'Peace Falcons' verlaten Volkel

‘Squadron’ verkochte F-16’s vertrekt naar Jordanië

En weer vertrok recentelijk een deel van de luchtmacht naar het buitenland. Niet voor uitzending, maar voor de verkoop. 15 F-16’s, buiten gebruik gesteld door de laatste bezuinigingsronde en het opheffen van meest recentelijk het 311 Squadron, stonden in de verkoop. Jordanië dat naast Chili in 2009 ook al voormalige KLu F-16’s overnam, was wederom de koper. In de 2^e week van december vertrok het laatste trio vanaf vliegbasis Volkel.

Na ruim 4 jaar kwam midden december een einde aan het (afstotings-)project ‘Peace Falcon VI’. Donderdag 14 december vertrokken de laatste 3 toestellen van Volkel richting het Midden-Oosten. In 2012 diende Jordanië – toch al grootafnemer van tweedehands Nederlands defensiematerieel – zich aan voor de overname van 13 F-16A’s en 2 F-16B’s, gevolgd door het verkoopcontract in 2013.

Afweging

“Dat gaat niet zomaar”, weet luitenant-kolonel Fons Zwenger. Hij is programmamanager Afstoting Luchtgebonden Systemen van de Defensie Materieel Organisatie (DMO). “Omdat het om een Amerikaans wapenplatform gaat, heeft de Amerikaanse overheid er wat over te zeggen. Het gaat er dan om óf F-16’s aan Jordanië mogen worden verkocht én in welke configuratie.”
Ook Nederland maakt een afweging of en zo ja aan welke landen zij wapensystemen verkoopt. Demissionair minister Lilianne Ploumen van Buitenlandse Handel liet op 16 oktober de Tweede Kamer weten dat het kabinet akkoord was met de definitieve export. “Daarnaast bracht Jordanië tussentijds specifieke wensen in die we keer op keer moesten toetsen en dat koste veel tijd”, gaat Zwenger verder. “Hierover hadden we regelmatig overleg met zowel vertegenwoordigers van Buitenlandse Zaken en de afdeling Defensie Fiscale en Douane Eenheid wat betreft de import en export van goederen.”

Andere culturen

Volgens commodore Peter Heblij, Hoofd Afdeling Algemene Inkoop en Verkoop (AAIV) bij DMO is de verkoop een goed voorbeeld van samenwerking tussen het Commando Luchtstrijdkrachten en de Defensie Materieel Organisatie. Het is dan ook niet de eerste keer dat DMO met dit bijltje hakt. Er zijn eerder F-16’s (alleen duals) en materieel (de Cheetah pantserrups tegen luchtdoelen) die kant op gegaan. Projectleider majoor Nico Meinders (DMO/Afstoting Luchtgebonden Systemen) vindt het werk in ieder geval prachtig. “De overdracht van de 3 AB-412 helikopters aan Peru heb ik ook mogen doen. Geweldig om zo met andere culturen in aanraking te komen.”

Privésquadron

De verkoop aan Jordanië omvat een compleet pakket. 8 Jordaanse vliegers zijn opgeleid om de ferryvluchten te mogen uitvoeren. 4 van hen zijn bovendien getraind om de acceptatievluchten te kunnen uitvoeren voor operationele overname van de vliegtuigen. “Het had nog wel wat voeten in de aarde om een vlieger uit het buitenland in een Nederlands toestel boven ons grondgebied te laten vliegen”, weet Meinders.
Binnen het projectteam is ook een F-16 vlieger werkzaam. Majoor Herman is door de luchtmacht aan DMO uitgeleend. Hij is binnen het team verantwoordelijk voor alle operationele aspecten die bij verkoop aan de orde komen. “Een pracht-job natuurlijk, ik had eigenlijk een privésquadron van 15 kisten”, zegt hij lachend, “en heb meer vlieguren gemaakt dan menig collega.”

Verf

Wat er allemaal is aangepast, verwijderd of geïnstalleerd? “Daar doen we natuurlijk geen mededelingen over”, zegt Zwenger stellig. Grote problemen zijn er niet geweest met de toestellen die stammen uit de jaren ’82-’89 van de vorige eeuw. “Merkwaardig genoeg was de verf voor de Jordaanse vlag een van de struikelblokken”, is het enige dat senior engineer majoor Roel daarover loslaat. “Het groen moest speciaal worden gemaakt, want die specifieke kleur was er niet in vliegtuigverf. Het kostte wel 10 dagen om de Nederlandse kleuren eraf te schuren en vervolgens de Jordaanse aan te brengen. Dat moest laag voor laag. Het leeuwendeel is hier op Volkel gedaan, maar we hebben de vliegbases Woensdrecht en Leeuwarden eveneens ingeschakeld. Ook daarin is perfect samengewerkt. Dit project heeft prioriteit gekregen bij het CLSK, achter de missies. “Er zijn voor eerdere CLSK-operaties onderdelen van deze toestellen gehaald en uitgeleend en het is dan wel prettig als die items voor de acceptatietesten in goede staat terug zijn om de F-16’s weer tijdig op te bouwen.”

Verkoop

Is het projectteam klaar nu de F-16’s het luchtruim richting Aman hebben gekozen? “Nee, nog niet”, zegt Meinders stellig. “We verlenen ook nazorg. Zo komt er nog een C-130 Hercules deze kant op voor het ophalen van een aantal onderdelen, zoals de covers voor de motoren. Die kunnen ze moeilijk in de F-16 meenemen.”

Jordanië heeft al geïnformeerd of in de toekomst meer toestellen op de markt komen. “Voor de resterende 68 F-16’s gaan we na deze actie een plan van aanpak op papier zetten”, geeft Zwenger aan. “Sommige toestellen zijn de komende jaren aan het einde van hun levensduur. Die worden naar alle waarschijnlijkheid gebruikt om een voorraad reserveonderdelen op te bouwen voor eigen gebruik of de verkoop. Voor het restant van de toestellen verwacht ik wel belangstelling.”

Tekst: Evert Brouwer
Foto's: sergeant 1 Joyce Rutjes