Meer mensen, extra bevoegdheden
Frontex gaat flink uitbreiden, zowel in personeel als in taken en bevoegdheden. Op 6 oktober is daarvoor een nieuwe verordening van kracht geworden, die het Europese grensagentschap omvormt tot 'Frontex: European Border and Coast Guard Agency'. Majoor Pieter Moret is dossierhouder Frontex bij het cluster Grensmanagement van Staf CKMar. Hij licht de nieuwe verordening toe en wat de inhoud betekent voor de Koninklijke Marechaussee.
Wat is de aanleiding geweest voor de nieuwe verordening?
"Vanwege de groeiende stroom migranten richting Europa ontstond in 2015 bij de Europese Unie de behoefte aan een krachtiger grensbewakingsagentschap. Een agentschap met meer mandaat en de mogelijkheid om dat daadwerkelijk uit te voeren. Totdat de verordening van kracht werd, coördineerde Frontex de ondersteuning aan lidstaten wanneer een land een verzoek deed voor hulp bij de grensbewaking. Pas na een verzoek van een lidstaat kon Frontex in actie komen. Daar komt nu dus verandering in. Frontex mag met de nieuwe verordening ook zelf initiatief nemen om kwetsbaarheden aan de buitengrenzen te monitoren of acties richting de lidstaten voor te stellen, zodat bij situaties zoals in Italië en Griekenland tijdig en effectief kan worden ingegrepen."
Wat gaat er veranderen?
"Het Frontex-hoofdkwartier breidt uit naar 1.000 medewerkers, maar het agentschap krijgt ook de beschikking over een snelle interventiemacht, die binnen 5 dagen kan worden ingezet. Deze Rapid Reaction Pool zal uit 1.500 personen bestaan met daarin zowel grenswachters als overige overheidsambtenaren. Ook komen er zogenoemde Return Pools met personeel dat onder andere de terugkeer van migranten naar hun thuisland voorbereidt en de begeleiding verzorgt. Daarnaast gaat Frontex kwetsbaarheidsanalyses uitvoeren om vroegtijdig te inventariseren waar in de toekomst de grenzen onder druk kunnen komen te staan. Frontex krijgt ook meer mogelijkheden in de zogenoemde 'derde landen', de buurlanden van de lidstaten die aan de Europese buitengrens liggen."
Wat is het voordeel van de veranderingen?
"Frontex heeft nu een krachtiger mandaat en beschikt straks over de Rapid Reaction Pool. Daardoor kan het sneller en robuuster reageren op ongewenste situaties aan de Europese buitengrens. Het agentschap hoeft dus niet meer te wachten op een verzoek van een lidstaat, maar kan actief richting een lidstaat voorstellen om een operatie te starten. De primaire verantwoordelijkheid voor grenscontrole blijft bij de lidstaten. Het voordeel van de kwetsbaarheidsanalyses is dat een lidstaat, eventueel in samenwerking met Frontex, op voorhand al maatregelen kan nemen op plekken waar men ongewenste situaties verwacht. De extra investering in de terugkeertaak moet ervoor zorgen dat ongewenste migranten vaker en sneller terug worden gebracht naar het land van herkomst."
Wat betekent de verordening voor de KMar?
"Alle huidige Frontex-operaties waar de KMar aan bijdraagt, gaan gewoon door. Aan dat aanbod verandert niets. De komst van de Rapid Reaction Pool en de Return Pool zal wel gevolgen hebben voor de KMar. Nederland gaat 50 mensen gereedstellen voor de Rapid Reaction Pool waarvan een deel KMar-collega's zullen zijn. Ook gaat de KMar escorts leveren die migranten begeleiden tijdens de terugkeer naar hun thuisland. Bijzonder hieraan is dat de escorts niet alleen ingezet zullen worden op uitzettingsvluchten vanuit Nederland, maar ook op vluchten vanuit een andere Frontex-lidstaat. Hoe de KMar hier precies invulling aan gaat geven, wordt nu onderzocht en uitgewerkt."
Wat moet er de komende maanden nog gebeuren?
"De komende maanden zal 'Frontex: European Border and Coast Guard Agency' verder uitgerold worden, zodat het agentschap uiteindelijk alle extra taken en bevoegdheden uit de verordening kan uitvoeren. De eerste belangrijke mijlpaal staat gepland op 7 december 2016. Dan moeten de Rapid Reaction Pool en de Rapid Reaction Equipment Pool gevuld zijn door de 30 lidstaten. Voor de Return Pools staat die datum op 7 januari 2017. In december 2016 wordt daarnaast ook het Frontex-hoofdkwartier in Warschau met 50 nieuwe medewerkers versterkt. De eerste kwetsbaarheidsanalyses bij de Frontex-lidstaten staan gepland voor het eerste kwartaal van 2017."
