Tekst Vanessa Strijbosch
Foto John van Helvert

Hèt toekomstige marinevaartuig en -voertuig in legoblokjes

“Van LEGO kun je alles maken. Een boot, een vliegtuig of een trein”, aldus het befaamde Lego-lied uit de jaren tachtig. Waarom dan niet hèt marinevaartuig of -voertuig van de toekomst?, dacht luitenant-ter-zee 2OC (SD) Michael van Alderwegen, projectleider onderwijs en arbeidsmarkt voor de marine. En zo geschiedde… Op de Techniekcampus in Den Helder wordt er voor de marine druk ‘gespeeld’ met Lego.

“Mogen we hier nu echt gaan legoën?”, vraagt een van de studenten zich hardop af wanneer hij de doos bouwstenen en een van legoblokjes nagemaakt Amerikaans battleship (USS Missouri) in de klas ziet staan. Ja dus! De derdejaars studenten van de opleiding middenkader engineering worden uitgedaagd om hèt marinevaartuig of -voertuig van de toekomst te ontwerpen en met echte legostenen na te bouwen. De beste ontwerpen worden getoond tijdens de Marinedagen van dit jaar.

Techniek promoten

Het is geen nieuws dat er een schreeuwend tekort is aan technisch personeel bij Defensie. Vele initiatieven om technische talenten aan te trekken passeerden de revue. In de kop van Noord-Holland zet Tech@Connect zich in om partners in techniek te verbinden. Met gerichte initiatieven promoten en versterken zij de technieksector. Van Alderwegen is vanuit de marine gedetacheerd bij de netwerkorganisatie. Samen met een lokale ondernemer bedacht hij het ‘Lego-project’ voor de marine, dat indirect ook waardevol is voor DMO. De afdeling innovatie reageerde enthousiast op het idee. Onder andere ingenieurs van DMO gaan de ontwerpen beoordelen.

Lego kan jeugd enthousiasmeren voor technische beroepen. Een 18-jarige scholier uit Zwitserland bouwde Zr.Ms. Den Helder na en wil nu ingenieur worden.

Mateloos populair

Door middel van kinderspeelgoed de interesse voor de marine vergroten? Het lijkt op het eerste gezicht wat vergezocht. Maar niets is minder waar, stelt Van Alderwegen. “Er bestaan al tentoonstellingen van technische bedrijven die zich presenteren door middel van Lego-creaties. De Koninklijke Marine maakt daar ook onderdeel van uit. Deze voorstellingen worden structureel bezocht door scholen. We kwamen erachter dat Lego nog steeds mateloos populair is, en niet alleen onder jongeren”, legt de projectleider uit. Zeker na het succes van het televisieprogramma Lego Masters in 2020”, voegt hij toe. “Het zette ons aan het denken: hoe kunnen we dit op een creatieve manier verder ontwikkelen voor Defensie?”

‘Met blokjes bouwen vinden ze nog steeds heel leuk’

Legoën op het mbo

Van Alderwegen opperde het idee bij de techniekcampus in Den Helder. Zij zagen er wel wat in. “Wij vragen aan alle studenten die hier binnenkomen of ze met Lego, K’nex of Minecraft hebben gespeeld”, vertelt docent solid works/werktuigbouwkunde, Onno Buwalda. “Ze zullen het misschien niet direct toegeven, maar met blokjes bouwen vinden ze toch nog steeds heel leuk.”

Studenten Rick van Dijk en Jur de Groot zitten op het spoor van een soort futuristisch watervliegtuig dat snel en vrijwel ongezien troepen en materieel kan verplaatsen.

Ontwerpen, plannen en pitchen

De studenten bedenken en bouwen niet alleen het ontwerp, ze maken ook een planning, een berekening van de kostprijs en ze moeten het idee pitchen. Studenten Rick van Dijk en Jur de Groot zitten op het spoor van een soort futuristisch watervliegtuig, gebaseerd op het bestaande Ekranoplan vliegtuig. In een speciaal door LEGO ontworpen digitaal vormgevingsprogramma, zetten ze de eerste lijnen uit. “Dit vliegtuig vliegt dicht op het water en is daardoor bijna niet door radar te detecteren. Het kan snel en vrijwel ongezien troepen en materieel verplaatsen.”

‘Studenten dachten dat het een grapje was’

Ronde vormen not done

De derdejaars studenten dachten eerst dat het een grapje was dat ze met LEGO aan de slag mochten voor de marine. Leuk om er weer mee bezig te zijn en toch nog best een uitdaging, vinden ze. Zo zijn ronde vormen bijna niet te maken met legostenen. De techneuten in opleiding geven eerlijk toe nog niet zoveel te voelen bij de marine. Projectleider Van Alderwegen hoopt dat daar binnenkort verandering in komt.

Veel studenten hadden nog geen beeld bij de marine. Een rondleiding op het terrein van de Directie Materiële Instandhouding bracht daar verandering in.

Kijkje in technische keuken

Om de studenten wat meer inspiratie en achtergrondinformatie te geven, kregen ze begin maart een rondleiding bij de Directie Materiële Instandhouding op de Marinehaven in Den Helder. Aan boord van de in groot onderhoud liggende Zr.Ms. De Ruyter mochten ze in de technische keuken kijken. Met name de tandwielkastruimte zorgde voor gepast ontzag. “Pffff, warm hier. Je zou daar maar helemaal tussenin moeten sleutelen?”

Aan boord van Zr.Ms. De Ruyter in de tandwielkastruimte.
D2230302JVH050: Aan boord van Zr.Ms. De Ruyter zorgde de tandwielkastruimte voor ontzag. “Je zou daar maar helemaal tussenin moeten sleutelen?”

Blijven innoveren

“De meest innovatieve ideeën komen soms uit heel onverwachte hoek”, stelt Van Alderwegen. “Jongeren zijn creatief en hebben een frisse kijk. Ik weet dat Defensie, en zeker DMO, willen blijven innoveren. Wij hopen ze hierdoor een beetje te helpen. En wellicht geeft dit nog een mooie impuls aan de werving van technisch personeel.”

Projectleider Michael van Alderwegen (links) met leerlingen bij een Lego-scheepsmodel
D220302JVH023: Projectleider Michael van Alderwegen (links) is ambitieus en wil het LEGO-project verder uitbreiden, bijvoorbeeld met een landelijke ontwerpwedstrijd.

De marine-officier spreekt de ambitie uit om dit project breder te trekken naar andere maritieme organisaties. Hij wil tijdens de Marinedagen van 2023, die gecombineerd worden met Sail Den Helder, verder uitpakken. Bijvoorbeeld met een landelijke Lego-ontwerpwedstrijd. Het werd immers al in 1984 bezongen: “…Dus bedenk de gekste zaken. Want spelen met Lego is fijn.”