De één stapt direct in een bompak op het gevaar af, de ander gebruikt liever een explosievenrobot. Ieder land pakt counter-Improvised Explosive Devices (IED)-optreden in ieder geval anders aan. Om de technieken beter op elkaar af te stemmen en gezamenlijk te oefenen, reisden in augustus ruim 400 militairen uit 10 EU-landen af naar het Zweedse Skillingaryd. Onder hen 70 Nederlanders. Oefening Bison Counter betekende 2 weken van route searches, grotten uitkammen en gebouwen veiligstellen.
In de bergen van Jönköping is het aan sergeant Henk en zijn Advanced Search Team (AST) van 11 Pantsergeniebataljon om een oude grot veilig te stellen van geïmproviseerde explosieven. Benieuwd hoe de samenwerking tussen Nederlanders, Portugezen en Zweden verliep? Bekijk de clip.
“De internationale counter-IED-community is vrij klein”, vertelt majoor Jaap van Gelder van het Defensie Expertise Centrum Counter IED. “En ieder land heeft zijn expertise. De inzet van honden bijvoorbeeld, of opereren in missiegebieden. We moeten dus niet ieder proberen het wiel opnieuw uit te vinden, maar in dit soort oefeningen elkaar beter maken.”
Bovendien zijn eenheden in missiegebieden afhankelijk van elkaar. “Ga je de poort uit, kan het zomaar zijn dat je een Frans of Sloveens EOD-team meekrijgt.” Daarom is het volgens de majoor belangrijk dat bijvoorbeeld een AST leert omgaan met teams uit andere landen en met een andere manier van werken.
Taalbarrière
Volgens de Zweedse plaatsvervangend oefenleider majoor Jonas Frohlund is gezamenlijk oefenen zelfs van levensbelang. “Omdat iedereen een andere taal spreekt, gaat er nog weleens iets mis in de vertaling. Daar kunnen kleine foutjes uit voortkomen. Maar juist bij dit werk is daar geen enkele ruimte voor.”
Al geeft de majoor aan dat het tussen de Nederlanders en Zweden taalkundig goed zit, het blijft lastig. Zo probeert een Nederlandse sergeant tijdens de bevelsuitgifte voor een route search duidelijk te maken dat zijn AST een schaarse capaciteit is die niet vóór in de colonne thuishoort. De Zweedse kapitein benoemt de Nederlanders prompt tot 2e en 3e voertuig. Een korte 1 op 1 verhelpt de verwarring.
Route searchen
Het team van Henk begeleidt vandaag de Zweedse infanterie naar zijn doel. Na 5 kilometer stuiten de mannen op een boomstam die de weg blokkeert. Dé plek om een geïmproviseerd explosief te verstoppen.
Het detachement is een paarse bedoening.
Het is aan de Zweedse Search Advisor om de teams die hij tot zijn beschikking heeft in te zetten. Naast het AST van 11 Pantsergeniebataljon heeft hij een Intermediate Search Team van het Korps Mariniers en een speurhond van de luchtmacht. Zij controleren als eerste de route. Komen ze iets tegen, bijvoorbeeld een IED, maakt de Sloveense EOD de weg vrij.
Verschil moet er zijn
Maar hoe controleer je die boomstam? Ieder land, en soms zelfs ieder team, kent daarvoor andere methodes. Sergeant-majoor der mariniers Marc zou een Search Team een pad ernaartoe vrij laten maken en de stam inspecteren. “Je weet op dit moment nog niet eens zeker of er een explosief ligt. Iemand moet daar gaan kijken.”
Toch kiest het team voor een nieuwe aanpak. Een op afstand bestuurbaar voertuigje met een camera erop, die de Nederlanders lenen van de Fransen. Uiteraard hebben ook de Zweden hun eigen techniek. In het voorste infanterievoertuig zit een camera die op deze afstand zo’n scherp beeld geeft dat de inzittenden trip wires (gespannen draden die als een persoon of voertuig ermee in contact komt een IED activeert) of explosieven van een afstand kunnen onderkennen.
Onschadelijk
De hond ruikt, de teams zoeken en de robot neemt een kijkje. Toch blijft onduidelijk of er een IED onder de boomstam ligt. Om definitief een eind aan het eventuele gevaar te maken, plaats de Sloveense EOD een kleine explosieve lading. Als ze die echter tot ontploffing brengen, blijkt de impact te klein. Een IED kan nog intact zijn. Omdat het zonlicht rap verdwijnt, maakt de colonne rechtsomkeert. De volgende dag zullen andere teams in een nieuwe samenstelling de weg vervolgen.
