Tekst kapitein Arthur van Beveren
Foto Ministerie van Defensie

Projectteam Apache Echo ziet snel resultaat

Eind oktober werd de eerste vernieuwde Apache-gevechtshelikopter door fabrikant Boeing aan Defensie overgedragen. De Echo (AH-64E) is feitelijk een compleet nieuwe heli met enkele hergebruikte onderdelen van de oudere Delta-versie. Een kernteam van tien mensen bestiert dit complexe project.


Er zit snelheid in het project volgens projectleider luitenant-kolonel John de Groot. In 2016 begon binnen Defensie het gesprek over de modernisering van de Apache, het behoeftestellingdocument werd in 2017 goedgekeurd, een jaar later volgde de politieke goedkeuring en mocht de verwerving worden gestart. Nu, vier jaar verder, rolde de eerste Nederlandse Apache Echo van de band. “Dat komt ook omdat we konden meeliften op een groot bestaand US Army AH-64E-contract”, legt de DMO’er uit. “Er was een bestaand Amerikaans proces en product. We konden onze Apaches daardoor relatief snel laten moderniseren en zo ook schaalvoordelen behalen.”

Een AH-64D op weg naar de haven van Antwerpen voor verscheping richting de VS.

‘Niet alleen de Apache zelf wordt vernieuwd’

Lange reis

Toch gaat het over een jarenlang traject. Hoe blijft het projectteam scherp? “Er is altijd wat te doen. We hebben maximaal ingestoken op een gedegen voorbereiding. Dat is essentieel. Veel is in de kleinste details uitgewerkt en ook afgestemd met de instandhoudingsketen. Nu zitten er pas 12 van de 28 heli’s in het proces”, ligt De Groot toe. “Alle 20 op Gilze-Rijen gestationeerde helikopters worden eerst door CLSK gereed gemaakt voor weg- en zeetransport. De heli wordt in NL deels uit elkaar gehaald, sommige systemen verwijderd en vervolgens via Woensdrecht en Antwerpen verscheept naar een locatie in de VS om daar verder en volledig te worden ontmanteld. De acht overige heli’s, die permanent in Texas voor training zijn gestationeerd, worden door CLSK naar die locatie gevlogen.

Meer dan de heli

Niet bruikbare componenten worden daar afgestoten en de herbruikbare onderdelen worden gecontroleerd, geüpgraded en gaan samen met alle nieuwe componenten uiteindelijk verstuurd worden naar de Apache-fabriek van Boeing.” Maar niet alleen de Apache zelf wordt vernieuwd. Het team houdt zich ook bezig met missie-systemen, reservedelen, met de juiste gereedschappen, boekwerken, vlieger- en technische opleidingen en bijvoorbeeld de oplevering van twee nieuwe Apache vliegsimulatoren die op Gilze Rijen worden geïnstalleerd en waar ook lokale infra voor moet worden aangepast. “We hebben zoveel milestones, we hoeven ons echt niet te vervelen”, grapt de overste.

Projectleider luitenant-kolonel John de Groot voor de eerste NL AH-64E.

Weloverwogen besluiten

Met deze werkwijze levert DMO de gewenste turn key oplossing aan voor de Koninklijke Luchtmacht. Dat kan CLSK rustig overlaten aan deze professionals, die gezamenlijk met de bestaande Apache keten zorgdraagt voor een soepele transitie van de ‘Delta' naar de ‘Echo’. De operationele gereedstelling van Apache blijft gedurende de transitie namelijk aanwezig. De meeste projectteamleden van De Groot hebben een Apache-achtergrond dus die kennen de keten en het systeem. “Dat maakt het makkelijk om snel en weloverwogen besluiten te nemen en te schakelen. We hoeven niet veel op zoek te gaan naar kennis in de keten. We krijgen daarbij goede ondersteuning vanuit onder meer de Afdeling Luchtvaartsystemen bij DMO en natuurlijk bij CLSK zelf.”

US Army-configuratie

Een Apachevlieger zelf heeft hij niet in zijn team en daar is ook geen noodzaak voor. De lijntjes met CLSK zijn kort en ook wordt veel geleund op de US Army. Zij doen dit al voor hun eigen Apache helikopters. “Ontwikkelen doen we in dit project ook amper”, verduidelijkt De Groot. “Wij schaffen een US Army Apache-configuratie aan, zonder unieke Nederlandse modificaties die we nu wel op de AH-64D kennen. Het bestaande product voldoet volledig aan onze eisen, ook qua luchtwaardigheidscertificering. De AH-64E configuratie maakt de Nederlandse Apache weer operationeel relevant en toekomstbestendig”.

x

‘DMO levert een turn key oplossing voor de luchtmacht’

Corona-effect

Per jaar zitten De Groot en zijn collega’s een week per maand in de Verenigde Staten. Veel kan tegenwoordig digitaal, dat heeft de coronatijd wel laten zien. Maar face to face besprekingen met Amerikanen zijn soms toch veel waardevoller vindt De Groot: “Daarnaast is het tijdverschil aanzienlijk en wil je voorkomen dat je onbewust extra lange dagen gaat maken. Dan kan je maar beter in dezelfde tijdzone zitten en daardoor ook een gewenst en soms beter resultaat halen.” Die coronaperiode heeft wel effect gehad op het project. “Wereldwijd werd materiaal niet geleverd, personeel was niet beschikbaar. Dat had direct effect op de productielijn bij Boeing voor de bouw van alle Apache helikopters en dus ook voor de tijdlijn van ons.”

