Generaal bajonet, eigenzinnige ijzervreter

Rubriek: Helden

Hij ging als 10-jarige in dienst en schopte het in 2 legers tot generaal. In talloze slagen vocht hij in de frontlinie. Zijn paarden werden onder hem vandaan geschoten en hij raakte zwaargewond. Van opgeven wist hij niet. David Hendrik Chassé was een ijzervreter.

In de jaren '80 van de 18^e eeuw wordt de Republiek verscheurd door de partijstrijd tussen Orangisten en Patriotten. Als de Orangisten de overhand krijgen, wijkt Chassé uit naar Frankrijk. In het Légion Franche Etrangère vecht hij vanaf 1792 in de Zuidelijke Nederlanden en Staats-Brabant en wordt hij in zijn arm geschoten. Als de Fransen gewonnen hebben, treed Chassé in dienst van de Bataafsche Armee. Hij trekt van de ene vestingstad naar de andere en neemt deel aan vele veldslagen. Later vecht hij voor Napoleon in Spanje.

De stormmars slaan

Korte tijd later wordt het Koninkrijk Holland ingelijfd bij Frankrijk. Chassé voelt zich verraden. Als de keizer hem in 1811 als ‘baron de l’Empire’ in de Franse adel opneemt, negeert hij de daarbij behorende oorkonde. Intussen sluit het net zich om Napoleon. In januari 1814 vecht Chassé, die trouw blijft, in Noordoost-Frankrijk. In Arcis-sur-Aube neemt de generaal de trom over van een gesneuvelde tamboer en slaat persoonlijk de stormmars.

Generaal bajonet

Wanneer Napoleon het onderspit delft, vraagt Chassé ontslag. Hij wordt in Nederland met open armen ontvangen. Koning Willem I vertrouwt hem, ook als Napoleon opnieuw de macht grijpt. Chassé houdt woord en doet zijn bijnaam ‘generaal bajonet’ eer aan. Wanneer de Fransen tijdens de slag bij Waterloo de linies dreigen te doorbreken, voert hij met zijn infanteristen een beslissende aanval uit met gevelde bajonet.

Commandant vestingstad Breda

In 1830 mag Chassé weer aan de bak. Tijdens de Belgische Opstand is hij commandant van de citadel van Antwerpen. De manier waarop de 67-jarige generaal 3 weken Frans artilleriebombardement doorstaat, roept bewondering op. Uiteindelijk moet Chassé zich overgeven. Na de capitulatie wordt het garnizoen in krijgsgevangenschap naar Frankrijk gevoerd. Een half jaar later wordt het vrijgelaten. Chassé wordt commandant van de vestingstad Breda en later lid van de Eerste Kamer.

Het spreekt tot de verbeelding; een heldhaftige kapitein die met zijn schip ten onder gaat. Wat er in zijn gedachten omgaat, weten we niet. Maar zijn vastberadenheid en opofferingsgezindheid staan vast. Majoor Willem Pieter Landzaat was zo’n held. In de Slag om de Grebbeberg stierf hij in het harnas.

Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen. Ons land was niet opgewassen tegen de overmacht aan Duitse soldaten. Ook majoor Landzaat, die als commandant Eerste Bataljon 8ste Regiment Infanterie de taak had de Grebbeberg (een 52 meter hoge heuvel in de Grebbelinie) te verdedigen, zag zich geconfronteerd met een grote overmacht.

Omsingeld en aangevallen

Landzaat richtte zijn commandopost in ten zuiden van het Ouwehands Dierenpark, in een paviljoen waarin een restaurant gevestigd was. Hij toonde zich buitengewoon actief en onbevreesd. Landzaat verscheen meerdere malen in de loopgraven om zijn eenheden een hart onder de riem te steken, maar hen ook op datzelfde hart te drukken dat men ‘onversaagd de stellingen diende te houden’. Standhouden was het devies. Op 13 mei werd zijn commandopost omsingeld en aangevallen. Na op 12 mei al het bevel ‘standhouden achter de puinhopen’ te hebben gegeven, stelde Landzaat een dag later dat hij de Grebbeberg zou verdedigen tot de laatste man en de laatste kogel.

Standhouden tot laatste moment

Hij organiseerde persoonlijk de verdediging van zijn post en bediende zelf de daar opgestelde mitrailleur. Toen de munitie op was, bedankte hij zijn manschappen voor hun inzet met de woorden ´jullie hebben als helden gestreden, mijn dank´, en gaf hen toestemming de post te verlaten. Zelf bleef hij achter om tot het laatste moment stand te houden. Op 13 mei vloog het paviljoen in brand en stortte in. Vermoed wordt dat Landzaat hierbij om het leven kwam. De exacte omstandigheden van zijn dood zijn onopgehelderd.

Willems-Orde

Na afloop van de strijd werden zijn stoffelijke resten uit het in puin geschoten en uitgebrande paviljoen geborgen en werd hij op het militaire ereveld op de Grebbeberg begraven. Op 9 mei 1946 werd hij postuum benoemd tot Ridder 4e klasse in de Militaire Willems-Orde. Landzaat is ook onderscheiden met het Officierskruis.