Gezocht: burgers voor eerstelijns grenscontroles

‘Drukte en nieuwe systemen zorgen voor meer werk’

De Koninklijke Marechaussee is opnieuw op zoek naar burgers die willen ondersteunen bij de grensbewaking op de vaste doorlaatposten in Nederland. Alleen al op Schiphol streeft de brigade Grensbewaking naar een instroom van 65 nieuwe collega’s die worden opgeleid tot eerstelijns grensbewaker en flexibel inzetbaar zijn. De functies worden opengesteld in het kader van Adaptief aan de grens (AADG), een pilot die in 2018 begon. De afgelopen periode was deze flexibele schil amper nodig door het lage aantal reizigers, maar die tijd is nu voorbij. Bovendien zorgt nieuwe EU-wetgeving in beginsel voor meer werk.

Na de rustige coronaperiode nemen de reizigersaantallen weer toe. De aantallen liggen nog niet op het niveau van voor de corona-periode, maar ze zijn weer aanzienlijk. Op Schiphol is het bijvoorbeeld vooral druk wanneer meerdere vluchten tegelijkertijd aankomen. “Op deze piekmomenten hebben we weer extra mensen nodig”, legt luitenant-kolonel Karen van Giersbergen uit, commandant van de brigade Grensbewaking op de luchthaven. En daarvoor valt ze graag weer terug op de ondersteuning van burgermedewerkers.

Meerwaarde

De werving voor de inmiddels 6e lichting loopt al op volle toeren. De burgermedewerkers krijgen een opleiding van 5 weken en een stage van 3 maanden. Na het afleggen van een proeve van bekwaamheid kunnen ze aan de slag voor 16 uur per week. Een uitzendbureau doet de eerste selectie voor Schiphol, Eindhoven Airport en Rotterdam The Hague Airport, waarna zogenoemde ‘klikgesprekken’ volgen bij de brigades. "De eerstvolgende lichting voor Schiphol bestaat uit zo’n 40 mensen", zegt Van Giersbergen. "Zij gaan in oktober de opleiding in en kunnen in december worden ingezet." 

Van Giersbergen vindt de burgermedewerkers van grote meerwaarde voor haar brigade. “Deze mensen zijn over het algemeen wat ouder en hebben daardoor meer levens-, opleidings- en werkervaring opgedaan. Daardoor hebben ze een andere kijk op ons werkveld. De samenwerking tussen burgermedewerkers en de grenswachters werkt heel goed. Beide groepen leren over en weer van elkaar. Dat komt de kwaliteit van en motivatie voor het werk alleen maar ten goede.”

Automatische stempel

De nieuwe burgermedewerkers zijn niet alleen hard nodig vanwege de toenemende reizigersaantallen, maar ook vanwege een nieuwe EU-verordening die in mei 2022 van kracht wordt en voor meer werk zorgt. Vanaf mei volgend jaar moeten alle EU-landen het zogeheten Entry Exit System (EES) ten uitvoer brengen. “Dat is een nieuw registratiesysteem voor zowel visum als niet-visumplichtige derdelanders die het Schengengebied in- en uitreizen”, verduidelijkt projectleider EES binnen de Marechaussee luitenant-kolonel Pieter Moret. Het gaat dus om alle niet-EU-onderdanen. “Deze reizigers krijgen geen fysieke stempel meer in hun paspoort, maar een automatische stempel in hun EES-dossier.”     

Om zo’n EES-dossier op te maken, moeten de grensbewakers van de EU-landen meerdere zaken registreren: een paspoortscan, een gezichtsfoto, de afdrukken van 4 vingers (rechterhand) en datum + plaats van het grenspassagemoment.

