‘Groei is prachtig’

Behoud van mensen staat centraal

De CLAS-Infodagen, waar C-LAS recente ontwikkelingen introduceerde, presenteerden naast zorgen over druk, integriteit en veiligheid vooral ook veel goed nieuws. Meer geld, middelen, mensen… en daardoor mogelijkheden. Directeur P&O, brigadegeneraal Kees de Rijke, over de nieuwe weg die zijn P-dienst daardoor kan inslaan. Van krimp naar groei.

“Jarenlang werd de landmacht steeds kleiner, en kleiner, en nog maar weer iets kleiner. Al die tijd zetten we mensen tegen hun zin uit de organisatie. Dat deden we centraal, zodat een commandant in het noorden evenveel recht had om iemand te behouden dan zijn collega in het zuiden. Om de rechtspositie van het personeel te garanderen, lagen alle bevoegdheden die vroeger een commandant had, bij de Defensiestaf.” 

Andere weg

“Nu draaien we, voor het eerst sinds een hele lange tijd, 180 graden. Anderhalf miljard extra. Dat geld krijgen we erbij in een situatie waarin de landmacht leegloopt. De Nederlandse economie groeit en trekt onze mensen naar andere organisaties. De betrokkenheid van commandanten is dus echt noodzakelijk. Precies waarom we nu weer gaan decentraliseren."

"Op dit moment moeten we (P&O, red.) bijvoorbeeld nog landelijk bepalen of iemand geschikt is voor doorstroom naar Fase 3. Niet slim. De bevoegdheid om met het personeel in de onderbouw – soldaten, korporaals, sergeanten, luitenanten, kapiteins – maatwerkafspraken te maken, komt weer bij die commandant te liggen. En dus ook de verantwoordelijkheid om zich aan de rechtspositie te houden. Hij moet dat samen met zijn lijn en P&O-ers oppakken. De personeelsdiensten zijn erop ingericht. Ze hebben nu alleen nog geen toestemming. Let op dat ene woordje: nóg' geen, want juist dat gaat op de schop.” 

In de regio

“Concreet betekent het dat we in oktober 2018 de onderbouwbevoegdheden van Fase 2, inclusief de bevorderingen, op brigadeniveau leggen. Zo kan personeel de hele onderbouw in de regio blijven wonen. Een onderofficier zou zo maar eens tot de rang van sergeant-1 kunnen blijven zitten. Dergelijk maatwerk faciliteer je het beste door een commandant daar een leidende rol in te geven. En dat we met de onderbouw beginnen is logisch: de bovenbouw is vaak landelijk.”

Ons kapitaal

“We weten dat het personeel ons kapitaal is. Daar moeten we superzuinig op zijn. En weet je wat het leuke is? Het pást bij ons” – De Rijke’s ogen gloeien als hij de woorden uitspreekt. “Het team staat centraal. Met pijn in ons hart hebben we jarenlang goede kerels niet naar de bovenbouw kunnen begeleiden. Iedere commandant kwam bij de P-dienst met korporaals, sergeanten en kapiteins: ‘Deze vent moet door!’ ‘Ja, maar we hebben geen ruimte...’ 'Maar dan gaat hij weg...'”

Arbeidsplaatsen inrichten

“Nog zoiets essentieels: militairen met kleine kinderen. Een commandant kan faciliteiten organiseren of bepaalde arbeidsplaatsen inrichten. Nu moeten we vaak landelijk zoeken naar deeltijdbanen voor jonge ouders. Ik zou toch geen toestemming moeten hoeven geven als die commandant stoelen tijdelijk wil blokkeren of verdelen in 2 functies? Dat moeten we weer omdraaien. En let wel (het vingertje gaat omhoog) het lag daar ook vroeger!"

"Veel regels die de landmacht zelf heeft verzonnen, draaien we terug of passen we aan. Praktijk: tot op heden vonden wij dat iedere kapitein minimaal 3 functies moest draaien om majoor te worden. Meent een brigadecommandant echter straks dat hij zó’n talent binnen zijn gelederen heeft dat er een versnelling moet plaatsvinden, wordt dat een serieus onderwerp van gesprek."

