De wereld rond in 90 minuten

Luchtmacht lanceert Brik-II als eigen nanosatelliet

Toen in 1873 het boek ‘Reis om de wereld in 80 dagen’ van Jules Verne verscheen, geloofde niemand dat zoiets ooit mogelijk zou zijn. Bijna 150 jaar later, in 2019, stuurt de luchtmacht de Brik-II, de ruimte in. Deze nanosatelliet vliegt in 90 minuten om de aarde en moet de luchtmacht van onmisbare informatie voorzien. “Zonder navigatie, communicatie en aardobservatie kan Defensie geen operaties meer uitvoeren”, zegt projectmanager luitenant-kolonel Bernard Buijs. “We moeten de kennis voor deze nanosatellieten zelf in huis hebben.”

Het Commando Luchtstrijdkrachten – en dan met name de afdeling Space – de Technische Universiteit Delft, het Delftse bedrijf Innovation Solutions in Space en de NLR hebben de handen ineen geslagen voor dit experiment. Onlangs zetten de deelnemers hun handtekening onder een contract tijdens de beurs van de Stichting Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid. De satelliet moet in het tweede kwartaal van 2019 het luchtruim kiezen. Inclusief lancering kost alles bij elkaar zo’n 2,5 miljoen euro. 

Communicatie

“We willen echt de capaciteiten en mogelijkheden onderzoeken. Dus: what’s in it for us”, legt Buijs uit. “Samenwerking met andere landen ligt daarbij voor de hand om een compleet beeld en een volledige werelddekking voor bijvoorbeeld communicatie te krijgen.”

Een van de onderzoekspunten is de ionosfeer, een laag rondom de aarde die effect kan hebben op communicatie- en navigatieapparatuur. “Het is wel prettig als je in de woestijn van Mali verzekerd bent van communicatie of in ieder geval weet wanneer er geen of slechte verbinding is”, vindt Buijs. “Daar waar geen internet is, kun je gebruik maken van deze satelliet. 

Kosten

Natuurlijk, tal van landen zijn ermee bezig. De ruimte hangt inmiddels redelijk vol met grote en kleine satellieten. De Brik II, een verwijzing naar het allereerste vliegtuig van de luchtmacht in 1913, is een kleine (nano-)satelliet. Buijs: “Je kunt wel alles in 1 keer willen, maar dan ben je jaren bezig met de ontwikkeling. Naast de hoge kosten is dan ook je soft- en hardware eigenlijk al verouderd bij de lancering. Nu kunnen we de laatste vindingen inbouwen en dus letterlijk een goed beeld krijgen van wat Defensie met zo'n satelliet kan.”

Druk

Informatie verzamelen is het belangrijkste doel van de Brik-II, die zo’n 3 jaar om de aarde moet blijven draaien. Dat gaat met een snelheid van 7 kilometer per seconden in wat Buijs ‘een agressieve omgeving’ noemt. “Vanuit India is onlangs een raket met 104 nanosatellieten gelanceerd. Dus het wordt behoorlijk druk daar boven.”

Voor een eerder verhaal over de nanosatelliet, kijk dan in deze Vliegende Hollander:

https://magazines.defensie.nl/vliegendehollander/2017/01/space

Tekst: Evert Brouwer
Foto's: Herman Zonderland