Self service kiosk

Om de grenswachters te ontlasten is een selfservice kiosk ontwikkeld die voorlopig slechts een deel van de werkzaamheden overneemt. De niet-visumplichtige derdelanders kunnen hier zelf hun paspoortscan en gelaatsfoto laten maken. (Bij visumplichtige derdelanders kunnen de foto en de vingerscan uit het Visa Information System* gehaald worden.) Maar niet overal is zomaar plek voor dergelijke kiosken. Momenteel wordt per doorlaatpost gekeken of er kiosken geplaatst kunnen worden binnen de bestaande infrastructuur, en zo ja, hoeveel. Dat is nog een hele uitdaging, zeker onder tijdsdruk. “Alle Europese landen worstelen hiermee”, weet Van Giersbergen. 

De EES-werkzaamheden komen bovenop de reguliere controle. “Simulaties laten zien dat de tijd toeneemt voor de controles aan de balie ”, vertelt Van Giersbergen. Bij grote aantallen passagiers kan de wachttijd behoorlijk oplopen als er niet voor extra mankracht wordt gezorgd. Ook bijvoorbeeld bij de havens waar veel Britse autopassagiers gebruik van maken. “Die havens zijn ingericht toen het Verenigd Koninkrijk nog deel uitmaakte van de EU”, zegt adjudant Herman Rozemeijer, coördinator Grenspolitietaak van de brigade Noord-Holland. “Maar de Britten moeten nu allemaal hun auto uit om hun biometrische gegevens af te geven. Dat kost tijd.” 

Veiligheid

De nieuwe EES-regeling moet onder meer voor meer veiligheid zorgen in het Schengengebied. Het moet een waterdicht systeem opleveren waarin bekend is wie Europa in- en uitreist, en wie wordt geweigerd en waarom. Van Giersbergen verwacht meer ‘hits’ en dus meer tweedelijnsonderzoeken. “Voorheen kon er misschien wel eens een reiziger die bijvoorbeeld te lang is verbleven tussendoor glippen. Maar dat wordt een stuk lastiger met deze gedigitaliseerde controles.”

Het systeem houdt bij hoe lang een passagier in het Schengengebied mag verblijven, dus grenswachters hoeven niet meer naar stempels te zoeken in het paspoort en uit te rekenen of iemand nog binnen de termijn is. Dat verschijnt namelijk meteen op hun scherm, een tijdbesparende stap en minder gevoelig voor fouten.

De informatie in het EES-dossier is ook bruikbaar voor wetshandhaving op straat. Want ook als een derdelander geen documenten bij zich heeft, kan voortaan aan de hand van biometrische gegevens zijn of haar identiteit en binnenkomst in het Schengengebied worden vastgesteld.  

Future Borders

“Met de invoering van EES zijn belangrijke wettelijke mogelijkheden gecreëerd om grotere groepen reizigers via automatische grenspassage de grens te laten passeren”, vat projectleider Moret samen. “Dat is het beoogde doel, alleen is dit technisch helaas nog niet te ondersteunen voor mei 2022."

Uiteindelijk moet het hele grensproces zoveel mogelijk gedigitaliseerd worden in het kader van Future Borders [zie kader], een proces waarvan EES slechts een onderdeel is. Maar zover is het nog niet. Voorlopig is er sprake van meer handwerk. En daar bieden de burgermedewerkers van Adaptief aan de grens soelaas. De AADG-pilot loopt officieel tot eind 2022. De evaluatie van de pilot, die dit najaar plaatsvindt, valt wat Van Giersbergen betreft positief uit. “Ik ga er dan ook vanuit dat we er na 2022 mee doorgaan.”

*Dit systeem maakt het voor Schengenstaten in de EU mogelijk visa-gegevens uit te wisselen.

• Meer weten over Adaptief over de grens (AADG)? Lees dit artikel uit 2018.
• Interesse voor deze functie? Solliciteren kan via uitzendbureau Startpeople in Rotterdam en Eindhoven: https://startpeople.nl/vacature/parttime-eerstelijns-grensbewaking-defensie-(v1980239) en https://startpeople.nl/vacature/parttime-grensbewaker-defensie-(v1980241). De werving en selectie voor Schiphol is inmiddels gesloten.  

Tekst: kapitein Henny de Boer | Foto's: Herman Zonderland