Tekst kapitein Arthur van Beveren
Foto sergeant-majoor Gerben van Es
Tewaterlaten rompdelen op werf Roemenië
De bouw van het nieuwe Combat Support Ship Den Helder in de Roemeense werf van Damen Schelde in Galaţi vordert gestaag. Vandaag werden de twee middendelen van de romp tewatergelaten.
Hoewel DMO-projectleider kapitein ter zee (TD) Glijn van Marion al vaker soortgelijke projecten heeft meegemaakt, blijft het proces imposant. “Het is toch een groot schip wat daar gebouwd wordt. Indrukwekkend is ook de enorme hoeveelheid technisch gekwalificeerde mensen die in de productie meedraait. Los van de kostentechnische kant, zouden wij in Nederland niet meer zoveel mensen op de been kunnen brengen voor de bouw van zo’n schip.”
Single source aanbesteding
Voor een groot schip als het CSS is de aanloop- en bouwtijd redelijk kort. Dat komt omdat het nieuwe vaartuig is gebaseerd op het bestaande ontwerp van het Joint Support Ship (JSS) Zr.Ms. Karel Doorman legt Van Marion uit. “Het was een single source aanbesteding. Vanuit de Centrale Contractencommissie kregen wij toestemming om geen concurrentie te stellen en rechtstreeks een offerte aan te vragen bij in dit geval Damen Schelde. Dat is namelijk de enige werf op de wereld die beschikt over het ontwerp van het eerdere JSS. Offertes aanvragen bij andere werven ligt dan niet in de lijn der verwachting.”
Zo ging het nieuwe Combat Support Ship de Donau in:
Oorlog in Oekraïne
Alles wijst erop volgens de projectleider dat Damen de afgesproken bouwtijd gaat redden. “Het contract met Damen is uiteindelijk in februari 2020 getekend. We zitten nu precies op de helft van 52 maanden bouwtijd. Gelukkig heeft de coronapandemie geen noemenswaardige vertragingen teweeggebracht.” De oorlog in Oekraïne kan daar in theorie wel voor zorgen. Galaţi ligt op slechts 20 kilometer van het drielandenpunten met Moldavië en Oekraïne. “Voor 2024 hebben we nog steeds het plan om de werfproeftocht uit te voeren op de Zwarte Zee, zoals dat ooit eerder gebeurd is met twee van onze patrouilleschepen. Maar het zou heel goed kunnen dat als de Russen daar actief blijven, wij het schip naar Nederland laten slepen om hier de proeven te doen”, aldus van Marion.
Tussentijdse toevoegingen?
Vanwege kostenoverwegingen zijn een aantal onderdelen niet aan het schip toegevoegd. Maar kunnen de oorlog en de beloofde extra miljarden voor Defensie ervoor zorgen dat het ontwerp nog tijdens de bouw wordt aangepast? “Voor zover ik nu weet, wordt daar nog geen invulling gegeven”, antwoordt Van Marion, “Je kunt ook niet alles wat we in de voorcontractfase hebben weggelaten weer terugdraaien. Daarvoor is de bouw van het schip al te ver gevorderd. Er zijn een aantal zaken die wel mogelijk zijn, maar daar moet wel budget tegenover staan.” Dan denkt Van Marion bijvoorbeeld aan het aan boord brengen van de complete zelfverdedigingsketen. “Elektromagnetische sensoren, luchtwaarschuwing, decoys die je kunt afvuren als er een raket op je af komt en een wapen om gericht mee te kunnen schieten zoals de huidige Goalkeeper.”
Milieuvriendelijker
Aan het nieuwe schip heeft een projectteam met een vaste kern van elf mensen gewerkt. “Dat zijn niet alleen mensen van de Directie Projecten bij de DMO, maar ook van de Directie Wapensystemen & Bedrijven, Inkoop en van Financiën en Control, dus dat is een geïntegreerd projectteam”, aldus de kapitein ter zee. Het nieuwe schip komt met een aantal noviteiten. “Denk bijvoorbeeld aan de dieselmotoren die voldoen aan een striktere uitstoot eis en LED-verlichting. Milieuvriendelijker dus, en een lager brandstofverbruik. Ook hebben we vergaande keuzes voor automatisering gemaakt. We kunnen namelijk niet straffeloos allerlei taken aan de bemanning toebedelen, als we weten dat die klein bemeten is.”
Civiele partners
“We zitten heel nauw verweven met de markt en industrie. Dat zijn niet alleen Damen Schelde, maar ook de bekende leveranciers zoals bijvoorbeeld RH Marine voor de platformautomatisering en Bosch Rexroth voor de Bevoorrading op Zee-installatie. Allemaal bekende partijen waar Defensie bij voorkeur zaken mee doet. We weten precies wat we aan elkaar hebben. Dat wil niet zeggen dat er nooit een keer discussie is, want er spelen natuurlijk commerciële belangen bij deze civiele ondernemingen. Maar we kunnen wel in redelijk afzienbare termijn een tweede bevoorradingsschip voor Defensie realiseren.”
