Tekst ritmeester Charlotte Snel
Foto boven: sergeant-majoor Gerben van Es
Collegiaal Netwerkers bieden luisterend oor
Ruim 120 collega’s lieten zich de afgelopen jaren opleiden tot Collegiaal Netwerker. Zij bieden een luisterend oor en zijn getraind in het tijdig signaleren van mentale problemen. Wie zijn deze ‘veilige havens’? En hoe zit zo’n netwerk eigenlijk in elkaar? 5 vragen aan majoor Rob van Eerden, coördinator Collegiaal Netwerk van het Commando Luchtstrijdkrachten.
‘Zie het als nuldelijns ondersteuning’
Wat is het Collegiaal Netwerk?
“Een vangnet van speciaal opgeleide collega’s dat ingezet wordt bij potentieel traumatische gebeurtenissen binnen het werkveld. Denk aan een ernstig ongeval of erger, overlijden op de werkplek. Door kort na een dergelijk voorval gesprekken te voeren met betrokkenen, proberen Collegiaal Netwerkers inzichtelijk te krijgen wat er is gebeurd en te inventariseren wat iemand nodig heeft. Dat kan een verwijzing naar professionele hulp of zorg zijn, maar soms is alleen zo’n gesprek al genoeg. Collegiaal Netwerkers zijn dus géén hulpverleners. Zij kunnen en mogen geen zorg verlenen, maar zijn puur bedoeld als ogen en oren. Zie het als nuldelijns ondersteuning.”
Waarom is zo’n netwerk binnen het CLSK belangrijk?
“Zowel binnen Defensie als de luchtmacht hebben we een cultuur waarin we voor elkaar zorgen. Dit initiatief past daar natuurlijk perfect in. Het Collegiaal Netwerk is er voor collega’s, door collega’s. Het is laagdrempelig, juist omdat je met iemand praat die je in de meeste gevallen kent. Je kunt je verhaal kwijt. Op lange termijn draagt dat bij aan duurzame inzetbaarheid van onze mensen.”
Sergeant-majoor Stefan Sebus (40; ground controller op Vliegbasis Woensdrecht) werd in juni 2019 als Collegiaal Netwerker ingezet na de blikseminslag op een militair oefenterrein bij Ossendrecht. Daarbij vielen 14 gewonden, onder wie een zwaargewonde.
“Samen met een collega-netwerker heb ik me ontfermd over de instructeurs die op het moment van de blikseminslag ter plaatse waren en eerste hulp hebben verleend. We hebben hen vrij kort na het incident uitgenodigd voor een groepsgesprek. Puur om stoom af te blazen en met elkaar te praten over wat er nu eigenlijk gebeurd is. Als vertrouwenspersoon had ik wel enige ervaring met het voeren van dergelijke gesprekken, maar dit was mijn eerste inzet als Collegiaal Netwerker. Meteen een pittige. Tijdens zo’n gesprek noteren we wat we zien; wie praat er makkelijk, bij wie zitten de emoties nog hoog. In een-op-een vervolggesprekken bekijken we of het zogeheten ‘natuurlijk herstel’ inzet. Krabbelt iemand op eigen kracht weer op? Is dat niet het geval, dan kunnen we de collega naar de juiste plek helpen om een eventueel trauma te verwerken. We horen geregeld achteraf dat iemand mede dankzij onze steun en hulp weer door kan. Daar doe je het toch voor?”
Is het netwerk er voor iedereen?
“Ja, voor burger en militair. Rangen en standen doen er voor ons niet toe. Onze Collegiaal Netwerkers komen ook uit alle lagen van de organisatie. Het merendeel hiervan is weliswaar militair, maar ik streef ernaar om meer burgers te betrekken. Zij zijn vaak toch de stabiele factor op een onderdeel.”
Moet mijn hulpvraag per se werkgerelateerd zijn?
“Dat hoeft niet. We kennen binnen het Collegiaal Netwerk 2 poten. De ene richt zich op het verlenen van collegiale bijstand bij gebeurtenissen binnen het werkveld. Dat doen we door zogenaamde TRIM-gesprekken (Trauma Risico Management, red.), waarin we onze mensen opleiden. Deze gesprekken moeten uiteindelijk worden ondergebracht in de calamiteitenplannen van alle onderdelen, zodat er na een traumatische gebeurtenis altijd binnen 24 uur een eerste gesprek met een Collegiaal Netwerker plaatsvindt.
De andere poot is bedoeld voor niet-werkgerelateerde zaken, bijvoorbeeld wanneer je hulp nodig hebt bij een lastige situatie thuis. Maar het werkt ook andersom; als een Collegiaal Netwerker vermoedt dat het met iemand niet goed gaat, zal hij of zij een vrijblijvend gesprek aangaan om te polsen wat er speelt.”
‘Het is geen werk, dit doe je vanuit je hart’
Kan iedereen Collegiaal Netwerker worden?
“Ja, iedereen kan zich aanmelden. Gedurende de opleiding bepalen we of iemand hiervoor de juiste man of vrouw is. De allerbelangrijkste eigenschap is goed kunnen luisteren. Daarnaast moet je in staat zijn je los te wringen van de bestaande hiërarchie binnen onze organisatie. Dus niet vanuit je functionele rol met iemand praten, maar vanuit die hulprol. Het is geen werk, dit doe je vanuit je hart.”
Ook Collegiaal Netwerker worden?
Kun jij goed luisteren en help je anderen graag? Dan is een nevenfunctie als Collegiaal Netwerker misschien iets voor jou. Een opleiding hiervoor kun je volgen via de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL). Meld je, in overleg met je leidinggevende, aan bij de coördinator van het Collegiaal Netwerk op jouw onderdeel. Via deze intranetpagina (alleen bereikbaar via Mulan) vind je de contactgegevens. Voor meer informatie kun je ook terecht bij majoor Rob van Eerden (in Outlook te vinden als R.G.M. van Eerden).
Wie: iedereen, burger en militair
Duur: 3 dagen
Locatie: wisselend, maar bij voldoende aanmeldingen mogelijk op het eigen onderdeel
Na afronding: mutatie in Peoplesoft en de mogelijkheid tot een jaarlijkse herhalingscursus
