‘Mensen, leiderschap en cultuur’

Sociale innovatie noodzakelijk voor toekomstbestendige Marechaussee

Het Strategisch Meerjarenplan (SMJP) van de Marechaussee is gestoeld op 3 pijlers: digitalisering, militarisering en sociale innovatie. In KMarMagazine gaan we dieper in op elke pijler. In dit derde en laatste deel kijken we naar sociale innovatie, met programmamanager Wendy Dorrestijn: “Als we blijven werken en denken zoals we nu doen, dan missen we straks de aansluiting.”

Kijk eens naar de collega naast je. Aan de grens, op de brigade, in de Amarok, overal in Nederland. Zo zijn er bijna 7.000 collega’s en die maken de Marechaussee tot wat het is. Zonder al die mensen zou onze organisatie niks kunnen betekenen voor de veiligheid van Nederland. Zonder mensen zou de Marechaussee een lege huls zijn.

Daarom is binnen het Strategisch Meerjarenplan (SMJP) specifiek aandacht voor de collega van nu en in de toekomst. Inclusief nieuwe manieren van werken en trainen, binnen een organisatie waar iedereen zich veilig voelt. Dat zijn enkele hoofdingrediënten van de pijler sociale innovatie. Op het eerste gezicht misschien een ietwat vage term, maar dat hoeft niet als je luistert naar programmamanager Wendy Dorrestijn.

Portret van Wendy Dorrestijn, programmamanager sociale innovatie. — Sociale innovatie is hard nodig om onze organisatie toekomstbestendig te maken, stelt programmamanager Wendy Dorrestijn.

Sinds een half jaar trekt deze collega, met ruim 30 jaar operationele politie-ervaring en een bak wetenschappelijke kennis in haar rugzak, de kar op het gebied van sociale innovatie. Wendy onderscheidt 3 hoofdpunten: mensen, leiderschap en cultuur. Die 3 samen zorgen ervoor dat collega’s fysiek en mentaal voorbereid zijn op hun werk, dat ze verantwoordelijkheid durven te nemen binnen een organisatie die qua leiderschap en cultuur een veilige en stimulerende omgeving biedt. “Zo kunnen we onze organisatie toekomstbestendig maken”, aldus de programmamanager.

Virtual Reality

De invulling van sociale innovatie kan heel concreet zijn als het gaat om de factor mens. Zo past Wendy uit een van haar onderzoeken een nieuwe manier toe om collega’s beter trainen in stressvolle situaties. Dit gaat als volgt: met een Virtual Reality bril komt een collega in een onbekende ruimte. Dan komen er zombies op hem/haar af en klinkt er een echte stem van de meldkamer, de collega moet dan overzicht bewaren en de juiste beslissingen nemen om niet het onderspit te delven. “Uit onderzoek blijkt dat collega’s die overzicht hebben en hun rust kunnen bewaren door bepaalde technieken toe te passen, betere beslissingen nemen en ook op de lange duur gezonder zijn”, vertelt Wendy. “Het is de bedoeling om deze techniek op 6 trainingslocaties aan te bieden. Daar kan iedereen dus op een gegeven moment mee aan de slag.”

Een arrestant zit in het donker op zijn knieen voor een voertuig tijdens een aanhouding. — Het betrekken van de werkvloer bij het zoeken naar nieuwe manieren van werken is een ander voorbeeld van sociale innovatie. Zo is met instructeurs Integrale Beroepsvaardigheidstrainingen (IBT) gewerkt aan realistischere lesscenario’s.

Vernieuwing van onderop

Een ander voorbeeld is een nieuwe opzet van de Integrale Beroepsvaardigheidstrainingen (IBT). Dit gebeurt in nauw overleg met de instructeurs zelf, wat een kenmerk is van sociale innovatie; vernieuwing van onderop. “Ik ben zo blij met de flexibiliteit van de instructeurs en de manier waarop ze meedenken”, zegt Wendy. Zo ontstaat een cultuur waarbij een nieuwe manier van werken, trainen in dit geval, wordt gedragen door de collega’s. “Zij hebben ervoor gezorgd dat de getrainde scenario’s daadwerkelijk aansluiten bij het werk van vandaag en morgen. De scenario’s zijn gebaseerd op de realiteit. Op die manier is wat collega’s tijdens de IBT-herhaling krijgen, meteen toepasbaar in de praktijk. Daarbij hebben instructeurs ook zelf meegedacht over hoe ze iets aanleren, hoe ze collega’s op een hoger niveau krijgen.”

