Tekst Arno Marchand
Foto sergeant 1 Jan Dijkstra en sergeant Cristian Schrik, video: Mediacentrum Defensie
De ‘Patch’ is niet meer alleen een vlieger
Het opleiden van wapeninstructeurs is niet nieuw op Vliegbasis Leeuwarden. Dat gebeurt er al decennia met de Fighter Weapons Instructor Training (FWIT) voor F-16 vliegers. Sinds een paar jaar draait de Transport Weapon Instructor Course voor C-130 vliegers gelijktijdig mee. Met de komst van de F-35 zijn die opleidingen nieuw vormgegeven in de Weapon Instructor Course. In die WIC is er naast jacht- en transportvliegers ook deelname van gevechtsleiders en intel- en Patriot-personeel.
Talenten opleiden, daar gaat het om bij de WIC. “Die hoeven we zelf niet te selecteren, want dat doen de squadrons al voor ons”, steekt WIC-commandant, tevens commandant van de wapenschool majoor Cribs van wal. “Het is aan ons om ze beter te maken. Heel veel beter. Zelfs beter dan wij als instructeur zijn. Dat geef ik ze aan het begin van de opleiding al aan.”
Maar dat niet alleen. De cursisten moeten wat ze geleerd hebben, kunnen overdragen aan hun squadroncollega’s. “Ook die vaardigheden brengen we ze hier bij”, zegt Cribs. “We maken hier kerninstructeurs. Zij leiden vervolgens binnen het squadron collega’s op en worden daar de baas van de afdeling tactics. Zij zijn ‘de Patch’ op het squadron, het aanspreekpunt voor alle tactieken en tactische vraagstukken.”
‘Het is een leiderschapsopleiding, vermomt als tactische vliegcursus’
Opschroeven
Cribs doelt daarmee uiteraard op de badge die wapeninstructeurs mogen dragen. Die is dit jaar duidelijk anders dan voorgaande, waarin steevast een F-16 het middelpunt is. Nu is dat een Friese draak, het embleem van de wapenschool. “De WIC is zeker niet meer een tactische vliegcursus”, zegt majoor Kliko, plaatsvervangend WIC-commandant. “Het is eigenlijk zelfs een leiderschapsopleiding, vermomt als tactische vliegcursus.” Cribs: “Gaat het goed met iemand, dan schroeven we het scenario gewoon een beetje op om te kijken hoe met hem gaat als het even niet zo goed gaat.”
De Weapons Instructor Course 2021 bestaat uit de volgende cursisten:
- 7x F-35 vlieger, van wie 3 uit Noorwegen die het eerste deel van de WIC in eigen land uitvoerden
- 6x F-16 vlieger, van wie 4 uit België
- 5x Intel-officier
- 3x C-130 vlieger
- 2x Luchtgevechtsleider, in de WIC Air Battle Manager (AMB) genoemd
- 2x Patriot-specialist, waarvan 1 officier en 1 onderofficier. Die laatste wordt geen ‘Patch’ maar advanced instructor
Meer zien van de WIC? Bekijk dan deze clip.
Voelsprieten
Bij de FWIT ligt de focus voor een groot deel op technische skills: het vliegen en het uitvoeren van een bepaald missietype. Cribs: “Ook leerde je ieder boutje en moertje van een F-16 benoemen. Dat hebben we losgelaten. Nu bereiden we meer voor op de echte wereld: hoe manage je je team, hoe ga je op uitzending werken.”
“Daarbij focussen we meer op de non-technical skills, de persoonlijke ontwikkeling van de cursisten”, geeft Kliko aan. “We proberen ze voelsprieten aan te leren; mensenkennis bijbrengen om in te schatten wie wat nodig heeft. Waar zitten bij een ander de pijnpunten en hoe speel je daarop in. Ieder persoon is anders.” “Dat merk je al tijdens de opleiding”, geeft Cribs aan. “Kijk, iedereen kan met druk omgaan, want daarop zijn ze mede geselecteerd. Maar wat heeft een individu nodig? Dat moet je kunnen inschatten.”
‘Dertig tot veertig procent van de F-35 syllabus vliegen we in simulators’
4e-5e-generatie
Anders dan de FWIT met de F-16 als enige jachtvliegtuig, is de WIC de plek voor de 4e-5e-generatie-integratie met F-16 én F-35. Kliko is er duidelijk in: “De F-35 is een ‘force enabler’. De gevechten die we nu uitvoeren, kán je niet meer met alleen 4e generatiekisten doen. Daarbij zijn 4e generatiegevechten niet meer realistisch als we naar dreiging uit het Oosten kijken. Maar 4e generatieplatformen kunnen nog steeds missies volbrengen, als ze gebruik maken van de mogelijkheden van een 5e generatieplatform. Bovendien vergroten die 5e generatietoestellen de overlevingskans van 4e generatievliegtuigen.”
Die dreiging gaat soms zo hoog, dat het niet in de lucht te simuleren is. “Dan zijn de F-35 simulators geweldig”, zegt Cribs. “Maar ook nachtvliegen wat hier in de zomer niet mogelijk is, doen we tijdens de WIC in de sim. We vliegen zelfs zo’n dertig tot veertig procent van de F-35 syllabus in de simulators.” “Voor de F-16 kan dat niet”, geeft Kliko aan. “De simulators die we daarvoor hebben, kunnen simpelweg geen tactische scenario’s aanbieden.”
Volwaardig teamlid
Vlak voor de eindoefening van de WIC staat Cribs versteld van het niveau van bijvoorbeeld intel. “Die leercurve is echt recht omhoog gegaan.” Kliko vult aan: “De producten die zij leveren voor een mission commander zijn nu zóveel beter, specifieker en relevanter. Het is echt de stap van het ondersteunen van een missie wat ze voorheen deden, naar volwaardig teamlid. Datzelfde geldt voor AMB. Ook zij zijn nu duidelijk onderdeel van het team en denken mee hoe je een plan maakt en uitvoert, in plaats van alleen ondersteuning leveren.”
De Patriot draaide niet in alle scenario’s mee. “Dat kan ook niet,” verduidelijkt Cribs, “want het is een statisch wapensysteem.” Voor een deel van de tijd staan de geleide wapens op Leeuwarden, deels opereren ze vanaf hun thuisbasis. In de examenweek, de Weapon School Integration (WSINT), doen ze ook niet mee, want ze hebben in deze periode hun eigen examen op Kreta: de live firing.
Dwingen
In de afsluitende WSINT van deze en volgende week, draait het om Large Force Employment; mission commanders zetten een plan op voor wel veertig tot vijftig vliegtuigen. “Daar testen we de leiderschapsvaardigheden van de cursisten echt”, geeft Cribs aan. “Ieder van hen is dan een keer mission commander, dus ook de niet-vliegers.” “Dat is pas echte integratie”, reageert Kliko. “We dwingen ze dan om beslissingen te nemen. Dan komen álle vaardigheden die ze tot nu toe in blokken hebben geleerd op één moment samen.”
Op 21 oktober is dan tot slot de diploma-uitreiking. Als het goed is – gegaan – aan alle 22 cursisten.
