Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto boven: sergeant Cinthia Nijssen
Tegelijkertijd transformeert Vliegbasis Eindhoven naar Air Mobility Command
Een historische dag op Vliegbasis Eindhoven: een Nederlandse aircrew bracht dinsdag 30 juni de eerste A330 Multi Role Tanker Transport (MRTT) thuis. Door de unieke samenwerking binnen de NAVO wordt Vliegbasis Eindhoven de thuishaven van de nieuwe vloot. Over zo’n 4 jaar bestaat die uit 8 toestellen, waarvan 5 op Eindhoven worden gestationeerd. Hiermee wordt de faciliterende rol van ‘Eindhoven’ flink uitgebreid. Hoe dat zit? Commandanten Vliegbasis Eindhoven en Multinational MRTT Unit (MMU) leggen uit.
‘Geld teruggegeven aan deelnemende landen’
Zodra hij de MRTT vanuit de verte de landingsbaan ziet naderen, glimt commandant MMU kolonel Jurgen van der Biezen van trots. Niet alleen vanwege zijn eerste toestel op Nederlandse bodem, maar ook omdat het hele project zo soepel en voortvarend verloopt. “We blijven binnen de geplande tijd, omvang én budget. Sterker nog, we hebben geld terug kunnen gegeven aan de deelnemende landen. Dat komt doordat er in de tussentijd meer landen zijn ingestapt. Hoe meer vliegtuigen je koopt, hoe goedkoper het programma – ofwel de prijs per vlieguur – in feite wordt.”
De 8 MRTT’s zijn Nederlands geregistreerd, maar eigendom van de NAVO. Ze zijn echter gefinancierd door 6 deelnemende landen die een aantal uur ‘trekkingsrecht’ naar rato hebben: Nederland (2.000 uur), Duitsland (5.500 uur), België (1.000 uur), Luxemburg (200 uur), Noorwegen en Tsjechië (ieder 100 uur).
Operationeel starten
Ondanks de COVID-19 effecten kwam dit toestel maar 1 maand later binnen dan de initiële planning. “Dat komt vooral omdat we vóór de coronacrisis voorliepen op schema,” vertelt commandant MMU. “De levertijden konden we daardoor enkele maanden naar voren halen, maar dat was nu niet meer haalbaar.” Door de crisis liepen diverse opleidingen van personeel wel enige vertraging op, maar het zal de operationele planning niet in de weg staan. Van der Biezen: “Er zijn genoeg mensen opgeleid om met de 1e kist over 3 maanden operationeel te starten.”
Zien hoe de 1e MRTT zijn entree maakt? Bekijk dan hieronder de video.
Video en montage: adjudant Eva Klijn, sergeant-majoor Ruud Mol en Julie de Bruijn
Leverschema 8 MRTT’s
- juni 2020, Vliegbasis Eindhoven
- juli 2020, Vliegbasis Eindhoven
- november 2020, Flughafen Köln-Wahn (Duitsland)
- maart 2021, Flughafen Köln-Wahn (Duitsland)
- september 2021, Vliegbasis Eindhoven
- april 2022, Flughafen Köln-Wahn (Duitsland)
- september 2022, Vliegbasis Eindhoven
- oktober 2024, Vliegbasis Eindhoven
Verantwoordelijkheid
Om die kist – letterlijk – in de lucht te krijgen én te houden, is een goede samenwerking en afstemming nodig tussen de vliegbasis en de MMU. De toestellen vallen namelijk onder de nieuwe multinationale organisatie die verantwoordelijk is voor de operationele inzet, maar worden gefaciliteerd door Vliegbasis Eindhoven. “We ondersteunen bij het vluchtgereed maken van de vracht en het laden en lossen ervan; of dat nu personeel, materieel, munitie, wapens of gevaarlijke stoffen betreft”, vertelt Commandant Vliegbasis Eindhoven kolonel Harold Boekholt. “Ook het bijtanken van het toestel is onze taak.”
Van der Biezen heeft alle vertrouwen in de samenwerking met de vliegbasis: “Die verliep afgelopen jaar tijdens de opstart van de eenheid immers ook prettig.” ‘Eindhoven’ ondersteunt medegebruiker Eindhoven Airport en heeft daarnaast ook al veel ervaring als faciliterend gastheer. De MMU is namelijk al de 3e internationale organisatie op het veld waarbij de basis een ondersteunende rol heeft.
Even opfrissen:
Vliegbasis Eindhoven faciliterend gastheer van 3 multinationale (lucht)transportorganisaties
Multinational MRTT Unit (MMU)
Internationaal samengestelde vliegcrews vliegen op elk van de 8 vliegtuigen binnen de pool voor alle 6 deelnemende NAVO-landen. Ze worden ingezet voor tankeroperaties (circa 50%), militair luchttransport en medische evacuaties. De vliegtuigen staan gestationeerd op Vliegbases Eindhoven (5) en Keulen-Wahn (Duitsland; 3). Landen hebben een trekkingsrecht op een vooraf bepaald aantal jaarlijkse vlieguren. De planning hiervan verzorgt het EATC. Opgericht in 2019.
European Air Transport Command (EATC)
Ieder land vliegt met zijn eigen vliegtuigbemanning op zijn eigen toestel vanuit zijn eigen land, maar wordt ingezet voor alle 7 deelnemende EU-landen. Het EATC beheert als internationaal commandocentrum zo’n 150 tot 180 toestellen van diverse types van de deelnemers en zet deze in voor missies en oefeningen. De partnerlanden dragen een bepaald aantal vlieguren per type over aan het EATC en geven daarmee het mandaat om namens hen de planning en tasking van de missies uit te voeren. Opgericht in 2010.
