Tekst André Twigt
Foto SM Gerben van Es
Oefening met allure
“Het is een echt land, maar de naam zeg ik lekker niet.” Eerste luitenant Bas is wijs. Verklappen waar Lowlands Torch zich zogenaamd afspeelt, is onverstandig. Uitspraken daarover kunnen leiden tot een diplomatieke rel. Daarom houdt de inlichtingen-analist én scriptschrijver zijn kaken stijf op elkaar.
Bas laat later los dat het land in het oefenscript ergens in Afrika ligt. Dit continent eist - vanwege de deelname aan Missie Mali - de volledige aandacht van het JISTARC (Joint Intelligence Surveillance Target Acquisition and Reconnaissance Command, red.). Om het inlichtingenproces te oefenen, is er Lowlands Torch, een oefening uniek in haar soort.
Diepgang
Veel meer dan bij andere intell-trainingen hebben deelnemers aan ‘Lowlands’ het gevoel bij een echt conflict betrokken te zijn. Dat komt vooral door het uitgebreide, diep gelaagde script. Wordt voor veel oefeningen telkens een nieuw scenario geschreven, de leidraad voor de tweejaarlijkse Lowlands Torch gaat al enkele jaren mee. Bas: “Door de informatiestromen constant uit te breiden en te vervlechten met echte feiten, is een diepgang ontstaan die analisten de illusie biedt aan een echt conflict deel te nemen. Mede daardoor staat Lowlands Torch internationaal hoog aangeschreven.”
Rollenspellen
Is het script een sterke troef, de inzet van de vele sensoren die het JISTARC bezit, speciaal voor de oefening opgetuigde websites, de deelname van gasteenheden (waaronder searchteams van 41 Geniebataljon) en het opvoeren van rollenspellen dragen eveneens bij aan de realiteit. Bij deze Lowlands Torch draait het om verkiezingen. Twee kandidaten voor het gouverneurschap betichten elkaar ervan het democratische proces te beïnvloeden. Bas: “Daarnaast zijn er verschillende misdaadorganisaties, milities en andere belangenorganisaties actief."
Drones
De nationale overheid wil dat het JISTARC toezicht houdt op de prille democratie. Daarvoor ontplooit het commando zich over het operatiegebied, grofweg gelegen tussen Zwolle, Apeldoorn, Arnhem, Zeist. De commandopost staat in Harskamp. Hiervandaan worden alle eenheden aangestuurd. Onder anderen verkenners van 104 Verkenningseskadron uitgebreid met Duitse collega's gaan op pad met hun Fennek terreinvoertuigen. Om meer smoel op het terrein te krijgen, lanceert 107 Aerial Systems Batterij haar drones. Zo ook bij het in kaart brengen van de slechteriken. Zoals de Golden Lions, een club die zich onder meer bezighoudt met smokkel en andere georganiseerde misdaad.
Ether
Met zijn drie daarvoor ingerichte Fuchs voertuigen legt sergeant-majoor René van 102 EOV-compagnie zich toe op het monitoren van het radioverkeer. “Er is áltijd radioverkeer”, begint René. Tijdens Lowlands Torch wordt dat verzorgd door een zogenoemd simulatieteam, dat dagen achtereen - en ook ’s nachts - boodschappen de ether inslingert. Volgens Rene is radioverkeer (ook telefonie, red.) een zeer waardevolle bron. “Niet alleen de mededelingen op zich, maar ook de locatie is voor ons interessant. Met behulp van kruispeilingen kunnen we waar een uitzending precies vandaan komt achterhalen. Dit kan een aanknopingspunt zijn om actie te ondernemen."
Grote dienst
Bas vertelt dat een intell-training qua organisatie totaal anders is dan een doorsnee veldoefening. In plaats van het positioneren van eenheden en wapensystemen, leggen de analisten zich toe op het benoemen van de sleutelfiguren. Daarmee geven zij hun analyse verder gestalte. De analisten spelen de hoofdrol tijdens Lowlands Torch. Zij moeten antwoord geven op bijvoorbeeld in hoeverre gewapende partijen en georganiseerde misdaad van invloed zijn op de verkiezingen. Bas: “Ander ding waarop we ons toeleggen, is het constant beoordelen van de veiligheidssituatie.”
Ontwikkeld
Scriptschrijver Bas is best een beetje trots op hoe Lowlands Torch zich van een typisch nationale oefening heeft ontwikkeld tot een – in de intell-wereld – breed gedragen product. “Er zijn weinig landen die zoveel diepgang creëren om analisten in het echte werk te trainen. Lowlands Torch gaat dan ook diep… heel diep.”
