05

Dit artikel hoort bij: Landmacht 09

Landmacht helpt vluchtelingen tijdelijk huisvesten

Tekst Jan Malschaert
Foto SM Maartje Roos, KPL-1 Zadrach Salampessy

Beroep op Defensie door uitzonderlijke toestroom

Als het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) aanklopt voor steun, doet Defensie waar het goed in is: er staan als de nood aan de man is. De grote toestroom van asielzoekers is niet langer op te vangen via de gebruikelijke kanalen. Het verzoek: kunnen jullie ons met spoed helpen met noodopvang? Een reconstructie. 

Op donderdagavond 10 september gaan verschillende telefoons, onder anderen bij plaatsvervangend commandant 13 Lichte Brigade, kolonel Joost Doense: “We zijn die avond direct begonnen met het inventariseren van mogelijkheden voor interne noodopvang van 500 mensen in het zuiden.” Vanaf vrijdagochtend worden op De Ruyter van Stevenickkazerne de eerste voorbereidingen getroffen. 

Aan de interne opvang blijken nog wat haken en ogen te zitten en het plan gaat diezelfde middag even de koelkast in. Maar direct ligt daar de volgende uitdaging. De Van Hornekazerne in Weert staat leeg en wordt op termijn een permanente opvang voor 1.000 asielzoekers. Of de mannen uit Oirschot de voormalige Koninklijke Militaire School (KMS) gereed willen maken. 

Doense: “Als staf zijn we direct gaan plannen. Wij garanderen capaciteit binnen een bepaalde tijd (OPPLAN 10 red.), dus 85 genisten van 41 Pantsergeniebataljon waren snel geactiveerd. De genie weet van aanpakken en voorziet samen met het COA de KMS in no time van 1.000 bedden en matrassen. Ook richten ze een eetzaal en een gezondheidscentrum in. 210 Transportcompagnie vervoert hiervoor spullen uit de depots van het COA.” 

Rechtsomkeert

Het is dan inmiddels zaterdagmiddag en de druk op Nederland van mensen op de vlucht neemt toe. De burgemeester van Weert wil tijd om de omwonenden te informeren waardoor de Van Hornekazerne tot dinsdag nog niet gebruikt mag worden. De opdracht verplaatst zich weer naar Oirschot en de genisten krijgen aan het begin van de avond het bevel om hun spullen op te pakken en rechtsomkeert te maken. Majoor Martijn Hoogezand, commandant 414 CBRN-verdedigingscompagnie: “Later die avond hebben 60 van mijn mensen het in Oirschot overgenomen van de collega’s die al de hele dag in touw waren.”

Rijtijdentaks

De chauffeurs van het COA zitten aan hun rijtijden limiet en dit geeft de genisten en andere partijen (marechaussee, Paresto en de beveiliging, red.) wat lucht. Naast het inrichten en afscheiden met hekken van 3 legeringsgebouwen (op de locatie van het OTCRijden, red.) en een stafgebouw moet er namelijk in korte tijd veel gebeuren. Denk aan de afstemming met de private bewakingsdienst van het COA, het plaatsen van extra verlichting en het inregelen van bewaking. Maar ook basale zaken als het opvoeren van eten en het ophalen van het vuilnis. Hoogezand: “We hebben de hele nacht doorgetrokken. Rond het middaguur is het klaar, een half uur later arriveren de eerste asielzoekers.”

Korporaal-1 Sergio Hoogdorp: “Ik heb geholpen bij het inrichten van de opvanglocatie en het opvoeren van warme maaltijden voor de vluchtelingen. Ik heb dit als nuttig en bijzonder ervaren.”

De noodopvang op De Ruyter van Stevenickkazerne is bedoeld voor maximaal 72 uur en donderdag vertrekken de tijdelijke gasten weer, de meesten naar Weert. Door het overhaaste vertrek van de genisten, lagen daar nog wat uitdagingen. 75 man van 42 Pantserinfanteriebataljon zetten de puntjes op de i. 

Heumensoord

Er is meer grootschalige opvang nodig en de gemeente Nijmegen biedt aan om 3.000 mensen op te vangen in het natuurgebied Heumensoord. Een kleine 3 maanden geleden stond adjudant Fred Bakker hier als bouwmeester van het grootste Vierdaagse-kamp. Nu is het dinsdag 22 september en staat hij er als adviseur van het COA. Binnen 2 weken moet er een compleet dorp verrijzen. 

Bekend terrein

Bakker: “Ik ben bekend met het terrein en z’n bijzonderheden. Zo is het een beschermd natuurgebied, wat beperkingen met zich meebrengt. Er mag bijvoorbeeld absoluut geen motorolie in de natuur komen. Ook ken ik de ondergrondse infrastructuur, leidingen en riolering.”

Handjes

Een team genisten van 101 Geniebataljon maakt in het weekend van 19 september als eerste het onverharde terrein met rijplaten begaanbaar voor de civiele tentenbouwers. Ondertussen zetten zo’n 50 infanteristen van 11 Luchtmobiele Brigade in een kleine 2,5 uur een hekwerk om het bouwterrein. Daarnaast leveren militairen ‘handjes’ bij het afschotten én inrichten van de 8-persoons slaapunits. 240 Dienstencompagnie houdt de militairen, dagelijks zo’n 70 tot 80, op de been met eten en drinken. Terwijl het Materieel Logistiek Commando een grote transformator levert om het kamp van stroom te voorzien. Bakker: “Van daaruit wordt een spinnenweb van kabels van 400 bij 800 meter gelegd voor veld- en tentverlichting en stopcontacten.”

Expertise

Inmiddels hebben 720 asielzoekers hun intrek genomen in Heumensoord. Het kamp wordt in 4 fases opgeleverd. Defensie blijft voorlopig nog betrokken.

Naast het opbouwwerk voor het COA, ondersteunen landmachtmilitairen hun collega’s van de marechaussee bij het extra Mobiel Toezicht Veiligheid bij de grens. Minder zichtbaar is de logistieke en planningsexpertise waarmee stafleden het COA bijstaan. Want ook, of misschien wel juist, achter de schermen blijkt de landmacht dankzij haar ervaring een bijzonder nuttige partner bij het organiseren van dit soort grote logistieke projecten.