Warming-up in Noorse sneeuw

Cougar-crews en Mobile Air Operations Team trainen white-outs

Als spotter langs de zijlijn heb je prachtig zicht wanneer een helikopter een sneeuwlanding maakt. Dat is voor de vliegcrew wel anders. De laatste seconden voor de landing gaat hun beeld in de sneeuwwolk spreekwoordelijk op zwart. “Op dat moment kan het echt goed fout gaan”, zegt loadmaster sergeant-majoor Clarence. Hoe breng je zo’n gevaarlijke white-out-landing tot een goed einde? Een vlieger, loadmaster en het Mobile Air Operations Team (MAOT) laten hun tactieken zien.

MP4-video Video | 29-03-2016 | 02:09 | mp4 | 25,4 MB

Landen op een besneeuwde bergtop, tussen de bomen of op een bevroren meer: het lukt ze. Maar een koud kunstje dat je snel onder de knie krijgt, is het zeker niet. Een week voordat deze landingsscenario’s onderdeel uitmaken van Cold Response, een realistisch geënsceneerde oorlog tegen ‘Norlandia’, beoefent 300 Squadron zijn vaardigheden.

Door voorwaartse snelheid probeert de heli de sneeuwwolk zo lang mogelijk voor te blijven. De laatste paar seconden van de landing, wanneer de Cougar volledig in opstuivende poedersneeuw is gehuld, zijn de aanwijzingen van de loadmaster van essentieel belang.

The real deal

“Volgende week moeten we tientallen mariniers veilig aan de grond zetten’, vertelt Cougar-vlieger kapitein Willem. “De operatie is dan weliswaar een oefening, voor ons is het the real deal. Fouten kunnen we ons niet permitteren.” Twee vliegcrews oefenen beurtelings in het fjordengebied nabij het Noorse Harstad. Ook ná zonsondergang. Vanaf de grond worden ze begeleid door de MAOT.

Met behulp van een ijsboor meten sergeant-majoor Paul Hulscher (links) en korporaal-1 Ron Fischer de ijsdikte van het bevroren meer. Een 50 centimeter massieve laag is minimaal nodig voor een veilige landing.

Gewaagd

Vanachter één van de talloze Noorse sneeuwtoppen verschijnt de Cougar. “I am at your 11 o’clock: 2 kilometer,’ meldt sergeant-majoor Paul Hulscher zich bij de vliegcrew. De commandant MAOT nam een dag eerder met collega korporaal-1 Ron Fischer de beoogde landingsplek onder de loep: een bevroren meer op 500 meter hoogte te midden van diverse bergtoppen. Een 2 uur durende wandeling. De route was door het dikke pak sneeuw onbegaanbaar voor de terreinwagen. Ze troffen een 50 centimeter dikke ijslaag aan bedekt door een even dikke laag sneeuw. Een gewaagde landingsplek, maar niet onmogelijk er veilig te opereren, volgens Hulscher. “De jongens moeten natuurlijk ook een beetje uitgedaagd worden: daar oefenen we tenslotte voor.”

Een bevroren meer tussen de bergtoppen: een prachtige, maar uitdagende landingsspot voor de vliegcrew.

Dummy run

“Steer left, steer left, steer left,” Hulscher laat de heli eerst een keer voorbij vliegen totdat deze op ‘zijn 12 uur’ zit. “Roll out,” besluit hij en loopt naar het midden van het meer. Daar gooit Hulscher een oranje rookpot neer. De Cougar vliegt er recht overheen. De exacte landingspot is nu duidelijk. Willem stuurt terug naar zijn ‘12 o’clock’ beginpositie en zet de dummy run in. De sneeuw stuift omhoog als hij op een paar meter hoogte over de grond scheert. Vlakbij de rookpot trekt hij op. “Nu weet ik hoe de approach aanvoelt en wat mijn referenties zijn vlak boven de spot,” verklaart hij zijn bijna-landing. Bijkomend voordeel: de eerste laag poedersneeuw ligt nu meters verderop en zal de landing niet meer in de weg zitten.

Vliegdeklandingen, je kunt ze niet vaak genoeg trainen. Door de schommelende ondergrond vormen ze een mooie uitdaging. Tijdens Cold Response en de wintertraining daaraan voorafgaand staan de Cougars gestationeerd op Zr.Ms. Rotterdam.

Witte poeder

Trefzeker nadert de heli opnieuw de landingspot. “Cloud is building up at the tail… Cloud is building up at the cabin…’ beschrijft loadmaster Clarence de sneeuwwolk die door de downwash ontstaat. Vlak voordat de hele Cougar in witte poeder verdwijnt, bericht hij: ‘Cloud is building up at the cockpit.’

“Good ref,’ reageert Willem zolang hij nog genoeg zicht heeft. Ondertussen gaat Clarence plat op zijn buik liggen met zijn hoofd buiten de kist. Nauwgezet houdt hij de beweging naar de grond en de stand van de staart in de gaten. Die mag de grond of een eventueel obstakel in geen geval raken.

Op kalme toon, maar vliegensvlug wisselen ze bevindingen, bevestigingen en te nemen acties uit. Langzaam zakt de circa 9.000 kilo wegende Cougar in de sneeuw. “Hold position”, beveelt Clarence als de bodemplaat de sneeuw raakt. De vlieger blijft een halve minuut in deze positie hoveren. In die tijd kunnen straks de mariniers uitstijgen.

Terwijl de Cougar wegvliegt, bedankt Willem de MAOT: “Mooie spot mannen, goed geregeld!”