Dit artikel hoort bij: Landmacht 06
Tekst KAP Arjen de Boer
Foto Louis Meulstee
Elke specialist heeft zijn eigen uitrusting. Weet jij wat je collega draagt in het veld? Welke ‘gereedschappen’ zijn onmisbaar? Maandelijks vertelt een landmachter over zijn vak, drijfveren en de materialen die hij tijdens het werk nodig heeft. Aflevering 13: de demolitiespecialist van het Korps Commandotroepen (KCT).
Het KCT heeft diverse typen kettingzagen om een pand binnen te dringen. Op de foto een licht type zaag dat voornamelijk wordt gebruikt om houten deuren te slechten. Andere modellen hebben een krachtigere motor en een sterkere ketting van wolfraam en kunnen ook dun metaal en lichte steen aan. Als het gebruik van explosieven tijdens een operatie niet mogelijk is, dan kan de kettingzaag uitkomst bieden om ergens binnen te komen. Enige nadeel is het raggende geluid dat iets van het verrassingseffect wegneemt.
De eerste klap is een daalder waard. Daarom hebben KCT-demolitiespecialisten diverse soorten explosieven bij zich. Zo hebben ze kneedbare springstoffen (niet op de foto) die voor allerlei klussen geschikt zijn. Bij het grote publiek is dit beter bekend als Semtex, aangezien deze naam vaak in actiefilms wordt gebruikt. Het slagsnoer op de foto is een ander explosief dat multifunctioneel is. Plak het in de lengte in wat tape en het is perfect om deuren met precisie open te blazen. Plak het in strengen bij elkaar en je hebt een zwaarder explosief voor het grovere werk.
Dit plastic frame is hol en kan worden gevuld met 20 liter water. In een speciale sleuf kunnen demolitiespecialisten explosieven aanbrengen, de hoeveelheid kan variabel zijn. Het frame is een perfect stuk gereedschap om een gat in een muur te maken. De demspeccer berekent vooraf hoeveel springstof hij nodig heeft. Een betonnen muur vereist namelijk meer explosieven dan een bakstenen sta-in-de-weg. Het gat is precies groot genoeg voor een vent en zijn uitrusting om doorheen te kruipen.
Een explosief op zich is niet heel gevaarlijk, net zoals een pistool zonder munitie. Om de ‘boem’ te laten plaatsvinden is een ontstekingssysteem met een slagpijpje nodig. Dit kan met een lange ontstekingsdraad op een haspel. Maar het KCT beschikt ook over draadloze systemen die een bereik van vele kilometers hebben. Er is een zender en een ontvanger. De laatste wordt in de buurt van het doelwit gelegd, maar gaat niet mee de lucht in. Dankzij een draadje tussen de ontvanger en het slaghoedje kan genoeg afstand worden gecreëerd.
Een deur openen kan met explosieven of andere breekmiddelen, maar het kan ook een stuk subtieler. En stiller. Daarom beschikt de demspeccer over een setje specialistisch gereedschap om sloten open te pulken of kraken. In dit kistje zitten onder andere: een zogeheten knakstang om cilinders te forceren, een tool om de kern van een slot eruit te trekken, een bouwsleutel om gekraakte sloten te openen, kaartjes waarmee dagsloten open te flipperen zijn en tot slot een plamuurmesje dat ook wordt gebruikt om te flipperen.
Met een kleine moker kunnen deuren en ramen worden geslecht. Een welgemikte klap kan wonderen doen. De betonschaar is geschikt om allerlei soorten draad door te knippen, denk bijvoorbeeld aan ijzerdraad in de gewapende betonmuur. Een hangslot is kinderspel voor het breekijzer. Het vierde stuk gereedschap is de Halligan tool, vernoemd naar de uitvinder, een Amerikaanse brandweerman. Met de punt kunnen ramen aan diggelen worden geslagen, het op een schoenlepel lijkende gedeelte is bedoeld om naar buiten openslaande deuren te kraken.
“Explosieven zijn een effectief middel om bijvoorbeeld een voertuig op te blazen of een IED-fabriek onschadelijk te maken. Maar explosieven zijn ook lastig, je moet goed weten wat je doet. Niet alleen voor jezelf en je collega’s, maar ook voor de gijzelaars in een pand als je met een bevrijdingsactie bezig bent. Voor iedere klus moeten we het juiste middel kiezen. Soms is een kettingzaag beter geschikt om ergens binnen te komen. Maar explosieven gebruiken we het meest.”
“Bij 11 Luchtmobiele Brigade was ik pionier en kwam daar in aanraking met dit werk. Ik heb me toen laten omscholen, want eerlijk is eerlijk, dingen opblazen is gewoon leuk. Maar we doen meer. Het werk van een demolitiespecialist bestaat namelijk uit 3 hoofdtaken. De eerste is dingen vernielen, zeg maar het ouderwetse sabotagewerk. De tweede zijn de binnendringingstechnieken zoals sloten openmaken of een gat in een muur blazen. De derde taak heeft alles te maken met de herkenning van en omgang met Improvised Explosive Devices, de IED’s die tegenstanders vaak gebruiken. Het sabotagewerk komt in de praktijk niet vaak meer voor. Maar panden binnendringen en IED’s komen we elke uitzending tegen.”
“Om tijdens een operatie een goede keuze te maken, moet een demolitiespecialist genoeg kennis hebben van de problemen die hij tegenkomt en mogelijke oplossingen bedenken. Hij moet niet alleen de effecten van zijn gereedschappen weten, maar ook kennis hebben van de constructie van gebouwen en deuren. Kunnen improviseren is dan belangrijk.”
“Bij een instap is de vraag natuurlijk: ‘wil je wel via de deur naar binnen?’ De vijand houdt daar natuurlijk rekening mee en kan een IED plaatsen. Demspeccers zijn in staat IED’s te herkennen en deze uit te schakelen. Daarvoor kunnen we explosieven gebruiken en de truc is dan om met zo min mogelijk springstof een maximaal resultaat te bereiken. In een gijzelingssituatie een kilo springstof gebruiken, kan niet. Ja, je weet zeker dat je binnen staat, maar verder is iedereen in die ruimte dood. Nee, je moet chirurgisch werken.”
*De persoon op de foto’s is niet dezelfde als de geïnterviewde.
