Tekst Jan Malschaert
Foto SM Maartje Roos, KPL-1 Zadrach Salampessy
Beroep op Defensie door uitzonderlijke toestroom
Als het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA)
aanklopt voor steun, doet Defensie waar het goed in is: er staan als de nood aan
de man is. De grote toestroom van asielzoekers is niet langer op te vangen via
de gebruikelijke kanalen. Het verzoek: kunnen jullie ons met spoed helpen met
noodopvang? Een reconstructie.
Op donderdagavond 10 september gaan verschillende telefoons,
onder anderen bij plaatsvervangend commandant 13 Lichte Brigade, kolonel Joost
Doense: “We zijn die avond direct begonnen met het inventariseren van
mogelijkheden voor interne noodopvang van 500 mensen in het zuiden.” Vanaf
vrijdagochtend worden op De Ruyter van Stevenickkazerne de eerste
voorbereidingen getroffen.
Aan de interne opvang blijken nog wat haken en ogen te zitten en het plan
gaat diezelfde middag even de koelkast in. Maar direct ligt daar de volgende
uitdaging. De Van Hornekazerne in Weert staat leeg en wordt op termijn een
permanente opvang voor 1.000 asielzoekers. Of de mannen uit Oirschot de
voormalige Koninklijke Militaire School (KMS) gereed willen maken.
Doense: “Als staf zijn we direct gaan plannen. Wij garanderen capaciteit
binnen een bepaalde tijd (OPPLAN 10 red.), dus 85 genisten van 41
Pantsergeniebataljon waren snel geactiveerd. De genie weet van aanpakken en
voorziet samen met het COA de KMS in no time van 1.000 bedden en matrassen. Ook
richten ze een eetzaal en een gezondheidscentrum in. 210 Transportcompagnie
vervoert hiervoor spullen uit de depots van het COA.”
Rechtsomkeert
Het is dan inmiddels zaterdagmiddag en de druk op Nederland
van mensen op de vlucht neemt toe. De burgemeester van Weert wil tijd om de
omwonenden te informeren waardoor de Van Hornekazerne tot dinsdag nog niet
gebruikt mag worden. De opdracht verplaatst zich weer naar Oirschot en de
genisten krijgen aan het begin van de avond het bevel om hun spullen op te
pakken en rechtsomkeert te maken. Majoor Martijn Hoogezand, commandant 414
CBRN-verdedigingscompagnie: “Later die avond hebben 60 van mijn mensen het in
Oirschot overgenomen van de collega’s die al de hele dag in touw waren.”
Rijtijdentaks
De chauffeurs van het COA zitten aan hun rijtijden limiet en
dit geeft de genisten en andere partijen (marechaussee, Paresto en de
beveiliging, red.) wat lucht. Naast het inrichten en
afscheiden met hekken van 3 legeringsgebouwen (op de locatie van het OTCRijden,
red.) en een stafgebouw moet er namelijk in korte tijd veel gebeuren. Denk aan
de afstemming met de private bewakingsdienst van het COA, het plaatsen van extra
verlichting en het inregelen van bewaking. Maar ook basale zaken als het
opvoeren van eten en het ophalen van het vuilnis. Hoogezand: “We hebben de hele
nacht doorgetrokken. Rond het middaguur is het klaar, een half uur later
arriveren de eerste asielzoekers.”
Korporaal-1 Sergio Hoogdorp: “Ik heb geholpen bij het inrichten van de
opvanglocatie en het opvoeren van warme maaltijden voor de vluchtelingen. Ik heb
dit als nuttig en bijzonder ervaren.”
De noodopvang op De Ruyter van Stevenickkazerne is bedoeld voor maximaal 72
uur en donderdag vertrekken de tijdelijke gasten weer, de meesten naar Weert.
Door het overhaaste vertrek van de genisten, lagen daar nog wat uitdagingen. 75
man van 42 Pantserinfanteriebataljon zetten de puntjes op de i.
Heumensoord
Er is meer grootschalige opvang nodig en de gemeente Nijmegen
biedt aan om 3.000 mensen op te vangen in het natuurgebied Heumensoord. Een
kleine 3 maanden geleden stond adjudant Fred Bakker hier als bouwmeester van het
grootste Vierdaagse-kamp. Nu is het dinsdag 22 september en staat hij er als
adviseur van het COA. Binnen 2 weken moet er een compleet dorp
verrijzen.
Bekend terrein
Bakker: “Ik ben bekend met het terrein en z’n bijzonderheden.
Zo is het een beschermd natuurgebied, wat beperkingen met zich meebrengt. Er mag
bijvoorbeeld absoluut geen motorolie in de natuur komen. Ook ken ik de
ondergrondse infrastructuur, leidingen en riolering.”
Handjes
Een team genisten van 101 Geniebataljon maakt in het weekend
van 19 september als eerste het onverharde terrein met rijplaten begaanbaar voor
de civiele tentenbouwers. Ondertussen zetten zo’n 50 infanteristen van 11
Luchtmobiele Brigade in een kleine 2,5 uur een hekwerk om het bouwterrein.
Daarnaast leveren militairen ‘handjes’ bij het afschotten én inrichten van de
8-persoons slaapunits. 240 Dienstencompagnie houdt de militairen, dagelijks zo’n
70 tot 80, op de been met eten en drinken. Terwijl het Materieel Logistiek
Commando een grote transformator levert om het kamp van stroom te voorzien.
Bakker: “Van daaruit wordt een spinnenweb van kabels van 400 bij 800 meter
gelegd voor veld- en tentverlichting en stopcontacten.”
Expertise
Inmiddels hebben 720 asielzoekers hun intrek genomen in Heumensoord. Het kamp
wordt in 4 fases opgeleverd. Defensie blijft voorlopig nog betrokken.
Naast het opbouwwerk voor het COA, ondersteunen
landmachtmilitairen hun collega’s van de marechaussee bij
het extra Mobiel Toezicht
Veiligheid bij de grens. Minder zichtbaar is de logistieke en
planningsexpertise waarmee stafleden het COA bijstaan. Want ook, of misschien
wel juist, achter de schermen blijkt de landmacht dankzij haar ervaring een
bijzonder nuttige partner bij het organiseren van dit soort grote logistieke
projecten.