Op schema

Toch zit De Groot er ontspannen bij. “We hebben een contractondertekeningsceremonie gehad in 2018 op Gilze Rijen. ”Toen zei de toenmalig staatssecretaris Barbara Visser dat ze de eerste NL Apache Echo in 2022 wilde hebben. Dat hebben we toch maar even gehaald en dat is genieten. De grootste uitdaging nu is het verkrijgen van een Militair Type Certificaat (MTC) van de Militaire Luchtvaart Autoriteit. Maar ook daar hebben we een, met de gehele keten afgestemd, realistisch plan voor. In februari verwachten we dat MTC. Dan hebben we hem ook echt nodig”.

x
De Apache Echo op de productielijn van Boeing. (Video: Boeing)

Team vol ervaring

Bewonderenswaardig vindt hij het zelf, wat zijn relatief kleine team in zeer korte tijd voor elkaar heeft gekregen. De Groot ziet dan ook duidelijk de kwaliteiten. “We hebben samen heel veel ervaring en kennis. Mijn team bestaat voornamelijk uit personeel dat ik leen van binnen en buiten DMO, die het belang van een goede transitie inzien. “Zo heb ik  iemand van CLSK die vanuit een logistiek gedachtegoed helemaal los is op de Apache-keten en SAP. Ik heb een contractmanager die ook de contracten voor de Chinook heeft gedaan en exact weet hoe hij die moet oplopen. Mijn voorganger ging met leeftijdsontslag en heb ik direct als burgermedewerker kunnen inhuren om zo voortgang te behouden. Dat is echt goud, want dan houd je kennis en capaciteit binnen en blijft de trein rijden. Ik heb een liaison-officier bij de US Army in de VS geplaatst die zich in zeer korte tijde de Apache eigen heeft gemaakt, gewoon omdat ze ontzettend gemotiveerd is en het ook nog eens enorm leuk vindt. Het is schitterend werk, ze krijgen verantwoordelijkheid en je ziet direct het resultaat, hè? Dat motiveert mensen. We hebben sowieso weinig functiewissels gehad, iedereen in dit team wil namelijk proberen om samen dit project af te ronden”.

US Army draagt logbook Q-31 over aan D-DMO en C-LSK.

‘We maken mooie en gewenste producten’

Trots

Een echt en hecht team. De Groot is “bevoorrecht en trots” dat hij aan dit team leiding mag geven. Tijdens de overdrachtsceremonie in oktober was hij en een deel van zijn team – de rest moest volgens De Groot gewoon werken – aanwezig. Daar benoemde de Directeur-DMO en de Commandant Luchtstrijdkrachten de enorme inzet en passie van het team. “We moesten zelfs even voor alle aanwezigen opstaan. Dat was een verrassing, want ineens sta je in de spotlight. Dan zie je wel dat deze mensen trots zijn en uitstralen dat ze dit toch even hebben bereikt. Wat dat betreft geniet ik iedere dag. We realiseren dingen, maken gewenste en gewilde producten en doen er alles aan om dit op tijd bij de eindgebruiker te leveren.”

Mark Linssen voor een AH64D.

De ILS-manager

Mark Linssen is binnen het project de Integrated Logistics Support (ILS)-manager. Hij zag er onder andere op toe dat de gegevens van de vele tienduizenden onderdelen van de nieuwe Apache werden ingevoerd in het SAP-systeem van Defensie. Daarbij is hij een van de initiatiefnemers geweest om  binnen DMO een speciale ILS-datatool te laten ontwikkelen om zo geautomatiseerd de gegevens van alle leveranciers, zoals ook Boeing, om te zetten. “Dat had twee grote voordelen”, vertelt Linssen. “Je bent veel sneller en hebt daardoor minder capaciteit nodig aan de schaarse kennis die we in huis hebben. En het is minder foutgevoelig. Je bent niet afhankelijk van een persoon die voorheen alles handmatig in SAP moest invoeren.” De logistiek manager ziet ook een kwaliteitsslag voor de toekomst. “Als de eerste nieuwe heli wordt overgedragen aan de instandhoudingsorganisatie staat er schoon systeem klaar waarin alle onderdelen tot in detail in SAP zijn ingevoerd, maar ook sommige oude Apache data ook nog steeds behouden is.”

Kapitein Saskia Dijkshoorn (op de gele lijn).

De liaison-officier

Het intensieve contact met de Amerikanen vroeg om een persoon op locatie. Kapitein Saskia Dijkshoorn pakte in januari 2021 haar inboedel in en verhuisde naar de Verenigde Staten voor een functie als liaisonofficier. Tot en met het eind van het project in november 2025 woont ze in Huntsville. Elke week zit ze met het Security Assistance Management Directorate (SAMD) om tafel om de voortgang door te nemen. “In dit project is het de uitdaging om de juiste informatie bij de juiste persoon te vinden. Tegelijkertijd wil ik de Amerikanen niet overbelasten met vragen vanuit Nederland”, vertelt de luchtmachtkapitein. “Ik fungeer dus ook als filter. De Amerikanen kunnen lastig nee zeggen. Wij zijn de klant, en ze willen alles voor ons doen. Wij Nederlanders zijn vrij direct en willen zo snel mogelijk antwoord. Daarin moet ik de middenweg vinden en prioriteiten duidelijk overbrengen.” In de VS is Dijkshoorn ook verantwoordelijk voor het transport en tekenen van de documentatie. “De eerste Echo in Fort Hood wordt spannend. Dan controleren we of alle afspraken zijn nageleefd. Met de feedback kunnen we dan nog aanpassingen op de volgende kisten laten uitvoeren.”