Een veilige werkomgeving voor iedereen is belangrijk om bij de tijd en effectief te blijven. Daarom maakt het team van Wendy Dorrestijn cultuuranalyses bij de eenheden.

Lange adem

“De technieken en concepten die we inzetten moeten evidence based zijn”, benadrukt Wendy. “Collega’s in de operatie moeten er dus echt iets aan hebben. Er is geen plek voor plannen die het resultaat zijn van bureaupolitiek.”

De eerdergenoemde VR-bril en nieuwe IBT-opzet zijn 2 voorbeelden die relatief snel te realiseren zijn. Als het gaat om cultuurverandering, is er een lange adem nodig. Maar er moet nu al actie worden ondernomen. In opleidingen moet bijvoorbeeld meer aandacht komen voor goed leiderschap. Niet alleen aan ondergeschikten, maar ook aan jezelf. Neem je genoeg verantwoordelijkheid, geef je het goede voorbeeld? Draag je bij aan een veilig en effectief werkklimaat? Door hier extra op in te zetten is het mogelijk om ook de cultuur binnen onze organisatie moderner te maken.

Om erachter te komen wat momenteel de cultuur is en waar de valkuilen zitten, maken Freek Dirkzwager en Amber de Vries uit het team van Wendy cultuuranalyses. Dat is inmiddels gebeurd bij de staf in Den Haag en er loopt nu een analyse bij het eskadron Hoog Risico Beveiliging (HRB). Hieruit moet blijken hoe we met elkaar werken, wat er wel en niet goed gaat en hoe dat eruit zou moeten zien zodat iedereen optimaal kan presteren. “Als dan blijkt dat er ergens een gat is, kunnen we onderzoeken waar dat aan ligt en interventievoorstellen doen. Het vereist echter dat we kritisch naar onszelf kijken en stilstaan bij wat wíj kunnen bijdragen aan de doelstellingen van de organisatie. Dat gaat door de hele organisatie heen, ongeacht rang, functie of positie.”

een marechaussee tuurt door een verrekijker, hij staat naast een busje. — Elke organisatie die nieuwe collega’s zoekt en aan zich wil binden moet meegaan met de tijdgeest. Tegelijkertijd is het belangrijk om collega’s die al bij onze organisatie werken te behouden, benadrukt programmamanager Wendy.

25% technologie, 75% sociaal

Ondanks dat verreweg de meeste van onze innovatieprojecten technologisch van aard zijn, valt of staat innovatie met de mensen. De vernieuwing van onze organisatie is voor 75 procent aan collega's te danken. Het zijn immers de mensen die een bedrijf of organisatie maken. Zij bepalen de richting en het doel. Als collega’s niet in beweging komen, dan blijven die technologische nieuwtjes ongebruikt liggen. Bij de Marechaussee is dat niet anders. “Als je de mensen weghaalt, wat houd je dan over?”, zegt Wendy. Mensen maken de Marechaussee. “Daarom is het belangrijk dat collega’s zich veilig voelen binnen onze organisatie, dat ze kunnen zijn wie ze zijn.”

Relevant zijn én blijven

Op termijn moet onze organisatie dus veranderen, meegaan met de tijd. “Als we over 30 jaar nog willen meekomen, dan moeten we voorbereid zijn. Als we blijven werken en denken zoals we nu doen, dan missen we straks de aansluiting. Wordt het ook moeilijker om nieuwe collega’s te vinden.” Tegelijkertijd moeten ‘oudere’ collega’s behouden blijven, mensen werken langer door. Ook zij moeten zich thuis voelen bij de Marechaussee. “Dus moet er ook aandacht zijn voor fysieke en mentale fitheid”, benadrukt Wendy. “Ook dat valt onder sociale innovatie. Net als diversiteit en inclusiviteit. Als we effectief willen zijn, moeten we rekening houden met de samenstelling van de samenleving. Daarbij zijn onderling respect en verbinding belangrijk. Zo creëren we een Marechaussee die klaar is voor de toekomst.”