"Er zijn nu veel mensen die hun proeftijd al gepasseerd zijn. Op dit moment zou slechts 50% van de onderofficieren doorgaan naar de bovenbouw. Op het moment dat dit artikel uitkomt (interview werd 1 december gehouden, red.) gaat waarschijnlijk 90% door. En de mensen die een negatief doorstroombesluit krijgen, betalen we een ‘behoudpremie’ zodat ze hun contract in de onderbouw uitzitten omdat we ze daar nog hard nodig hebben."

Proeftijd van 1 functie

"Mijn boodschap? Doe goed je best. Verbeter jezelf met de tips die je krijgt. Uiteindelijk beoordelen we je. Die proeftijd is geen 12 jaar, zoals nu. Ik wil naar een proeftijd van 1 tot maximaal 2 functies. Op basis daarvan bepaalt de landmacht of we jou een vaste baan aanbieden. Dit geldt ook voor de toekomstzekerheid van korporaals. Korporaals die doorstromen, koester ik. En iedereen die geschikt is om onderofficier te worden krijgt van mij te horen dat hij een plaats krijgt op de KMS. Wanneer precies – ook de KMS zit met tekorten – is onbekend, maar je krijgt een toelatingsbewijs. Punt."

"Ben je manschap of onderofficier en heb je HBO gestudeerd of studeer je nog op dit moment? Jij mag solliciteren bij de KMA, want jij maakt jezelf interessant en geschikt om een hogere functie in onze organisatie te verkrijgen.” 

Energie van bouwen

“Als je groeit moet je het behoud van je mensen centraal stellen en een aantrekkelijke werkgever willen zijn.” Er valt een ongebruikelijk lange stilte. “Ik ben trots”, vervolgt De Rijke. “Moet je eens kijken hoeveel mensen er na die enorme bezuinigingen nog bij de landmacht zitten. Hen, en zij die nog binnen komen, wil ik graag zo lang mogelijk behouden. We gaan voor het eerst groeien.” Leunt naar voren, staart indringend in het luchtledige en zegt: “Ik weet niet eens meer wat dat betekent. Groei is prachtig. We gaan weer de energie van bouwen krijgen. Dat is al een tijd geleden, man!” 

Loopbaanbegeleiding bovenbouw

“Net als voorheen moeten we ons bestand weer kennen. Daarom gaan we weer meer werken met monitors en loopbaanbegeleiders. Deze vakmensen weten per wapen of dienstvak precies wie waar zit, hoe de bestanden zich ontwikkelen, wat de wensen van die militairen zijn, welke opleidingen ze hebben genoten. Het organisatiebelang schurkt hier heel dicht tegen het persoonlijk belang aan, omdat ze je heel gericht wijzen op functies. Het gevoel hebben dat je aan je lot wordt overgelaten is voorbij. Ik wil dat 2018 het jaar wordt waarin mensen hun loopbaanbegeleider weer weten te vinden. Waar in de onderbouw die kennis van dat bestand bij de brigades komt te liggen, zijn voor de bovenbouw de loopbaanbegeleiders en de monitors dus – landelijk – de smeerolie.” 

Baanzekerheid. Motivatie. Geschiktheid.

“Ik durf te stellen dat we mensen een baan moeten aanbieden vanuit een positie van baanzekerheid. Zekerheid vind ik belangrijker dan perspectief. Dat laatste bepaal je trouwens zelf. Zo is overstappen tussen wapens en dienstvakken ook niet meer ondenkbaar. Als jij altijd al affiniteit hebt gehad met techniek, moet je je kunnen laten omscholen tot monteur."

"We zitten in een overgang van een enorme economische krimp naar een gigantische boost. Als je daar als organisatie niet snel op acteert, mis je de boot wellicht. Het kan het toch niet zo zijn dat wij werknemers na een x-aantal jaren automatisch op straat zetten? Dat systeem hielp ons uitstekend, tot 2 jaar geleden. De tijden zijn echter veranderd. Misschien kunnen we nu als Defensie eens met gelijke tred meelopen met wat andere bedrijven ook doen. Dat betekent een ongewone, ongekende, enorme omklap. Toch is dat precies wat de tijdgeest van ons vraagt. We kunnen het team weer centraal stellen.”