Tekst ritmeester Saminna van den Bulk
Foto sergeant Jan Dijkstra
Ver buiten de landsgrenzen, bij een ander krijgsmachtdeel, overheidsinstelling of in het bedrijfsleven: luchtmachters zetten zich overal in voor Defensie. In deze rubriek vertellen zij over hun bijzondere plaatsing.
Wie: majoor Toon van de Graaf (44)
Functie: mission coordinator Tactical Leadership Program (TLP)
Standplaats: Albacete, Spanje
4 Jaar geleden vertrekt Toon van de Graaf, gevechtsvlieger in hart en nieren, met zijn gezin naar het Spaanse Albacete. “Het kwam op ons pad. Na 11 uitzendingen was ik toe aan een time-out. Als vader van opgroeiende kinderen was ik jaarlijks 6 tot 7 maanden weg. Mijn vrouw Manon handelde dat prima, maar ik merkte dat ik meer quality time wilde met het gezin. Deze functie bood mij die kans. Bovendien kon ik nog steeds full time bezig zijn met vliegen, al was dat met minder tijd in de cockpit.”
In het diepe
Maanden voor vertrek stoomt het gezin zichzelf klaar. Ze proberen zo snel mogelijk de taal onder de knie te krijgen. Vooral voor de kinderen – toen 4, 6 en 8 jaar – vinden ze dat belangrijk. “We landden in augustus 2016 en in september begonnen de scholen. In Albacete, waar we wonen, zijn geen internationale scholen. Dus de kinderen werden meteen in het diepe gegooid.” Gelukkig werpen de taalcursussen hun vruchten af.
Superkip
Het gezin is de dynamiek van verhuizen en jezelf aanpassen gewend. Eerder verkasten ze naar het Amerikaanse Ohio. “Gelukkig is mijn vrouw niet van het stilzitten. Ze is altijd uit op avontuur.” ‘Zijn’ Manon is volgens Van de Graaf de meest operationele vrouw ooit. “Ze is goudsmid. Waar we ook heen gaan, ze pakt haar boeltje op en start haar zaak op. Zo nu ook in Spanje. Daarnaast organiseert ze tentoonstellingen en geeft ze les op de vrije universiteit. Het is echt een superkip”, zegt hij glimlachend.
Mañana mañana!
Het gezin voelt zich inmiddels thuis in Spanje. Al was het wennen aan de mentaliteit. “Als Nederlanders zijn we zo gehaast. Zeker in het begin viel me dat op. Spreek je af dat iemand om 2 uur je internetaansluiting komt aanleggen, valt hij pas om 5 uur binnen. Mañana mañana! En tussen 2 en 4 is hier alles dicht. Even tussen de middag een boodschapje doen? Kan niet. Het is een heel ander levensritme, maar dat went.”
Dagelijks 40 kisten de lucht in
Steile leercurve
Ook bij het TLP is Van de Graaf ‘geland’. “Als mission commander zet ik voor de flight branch de lijnen uit, plan ik de cursussen en zorg ik voor de deelnemers. Om half 9 beginnen we met een meteobriefing en een overleg met de commandant TLP en de oefenleider van die dag.” De cursisten maken een dreigingsanalyse. Na het overleggen van het scenario van die dag gaan er zo’n 40 kisten de lucht in. Verschillende types van verschillende nationaliteiten. “De cursisten leren beslissingen nemen en verschillende manieren van leiderschap tonen. Dat maakt het heel bijzonder hier te zijn: de cursisten maken een steile leercurve door. Ondanks dat ik instructeur ben, leer ik ook dagelijks.”
Tactical Leadership Program
Het TLP in het Spaanse Alabacete is dé cursus voor jonge vliegers om hun leiderschapsvaardigheden te verbeteren. Daarnaast focust de opleiding op operationeel optreden met verschillende vliegtuigtypen in internationaal verband. Het programma is intensief. In 4 weken worden de vliegers opgeleid tot mission commander.
Uitdagingen
Het internationale karakter van de cursus neemt ook de nodige uitdagingen met zich mee. Zo merkt Van de Graaf op dat vliegers van de zuidelijke landen erg rangsgebonden zijn. “Die zijn er bijvoorbeeld als majoor niet aan gewend orders te krijgen van een kapitein, die die dag de leider is. Een verschil dat je als leider moet zien te overbruggen.”
‘Onze internationale partners houden van politieke correctheid’
Schakelen
Ook voor Van de Graaf is het soms schipperen. “Als Nederlandse luchtmachters zijn we erg goed in effectief organiseren en plannen. Onze ambitie en motivatie zijn groot. Ik merk af en toe dat vliegers van andere nationaliteiten hier sneller tevreden zijn met het product dat ze leveren. Dat is echt schakelen voor mij. Ik wil alle potentie die erin zit, eruit halen.” Dat toch bewerkstelligen, vereist een andere houding. “Wij Nederlanders zijn enorm direct, maar onze internationale partners houden van politieke correctheid.”
Uitzicht verruilen
Nog een aantal maanden en dan komt er een einde aan het Spaanse avontuur van familie Van de Graaf. In augustus verlaten ze het huurhuis net buiten Albacete. Het uitzicht op het kasteel Chinchilla de Monte-Aragón wordt verruild voor een uitkijk over de landerijen bij Uden. “Het is hier een supertijd geweest voor ons, maar ik zie er ook naar uit terug te gaan. Dichterbij de familie.”
Haastige spoed
“Ik neem veel ervaring mee van onze tijd in Spanje. Zo heb ik veel geleerd op het gebied van risicomanagement en heb ik leren leidinggeven in een internationale community.” En op persoonlijk vlak? “Haastige spoed is zelden goed. Soms moet je uitzoomen en het grotere plaatje bekijken. Het leven, met een klein beetje ‘mañana mañana’, meer waarderen en genieten. Dat pakken die Spanjaarden nog niet eens zo gek aan.”
