Elektromagnetisch lab op wielen
Hij lijkt op een luxe camper, maar is gevuld met kostbare hoogwaardige apparatuur die het elektromagnetisch veld kan analyseren. Het doel van de TESLA-M: het beproeven van jammers die draadloze signalen van op afstand bestuurbare Improvised Explosive Devices onderdrukken. Want werkt zo’n stoorzender niet goed, dan kan dat fataal aflopen voor onze militairen.
De missies in Afghanistan en Mali hebben geleerd dat een solide bescherming tegen Improvised Explosive Devices (IED’s) noodzakelijk is. Pantser en de vorm van voertuigen helpen daarbij, maar beter is om te voorkomen dat een explosief detoneert. Een groot deel van moderne IED’s wordt draadloos geactiveerd. Jammers creëren een bubbel door de nabije omgeving te ‘overspoelen’ met elektromagnetische golven en houden zo dat ontstekingssignaal tegen. In feite werkt dit op dezelfde manier als een sterke FM-zender die lokaal een radiostation uit de ether kan drukken.
Plaatsing van antennes
Maar zoals in elke wapenwedloop vinden bommenmakers steeds nieuwe manieren om deze voorzorgsmaatregelen te omzeilen. Werkelijk ieder consumentenapparaat dat een signaal uitzendt kan worden gebruikt als trigger en daar moeten jammers op worden aangepast. Hier komt de TESLA-M om de hoek kijken. Tijdens de demonstratie medio maart van dit jaar liet eindgebruiker adjudant-onderofficier Niels aan het projectteam zien, hoe het testen van een jammer in zijn werk gaat. En niet alleen de jammer speelt een rol. Ook de plaatsing van de antennes op het te testen voertuig en de geografie bepalen de storings-effectiviteit op het trigger-signaal.
Verkeerslicht
“Groen is jammer uit, rood is jammer aan en oranje is doorrijden naar de volgende pylon”, vertelt Niels wijzend naar het stoplicht verkeerslicht op het beeldscherm. Met een externe camera houdt hij de test lane en de omgeving in de gaten. Met het verkeerslicht geeft hij opdrachten door aan het voertuig waarvan de jammer getest wordt. Vandaag is dat een nieuw type voertuig, de Manticore in de uitvoering voor de Koninklijke Marechaussee. Hiervan moet de complete antenne-indeling nog bepaald worden. Die antennes moeten op een klein oppervlak worden weggezet, en zodanig dat een militair nog veilig bovenluiks kan zitten, zonder invloed van straling. De uiteindelijke configuratie wordt bepaald door het lab van het Logistiek Centrum Woensdrecht, locatie Dongen.
Rapport
Tijdens de test rijdt het voertuig met jammer steeds een stukje dichter naar de IED. In de TESLA-M kan nauwkeurig worden gemeten op welke afstand de jammer zijn werk goed doet. Van de hele test-sequentie wordt een rapport opgesteld dat helpt bij de correcte configuratie die per voertuig verschillend is. Om tijdens het testen van jammers storing bij andere gebruikers in het spectrum te voorkomen, wordt toestemming aangevraagd via de National Radio Frequency Agency NL die frequenties beheert voor Defensie.
Meer rekenkracht
In 2015 kwam de eerste versie van het TESt Lane Analysis Mobile (TESLA-M)-voertuig uit. Zeven jaar verder is technologisch veel gebeurd. De rekenkracht van computers is enorm vergroot en ook de meetapparatuur is veel gevoeliger. Die kan precies zien op welke golflengtes in het spectrum de jammer zijn werk doet. “Vanuit de bus simuleren we het signaal van de IED-ontsteker. Dat signaal kan door allerlei zaken beïnvloed worden, zoals grondsoort en landschap. Met deze bus kan Defensie weer jaren vooruit in het veld van counter-IED.
Het TESLA-M-voertuig is een DMO/JIVC-project dat valt onder de paraplu van het MATLOG DMP-programma Counter-IED Blok 3. De firma Rohde & Schwarz leverde de state-of-the-art-meetinstrumenten die zijn geïnstalleerd in de Mercedes Sprinter bestelwagen. Het hoogtechnologische instrumentarium bestaat o.a. uit diverse spectrum analyzers en andere meetapparatuur. Naast de integratie is ook een 9-jarig onderhoudsprogramma onderdeel van het contract. Onderaannemer Contour Advanced Systems heeft in nauwe samenwerking met de gebruikers vanuit het Defensie Expertise Centrum-IED en specialisten van TNO de bus opgebouwd.
