‘Reaper vliegen alsof je er zelf in zit’

Op afstand bestuurd vliegtuig is deel van luchtmachttoekomst

Traag zet de MQ-9 ‘Reaper’ zich in beweging op Holloman Air Force Base. In het Ground Control Station elders op het terrein nemen Italiaanse, Amerikaanse en Franse trainees het onbemande toestel over na het opstijgen. Geleid door de camerabeelden banen ze zich een weg over het natuurmonument en oefengebied White Sands om zich zo te bekwamen in de besturing. Eind dit jaar zouden daar ook Nederlandse militairen in opleiding moeten zijn. Defensie wil immers 4 van deze systemen aanschaffen.

Vandaar dat Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Sander Schnitger persoonlijk kennis wilde maken met de Reaper. ‘Dit is een deel van de toekomst van de luchtmacht. Samen met de F-35 en de Apache vormt de MQ-9 een drie-eenheid.’ Op een schitterend zonnige dag bezocht hij Holloman AFB in Nieuw Mexico, samen met de Directeur Operaties CLSK commodore Dennis Luyt. Het ging daarbij niet alleen om een demonstratie van het onbemande toestel, maar ook keken Schnitger en Luyt naar de opleidingsmogelijkheden in de VS.

B.V. Nederland

Voor projectofficier luitenant-kolonel Vincent Lengkeek, al 2,5 jaar belast met de invoering, is de Reaper een systeem met letterlijk en figuurlijk onbegrensde mogelijkheden. ‘De sensoren leveren informatie die van onschatbare waarde kunnen zijn. De Reaper kan zeven dagen per week, 24 uur per dag informatie leveren. Zeker bij missies in het buitenland is dat van levensbelang. Maar ook voor de B.V. Nederland kan de Reaper veel betekenen. Denk daarbij aan dijkbewaking, kustwachttaken of het opsporen van bosbranden. Bijkomend voordeel is dat een deel van de composieten voor de Reaper uit Nederland komt.’

RPA – geen drone!

Hoewel het een onbemand toestel betreft, gruwt de US Air Force-kapitein Lewis Christensen van de termen ‘drone’ of zelfs UAV, een Unmanned Aerial Vehicle. ‘De Reaper zelf is weliswaar onbemand, maar het vliegen moet wel degelijk in handen zijn van een ervaren piloot. Daarom spreken we van een Remotely Piloted Aircraft of RPA.’ De vlieger en de sensoroperator opereren zij-aan-zij vanuit het bijbehorende Ground Control Station (GCS). Die kan zowel in het operatiegebied staan, zoals nu bij de Fransen in Niger, of op grote afstand. ‘Het GCS is dus je cockpit’, omschrijft luitenant-kolonel Nathan Hansen, zelf F-16 vlieger en commandant van een opleidingssquadron. ‘De MQ-9 vindt overigens zelf niets, maar gaat achter iets aan dat we al weten. Om iets of iemand te volgen, om een gebied in de gaten te houden.’

Gemotiveerd

Wingcommander kolonel Andy Croft wisselt de MQ-1 af met de F-22 Raptor. Die ervaring is onontbeerlijk. ‘Dit is veruit het moeilijkste platform dat ik heb bediend’, zegt Croft over de Reaper. ‘Zijn’ Holloman levert jaarlijks inmiddels zo’n 700 vliegers en sensor operators af op de MQ-1 en MQ-9 en daarmee zijn de squadrons met deze RPA’s heel snel groeiend. ‘Je moet wel heel gemotiveerd zijn om de Reaper te vliegen, anders slaag je niet’, meldt Croft. ‘Je moet een MQ-9 vliegen alsof je er zelf in zit.’

Merkwaardige basis

Holloman is zeker niet de sprankelendste Air Force Base in de VS. Het ligt net buiten Alamogordo in de woestijn van Nieuw Mexico. Het is niettemin een zeer veelzijdige vliegbasis. Met de opleiding voor de MQ-1 Predator en de MQ-9 Reaper is het zeker niet gedaan. Een detachement met QF-4'en huist er (foto). Deze op afstand bestuurbare F-4 Phantoms die als luchtdoel fungeren zijn echte drones. Officieel heten ze Full Scale Aerial Targets. Nog zo’n 40 in getal en de opvolgers – F-16’s – staan al in de steigers. Verder hebben Duitse vliegers er hun eigen opleidingscentrum. Nu nog op de Tornado – over 2 jaar verschijnt de Eurofighter op Holloman. En dan is er nog een bejaardenhuis voor apen. De primaten zijn ooit met een raket de ruimte in geschoten in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw. Holloman biedt ze een welverdiende oude dag.

Tot slot geldt Holloman volgens de kenners als ontmoetingsplaats van de toenmalige president van Amerika, Dwight D. Eisenhower en een vertegenwoordiging van ruimtewezens die bij Roswell zouden zijn geland. Alleen is dat laatste (nog steeds) niet bewezen… Foto: Gary Wetzel