Movement Coordination Center Europe (MCCE)
Het centrum heeft zelf geen vlieg-, voer- of vaartuigen, maar coördineert militair lucht-, zee- en landtransport voor 28 deelnemende landen uit de NAVO en EU. Het lijkt op een militaire makelaar dat vraag en aanbod efficiënt combineert. Betalingen verlopen via het gesloten beurssysteem ‘ATARES’, een soort militaire bitcoin. Opgericht in 2007.
Dit is core business
Op Boekholts veld werken in 2024 zo’n 1.600 mannen en vrouwen. Een derde van hen is Nederlands luchtmachtpersoneel, de rest maakt onderdeel uit van internationale eenheden of andere medegebruikers binnen Defensie. “Voor hen heb ik een faciliterende rol”, geeft Boekholt aan.
Ondersteunen in elk missiegebied en op elke oefening
Die rol is zelfs core business voor de vliegbasis. En met de komst van 5 MRTT’s wordt die nog eens flink uitgebreid. Boekholt en zijn mensen zorgen ervoor dat de 5.500 vlieguren die de nieuwe vloot vanaf Eindhoven, de Main Operating Base van de MMU, gaat maken tot in de puntjes wordt ondersteund op het gebied van logistiek en vrachtafhandeling. Niet alleen vanaf Eindhoven, maar over de hele wereld in elk missiegebied en op elke oefening. “Mensen en materieel moeten immers ook weer veilig terug,” redeneert Boekholt. Met de komst van de nieuwe tanker-transportvliegtuigen heeft de basis ruim 2,5 keer zoveel werk als voor de 2.000 vlieguren die Boekholt gewend was met zijn 2 KDC-10’s (waarvan de eerste afgelopen november uitfaseerde).
Reorganiseren
Organisatorisch is dat best een uitdaging. Maar ‘gelukkig’ stijgt het urenaantal niet direct. “De komst van de 2e MRTT staat gepland in juli”, vertelt Van der Biezen. “De 2 toestellen die daarna volgen, gaan naar de Forward Operating Base in Keulen en dan krijgen wij in september 2021 naar verwachting ons 3e toestel op Eindhoven.” Dat biedt ruimte om achter de schermen het een en ander goed te (re-)organiseren. Want hoewel Boekholt met het uitfaseren van zijn 2 KDC-10’s ook functies moest inleveren, is hij optimistisch.
‘Het grote verschil is de andere stafinrichting’
Nog efficiënter
Op 1 maart volgend jaar moet het nieuwe Air Mobility Command (AMC) namelijk operationeel zijn. Het is 1 van de 4 nieuwe commando’s waaruit de 5e Generatie Luchtmacht straks is opgebouwd. Vliegbasis Eindhoven maakt geen deel uit van het AMC, maar ís straks in feite het AMC. Wat daar nieuw aan is ten opzichte van de huidige organisatie? “Feitelijk blijven we hetzelfde doen, maar dan nog efficiënter”, zegt Boekholt. Zijn logistieke rol rondom vrachtvoorbereiding en -afhandeling verandert niet, maar wordt met de MMU vooral meer werk. Verder blijft het 336 Squadron met de Hercules gewoon bestaan en het 334 Squadron gaat verder met de Gulfstream en de Dornier, maar zonder KDC-10. “Het grote verschil zit hem in de andere stafinrichting waardoor we integraler kunnen werken en plannen.” Ofwel, efficiënter samenwerken met minder mensen. Een gevolg van een nieuwe organisatieopzet met kortere lijntjes. Volgens Boekholt een van de leidende principes van de 5e Generatie Luchtmacht.
4 Nieuwe commando’s
De 5e Generatie Luchtmacht bestaat straks uit 4 commando’s: Air Combat Command (jachtvliegtuigen), Defence Helicopter Command (helikopters), Air Mobility Command (transportvliegtuigen) en het Support Command (doorontwikkeling van Logistiek Commando Woensdrecht, de Koninklijke Militaire School Luchtmacht en het Centrum voor Mens en Luchtvaart). Daarbij verandert de stafinrichting op de velden, maar ook die op de Staf CLSK in Breda.
‘Behoud van en een goede overgang voor het personeel’
Transitie naar Air Mobility Command
Het Air Mobility Command start naar verwachting op 1 maart 2021. Het reorganisatieplan hiervoor ligt inmiddels bij de vakbonden. Als dit wordt goedgekeurd, gaat de reorganisatie in het najaar van start. De gehele transitie zou dan na 2,5 jaar een feit zijn.
Boekholt: “Het meest urgente in het transitietraject is het behoud van en een goede overgang voor het personeel. We hebben niet gekeken naar het in stand houden van onze eigen Nederlandse tankercapaciteit. Dat is namelijk niet haalbaar, want dan heb je dubbel zoveel personeel nodig. We hebben zorgvuldig een balans ingeregeld tussen onze 2 capaciteiten met af- en opbouw. Steeds als ik personeel afsta om opgeleid te worden voor de MMU, gaat mijn capaciteit naar beneden. We hebben nu november 2021 in het vooruitzicht voor de uitfasering van de 2e KDC-10 en het doorstromen van het laatste personeel naar de MMU.”
