat is met name taal-gerelateerd – anders. Poolse
luchtoperaties gaan namelijk in het Pools, NAVO-operaties in het Engels.” Cees
zit in Warschau niet in de commandolijn voor de Nederlandse operaties, maar
staat ernaast. “Gaat er iets mis, dan grijp ik in.”
Air Policing
Als er Russische aanwezigheid is boven de Baltics, neemt 1
van de 4 QRA’s een kijkje. “Het CRC in Litouwen of een AWACS leidt de jagers
naar het doel. De vliegers rapporteren wat ze zien. Dat is air policing en dit
soort activiteiten vindt maandelijks plaats.” Indien nodig komen er maatregelen
vanuit het NAVO-Combined Air Operations Center in Üdem. Dat is verantwoordelijk
voor het luchtruim boven de Baltische Staten.”
In Polen regelt S4 Air kapitein Stephan alles om de vliegtuigen inzetbaar te houden. “Met een groep van 30 man – de grootste eenheid binnen het detachement – verzorgen we avionicatechniek, vliegtuigonderhoud en gereedstelling. En hetgeen we doen, doen we goed.”
“Bij onze jongens heerst gedrevenheid om na een missie de kisten weer gereed
te krijgen. Geen 9 tot 5 mentaliteit, want de toestellen moeten klaar. Helaas
duurt dat steeds langer doordat de oude F-16 steeds meer onderhoud vergt.”
1 van de veiligheden die een detachement standaard inbouwt is force protection. Daarmee is op Malbork 24 uur per dag een team van 10 man belast: 6 beveiligers, 4 hondengeleiders, allen van Volkel. Korporaal 1 Majeed is voor het eerst op missie.
“Een mooie ervaring”, noemt hij het. “Ik ben hiernaartoe gevlogen met de
honden. Hoe ze daarop reageren, verschilt. Andor is erg rustig”, zegt hij en
aait de 6-jarige Mechelse herder over zijn kop. “Je kunt zó van hem op aan. Als
jij een keer je dag niet hebt, voelt hij dat exact aan.”
Operaties zijn afhankelijk van communicatie en informaticasystemen, kortweg CIS. Die zijn op hun beurt weer afhankelijk van de Gronduitrusting (GU). “Daardoor gaat er tijdens de site survey dus altijd iemand van de GU en CIS mee”, zegt adjudant Edwin, hoofdopzichter operationele informatievoorziening.
“Een verkenning van wat Nederland op de Poolse basis wel en niet kan gebruiken, is essentieel”, zegt majoor Richard, hoofd PVE CIS van vliegbasis Leeuwarden. “Hier is dat bijvoorbeeld telefoon en internet. Als back up hebben we satellietontvangers.”
“Het is een voordeel dat we hier in een Europees- en NAVO-land staan. Dat
maakt veel zaken gemakkelijker. Zaken doen met de Polen gaat erg goed. De
middelen die ze ter beschikking hebben, zijn me heel erg meegevallen en ze zijn
zeer professioneel.”
Stroom, ground support equipment, water, vloeibare zuurstof, wc’s en wasmachines regelen valt allemaal binnen het takenpakket van de Gronduitrusting. “Hier zijn we voor alles er omheen”, doelt specialist sergeant Mark op de luchtoperaties.
“Er zitten zo’n 90 man in het detachement. Daarmee hebben we
eigenlijk 90 klanten. Vliegops gaan uiteraard voor alles. En als alles staat,
maken we er ook echt iets moois van om onze Hollandse aanwezigheid te
tonen.”
Werkwijze
Majoor Wielko, hoofd luchtverkeersleiding Volkel heeft dezelfde ervaring met
zijn Poolse collega’s. “Ze hebben best ontzag voor de Nederlandse operaties
omdat we zeer getraind zijn. Ze geven dan ook alle medewerking. Voor de local
operations hebben wij zoveel mogelijk de werkwijze van de Fransen overgenomen
die voor ons op Malbork stonden. Zo houden we het voor de Polen zo makkelijk
mogelijk. Ik heb ze wel moeten bijpraten over emergencies en ook onze scramble
werkt anders dan bij de Fransen. We proberen daarin de NAVO-procedures te volgen
en de Engelse taal te voeren.”
Majoor Wielko in gesprek met tower controller eerste luitenant Wojtek Sidor. “De afgelopen jaren is op dit veld een grote slag gemaakt. De meteo en radio-apparatuur in de toren is hartstikke goed. Ook de Engelse taal gaat steeds beter, vooral bij de jongere generatie die het op school krijgt.”
Aanpassingen
De beslissing om Nederlandse F-16's te laten meedoen aan de strijd tegen IS
heeft voor de Poolse missie consequenties. “We moeten zeker wat aanpassen”, zegt
de detco. “We leveren onder meer 1 F-16 en onze logistieke reserve in. Daarbij
gaat het personeelsaantal terug naar ongeveer 80. Ook doen we minder
trainingsvluchten. Deze week trainen we wel veel tijdens het Baltic Region
Training Event. Daaraan doen ook andere BAP-partners mee. Het gaat daarbij echt
om samenwerken.”
Bijkomend voordeel voor de Nederlander is de mogelijkheid te kunnen trainen tegen bijvoorbeeld MiG-29’s en Su-22’s, overdag en ‘s avonds. “Daarbij draaien we mee in Poolse en NAVO-oefeningen, zoals nu BRTE” zegt de Detco. “Grote kansen, nieuwe ervaringen.”
