Tekst Vanessa Strijbosch
Foto sergeant 1 Mike de Graaf

Al tientallen jaren trouwe partner in plaatwerk

“We kunnen het niet meer alleen”, is een veelgehoorde kreet in de Defensie Materieel Organisatie. Met de intrede van de term Gouden Ecosyteem wordt aangegeven dat Defensie, kennisinstituten en industrie samen moeten optrekken om het beste, meest innovatieve materieel te verwerven voor Defensie. Materieelgezien richt de schijnwerper op bedrijven of kennisinstituten die een binding met DMO hebben. Deze maand is dat plaatbewerkingsbedrijf Tol Plaatwerk uit Volendam, specialist in onder andere het vervaardigen van meubilair voor meld- en controlekamers. 

Bescheidenheid en no nonsense voeren de boventoon bij het echte Volendamse bedrijf Tol Plaatwerk. Echter, de showroom verraadt dat deze specialisten toch zeker in de eredivisie van de staal-, RVS-, en aluminium plaatbewerking passen. “Kijk, deze maakten we voor de 3D-torensimulator op Schiphol-Oost”, wijst directeur Cor Kwakman (49) naar een van de tientallen tentoongestelde desks. Afgelopen september werd de state of the art simulator voor (aankomende) militaire luchtverkeersleiders door koning Willem-Alexander geopend.

Om maatwerk te leveren moet er heel nauwkeurig en precies worden gelast.

50 keer

Engineer Toon Visser is verantwoordelijk voor het ontwerp van de desks in de 3D-torensimulator. “Een ontwerp gaat soms wel 50 keer heen en weer. Dan is het net pingpongen met de opdrachtgever. Je wordt constant uitgedaagd en dat maakt het leuk”, vertelt de engineer die nog zichtbaar baalt dat hij niet bij de feestelijke opening van de simulator was. “Super jammer. Maar ja, het viel allemaal net in de Corona-tijd, dus kon er maar een beperkt aantal mensen bij aanwezig zijn.”     

Tol Plaatwerk heeft veel specialismen onder 1 dak, waaronder een eigen spuiterij. Een van de medewerkers spuit de nieuwe onderkastjes voor de desks in de commandocentrale van een van de LCF-schepen in de juiste kleur.

Van smid naar fabrikant

Tol Plaatwerk gaat al flink wat jaren mee. In 1949 startte oprichter Hein Tol op de Volendamse scheepswerf zijn eigen smederij en plaatwerkerij. Toen richtte de vakman zich nog op de metalen beschermingen van de houten vissersschepen. Enkele jaren later kocht hij een stuk grond op het 1e Volendamse industrieterrein en verhuisde daarheen met zijn enige personeelslid. Het betekende de overgang van smid naar fabrikant. Van stalen frames voor schoolmeubilair naar metalen hekwerken tot aan hoogwaardig plaatwerk. Gedurende 70 jaar ontwikkelde het bedrijf zich tot een echte specialist in de plaatwerkindustrie, die inmiddels ook over de grenzen gaat. In het 8.000 m2 grote complex werken in totaal 57 mensen: van verkopers en engineers tot aan lassers en monteurs. Defensie neemt ongeveer 5 tot 7 procent van de totale werkzaamheden in. 

‘Het is soms net pingpongen’

Al ruim 70 jaar timmert Tol Plaatwerk aan de weg. Het Volendamse bedrijf is uitgegroeid tot een specialist in het vervaardigen van meubilair voor controle- en meldkamers.

Harde les

Een andere eyecatcher in de showroom is de console die Tol Plaatwerk eind jaren 90 ontwierp voor de commandocentrales van de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF). “Dat was toen best een uitdaging”, herinnert Kwakman zich nog van deze mega-opdracht. “Het meubelstuk moest van aluminium zijn én schokproef”, vertelt hij verder. “Het probleem met aluminium is, dat wanneer je het last, het vaak ten koste gaat van de maatvastheid. Het onderdeel moest naadloos passen. Met handwerk is dat best een dingetje. We maakten 5 prototypes. Die konden dus rechtstreeks de prullenbak in. Dat was een harde les. We wilden te snel. We besloten het anders aan te pakken en uiteindelijk produceerden we er 100 voor de marineschepen.” 

Cor Kwakman, directeur Tol Plaatwerk.

Verkeerstorens

Het was overigens niet de eerste en zeker niet de laatste klus voor Defensie. De Volendammers leverden plaatwerk voor alle verkeerstorens op de vliegbases en ook voor de onderzeebootsimulator ‘Piet de Jong’ maakten ze desks en lessenaars. Op dit moment loopt een project voor de brandweermeldkamers op de vliegbases Gilze Rijen en Volkel. De samenwerking met Defensie en, in het bijzonder met DMO, is hecht te noemen. 

Engineer Toon Visser, verantwoordelijk voor het ontwerp van de desks in de recent opgeleverde 3D-torensimulator in Schiphol-Oost.
Voorbeeld van de desk die Tol Plaatwerk ontwierp voor de nieuwe 3D-torensimulator.

Meint Buitenhuis (JIVC), projectleider van de 3D-torensimulator op Schiphol-Oost, kan dat bevestigen. Hij doet veel zaken met Tol Plaatwerk en noemt het een ‘heel fijn bedrijf om mee samen te werken’. “Ze begrijpen wat je bedoelt en denken met je mee. Ze zetten de ideeën direct op papier en dan weet je dat er hoe dan ook een geslaagd project uitkomt.” En die waardering is wederzijds. “Bij Defensie zijn ze lekker direct en eerlijk. Daar houden we hier wel van.” Kwakman, die zich binnen het bedrijf opwerkte van technisch adviseur tot directeur, is zeer te spreken over Defensie als klant. “Ze laten je niet voor niets komen. Je weet gewoon dat het goed zit.” 

Meterslange metalen platen worden in de machinehal op maat gesneden en gebogen.