Tekst Arno Marchand
Foto John van Helvert
Innovatie vraagt om anders denken
Waar gaat de automatisering aan boord en op de wal naartoe? En welke ontwikkelingen op dat gebied en van autonomisering en robotisering kan de marine in de toekomst verwachten? Die vragen en zoveel mogelijk antwoorden daarop stonden centraal op de tweedaagse conferentie Automation & Robotics, op 1 en 2 juni in gebouw Dukdalf in Den Helder.
‘No guts, no glory’
Sinds 2014 werkt Defensie samen met TNO, Thales, RH Marine en Damen Naval om kennis op te bouwen en functionaliteiten te ontwikkelen voor automatisering aan boord. Eens in de paar jaar slaan de partijen de handen ineen voor een symposium waarop de gebruikers worden geïnformeerd over de vorderingen. Door corona lukte dit echter al een paar jaar niet.
“Toen ik in september vorig jaar startte met de voorbereidingen was het allerminst zeker dat een fysiek evenement zou kunnen plaatsvinden”, zegt organisator kapitein-luitenant ter zee ir. Rick Jutte van de Afdeling Maritieme Systemen. “Met de insteek ‘no guts, no glory’ ben ik gegaan voor een conferentie van twee dagen met een bredere scope: Automation & Robotics. Ik zocht een team bij elkaar van mensen die me geschikt leken én die het leuk vonden om zoiets als dit te doen. Met zulke drijvende krachten kom je tot goede resultaten.”
Drijvende kracht 1
Zonder anderen tekort te willen doen, schuift Jutte twee drijvende krachten uit zijn team naar voren. Ir. Nine Badon Ghijben werkt als burger al ruim vijftien jaar bij AMS/TI. “Mijn werkgebied is platform management en internal battle, en dan met name het zo goed mogelijk ondersteunen van de bemanningen aan boord. Vanuit dat werkgebied was ik altijd al nauw betrokken bij het programma M&A door het begeleiden van studies en projecten, maar sinds kort ben ik ook betrokken bij het programmamanagement ervan en daarom bij de organisatie van de conferentie.
Voor mij was die een mijlpaal om aan het grotere publiek te laten zien waarmee we bij DMO/AMS allemaal bezig zijn en wat eraan komt voor schepen. Met name aan de toekomstige gebruikers aan boord. We doen het immers voor hen. Maar de conferentie geeft ook aan actief betrokkenen bij de uitvoer van studies en projecten een goed beeld van wat er nog meer speelt zodat ze onderlinge raakvlakken kunnen identificeren.”
Mentale transformatie
De conferentie is onderdeel van het programma Manning & Automation (M&A). Het doel daarvan is de automatisering aan boord naar een hoger plan tillen. De resultaten van lopende studies en ontwikkeltrajecten binnen dit programma worden op de conferentie gepresenteerd. Voorbeelden zijn het gezamenlijke architectuurproject GAUDI (integratie van missiesystemen) en de automatisering van ‘the internal battle’: ondersteuning van de bemanning bij het afhandelen van incidenten en storingen. Het elektronisch incidentenbord geeft de bemanning door het gehele schip een overzicht van de status van incidentenbestrijding. Software-functionaliteiten zoals de battle damage repair tool vereenvoudigen de gegevensuitwisseling nog eens: informatie is sneller beschikbaar bij de juiste personen met als gevolg tijdwinst en een kleinere kans op fouten.
C-ZSK Tas: ‘We moeten af van het denken van gisteren’
Anders denken en dóen
Jutte geeft aan dat innovatie verder gaat dan technologie. “Het is geen taak, maar moet in het ‘operating system’ van de organisatie geïntegreerd worden. Mensen moeten in de gelegenheid zijn innovatief te denken en handelen. Daarvoor zijn tijd, ruimte en middelen nodig. Ook hebben we behoefte aan een andere cultuur waarin experimenteren wordt aangemoedigd en risico’s voor wat betreft de resultaten geaccepteerd worden. Vertrouwen in het personeel is van belang in de zin van vrijheid van handelen en ondersteuning, ook als zaken niet meteen resultaat opleveren.”
Dat ligt in het verlengde van wat keynote speaker Commandant Zeestrijdkrachten viceadmiraal René Tas aangaf. “We moeten af van het denken van gisteren en openstaan voor vernieuwing. De knop moet om.” Maar ook stelt hij de vraag hoe we collega’s daarvan kunnen overtuigen. “Een mindset met leren als uitgangspunt. De logica die daarbij nodig is, halen we niet meer uit rechtlijnig denken, maar veel meer vanuit het leren van elkaar en het leren van fouten.”
Drijvende kracht 2
Een andere drijvende kracht is Defensity College-student korporaal Melissa Molenaars. Ze studeert werktuigbouwkunde aan de TU Delft en werkt twee dagen per week bij AMS-TI. “En dat bevalt ontzettend goed. Via via kwam ik met Defensie in aanraking. Ik wil tijdens mijn studie graag veel dingen ernaast doen. En hier kan ik betaald leuke dingen doen en een heel andere wereld leren kennen. Gelukkig kwam ik door de selectie heen. Daarna volgde de Algemeen Militaire Opleiding en na een gesprek in januari kwam ik hier terecht.
Voor de conferentie regelde ik onder ander de logistiek en de voorzieningen op de locatie. Heel erg leuk om contact te hebben met al die projecten die worden ontwikkeld bij Maritieme Systemen. Als alles bij elkaar komt, zie je pas goed hoeveel innovatieve zaken worden ontwikkeld.” Na dit eerst half jaar bij Defensie is ze nu op zoek naar een andere werkplek.
‘Er ligt een gevaar op de loer’
Valley of Death
De keynote van Plaatsvervangend Directeur DMO schout-bij-nacht Jan Willem Hartman sluit goed aan op die van Tas. “We moeten anders gaan werken in methoden, middelen en mensen. Achtereenvolgens betekent dat innovatie inbrengen in langcyclische trajecten, substantieel geld naar innovatie en creatiever organiseren.”
Er ligt echter een gevaar op de loer. Na jaren van opstarten, studies en bouwen van prototypes blijkt vaak dat er om reden van risico, budget of capaciteit niet doorontwikkeld wordt naar implementatie aan boord. Innovaties belanden dan in de zogenoemde Valley of Death. Tas stelt in zijn presentatie de vraag hoe het vastlopen daarin te voorkomen is. Antwoorden daarop uit de paneldiscussie worden de komende tijd uitgewerkt.
Het primaire doel van deze conferentie was collega’s aan boord en op scholen bereiken: ‘dit komt eraan ter ondersteuning van jullie bedrijfsvoering, hiermee zijn we bezig, graag jullie reactie en interactie’. “Ik ben blij dat wij deze twee dagen zoveel interessante presentaties en demonstraties bij elkaar hebben gekregen”, besluit Jutte. “We hebben de hoop dat er voldoende collega’s op de conferentie waren die hebben meegekregen wat er moet gebeuren en dat met het inktvlekprincipe verspreiden op de werkvloer.”
