Pionieren met printers

‘Kansen zijn er genoeg’

Innoveren staat tegenwoordig met stip bovenaan in elk operationeel manifest. Defensie start het ene na het andere innovatieve project. Het CLAS heeft er zelfs een speciale afdeling voor in het leven geroepen: Concept Development & Experimentation (CD&E). In deze rubriek belicht Landmacht bijzondere trajecten die deze sectie initieert. Ditmaal: 3D-printing.

Het laagje voor laagje opbouwen van voorwerpen: dat doen ze bij het Additive Manufacturing Expertise Center binnen het Materieellogistiek Commando. “Nieuwe technologie: daar moet je niet over blijven praten of formulieren voor invullen. Daar moet je gewoon mee aan de slag”, zegt Cees Jongbloets, mede-aanjager van het project. 

Binnen het CLAS wordt overigens volop geëxperimenteerd met 3D-printers: zo zijn 43 Gemechaniseerde Brigade, 13 Lichte Brigade en 11 Luchtmobiele Brigade sinds kort uitgerust met een 3D-printer en scanner. Sinds 2016 werken zelfs uitgezonden militairen met een 3D-printer in Mali. En binnen het CLAS is er door het OTCLog Kenniscentrum Logistiek een ‘Roadmap AM’ opgesteld. Die geeft richting aan de experimenten en de implementatie binnen de landmacht. 

‘Stukjes’ Fennek printen

“We willen onze logistieke footprint verkleinen. Daarom pionieren we hier in Leusden. Wat kunnen we allemaal met de 3D-printer? Daarbij willen we mensen bekend maken met deze techniek”, vertelt Jongbloets. Vorig jaar februari begon hij samen met zijn team en het Utrechtse bedrijf DiManEx een experiment: onderdelen printen voor de Fennek. “We kozen 13 artikelen, die samen 8 onderdelen maken.” 

Neem de achteruitrijcamera. Het cirkelvormige kunststof houdertje van het toestel breekt soms af door takken die tegen de Fennek slaan. Daardoor blijft de camera niet in positie en is de chauffeur het zicht naar achter kwijt. De leverancier kan een vervanger sturen, maar dan krijg je de hele set. Daarvan heb je de helft niet nodig.

Jongbloets en zijn team scanden daarom de ‘originele’ houder, printten het onderdeel en testten de houder op het pantservoertuig. “Een typisch voorbeeld van een component dat binnen een dag gefikst kan zijn.” 

Dopjes kwijt

Bruikbaarheid staat voorop. Een voorbeeld. Monteurs misten onder de motorkap vaak het dopje dat het remvloeistofreservoir afsluit. En laat dat onderdeel nou net niet los verkrijgbaar zijn. Jongbloets liet de dopjes uit de 3D-printer rollen. “In dit geval veel goedkoper dan een heel nieuw reservoir. Simpel en toepasbaar.” 

‘Nog’ geen gouden ei

Van borgpallen tot mechanische lierrollen: veel valt te printen. Het Fennek-experiment liep begin dit jaar ten einde. “Er zijn met diverse printtechnieken kunststoffen en metalen onderdelen geprint en de kwaliteit was goed. Dat bleek ook uit het testrapport van de onderdelen”, vertelt Jongbloets. En toch. “Het is voorlopig nog niet zover dat we massaal onderdelen gaan printen. Daarvoor moeten het printproces en de materialen nog verder doorontwikkeld worden, en is metaal printen nog erg kostbaar.” 

Maar hij zegt ook: “Ontwikkelingen gaan snel en er zijn ook nu al kansen genoeg. Bijvoorbeeld voor niet-kritische onderdelen, als een onderdeel niet of niet meer leverbaar is, of wanneer het verbruik op een onderdeel heel laag is: gevallen waar de 3D-printer een uitkomst kan zijn. Dat is de kracht van het 3D-printen: het kan vrij snel en dicht bij het verbruik als dat moet, bijvoorbeeld in missiegebied.” 

Ideeën

Bij Additive Manufacturing kijken ze nu naar de implementatie. “Op het gebied van supply chain kijken we wat 3D-printing op kan leveren in de toekomst. Hoe kijkt de industrie bijvoorbeeld naar wat wij doen? Daarnaast buigen we ons over de kwestie hoe we 3D-prints laten terugkomen in de organisatie.” 

Vragen over, of ideeën voor 3D-printtoepassingen binnen Defensie? Cees Jongbloets en zijn collega’s horen ze graag. Contact opnemen kan via: AMEC@mindef.nl