‘Betere leiders, betere organisatie’
Hoe doe je dat eigenlijk, leidinggeven? Via de ‘leiderschapsreis’ krijgen KMar-leidinggevenden de kans om te groeien in hun rol door inspirerende lezingen en workshops naar keuze te volgen. Maar dat niet alleen, leiderschapstraining wordt in de toekomst een vast onderdeel van de opleidingen voor (opper)wachtmeesters en adjudanten.
Een jonge groepscommandant die met nul theoretische bagage aan zijn functie begint. Dat kan anders, constateerde brigadegeneraal Roger Costongs, toen hij in 2019 het commando van het Landelijk Tactisch Commando (LTC) overnam. “Leiderschap zie ik als smeerolie van de organisatie, is bepalend voor het functioneren. We vragen veel van leidinggevenden, het is een grote verantwoordelijkheid. Maar niet iedereen is daar even goed op voorbereid. Daarom heb ik gezocht naar middelen om collega’s meer handvatten te geven.”
Sprekers
Het leidde tot de leiderschapsreis die op verzoek van Costongs door de ontwikkelingsgroep leiderschap binnen het LTC is ontwikkeld. De ‘reis’, bedoeld voor tactisch leidinggevenden/brigadecommandanten, (tweede) teamleiders en groepscommandanten, startte in 2020. Costongs: “Commandanten deelden ‘tickets’ uit onder hun mensen die zich vervolgens konden inschrijven voor sessies met bekende sprekers als leiderschapsexpert Ben Tiggelaar en professor Erik Scherder. Om collega’s te inspireren, zaadjes te planten. Zodat ze zichzelf kunnen ontwikkelen.”
Na het eerste inspiratiejaar, met een uitloop door covid, wil de brigadegeneraal met de ontwikkelgroep een vervolgstap zetten. “Leiderschap moet structureel worden aangeboden in de opleidingen. Minder sexy, maar inspiratie moet je borgen. Dat gebeurt wel op de KMA, maar niet of minder in de opleiding tot (opper)wachtmeester en adjudanten. Daar wordt nu aan gewerkt. Einde van dit jaar moeten de eerste concepten van de leerlijnen zijn ontwikkeld zodat we samen met het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum kunnen kijken hoe we verder gaan.”
Functioneringsgesprek
De inspirerende bijeenkomsten gaan ondertussen gewoon door. Was de eerste ‘reis’ voornamelijk gericht op brigadecommandanten en teamleiders, nu ligt de focus op groepscommandanten en adjudanten; de tweede teamleiders. “Zij zijn minder gemakkelijk bij elkaar te krijgen, omdat ze een belangrijke rol spelen in de operatie”, legt Costongs uit. “Daarom hebben we dit jaar nog meer inschrijfmomenten voor de workshops. Die gaan over praktische zaken als ‘hoe voer je een functioneringsgesprek’ maar ook over persoonlijke ontwikkeling en wat het nou betekent om een dienende leider te zijn.” Het startschot is gegeven op de Leiderschapsdag, 12 oktober, waar ruim 150 collega’s aan deelnamen.
Doel van de ‘reis’? “Betere leiders en een betere organisatie”, aldus de initiatiefnemer. “We krijgen van eerdere deelnemers terug dat ze bewuster bezig zijn met hun leiderschap. Leiderschap is belangrijk om bijvoorbeeld de veiligheid op de werkvloer te vergroten. Het is zo cruciaal hoe mensen met elkaar omgaan, en als leider schets jij daarvoor de kaders en bewaakt die.” De leiderschapsreis sluit aan op alle thema’s van de Commander’s Intent. Costongs: “Als het gaat om mensen; denk aan sociale veiligheid, talentenontwikkeling, en professionele ontwikkeling, maar een goede leider draagt ook bij aan Informatiegestuurd Optreden, en het toepassen/ontwikkelen van technologische ontwikkelingen. Als collega’s de juiste vaardigheden hebben om hun rol vorm te geven, is dat dus goed voor hen, maar ook voor de organisatie.”
Uniek zijn de sessies misschien niet, relativeert Costongs, die vanaf 1 december begint aan zijn nieuwe functie als plaatsvervangend commandant KMar. Maar de focus op leiderschap is volgens hem wel groter geworden. “Dat krijg ik ook terug van het ontwikkelteam. De stappen die individuele collega’s dankzij de ‘reis‘ maken zijn moeilijk te meten. Maar het gesprek over je rol en verantwoordelijkheid als leider, wordt beter gevoerd.”
Opperwachtmeester Stefan, meewerkend voorman brigade Politie & Beveiliging op Schiphol, heeft vorig jaar de leiderschapsreis gevolgd.
“Als groepscommandant heb ik coaching van hogerhand weleens gemist. Je bent echt afhankelijk van de betrokkenheid van je leidinggevende. Daarom triggerde het promofilmpje van de leiderschapsreis me. Het is hartstikke belangrijk dat leidinggevenden beter worden toegerust op hun taak. In mijn opleiding tot opperwachtmeester, de Leergang Senior Medewerker, kregen we bijvoorbeeld de opdracht om samen een hindernisbaan over te gaan waarbij een van ons leidinggaf. Maar we leerden geen concrete zaken als: ‘hoe voer je een functioneringsgesprek?’
De kick-off van de leiderschapsreis, lang uitgesteld door corona, was een leuke dag met speeches van collega’s en sketches van cabaretiers. Later heb ik de workshops ‘inspirerend spreken’ en ‘omgaan met weerstand’ gevolgd. Wat ik vooral waardevol vond, was om gelijkgestemden te spreken en te leren van elkaars ervaringen. ‘Wat zou jij in deze situatie doen?’ Dat gebeurt op de werkvloer niet zo snel.
Ik vind leidinggeven heel leuk, vooral de personeelszorg. Nu ik tijdelijk tewerkgesteld ben bij de politiedienst op Schiphol, heb ik geen mensen onder me. Hiervoor zou ik groepscommandant op Lelystad worden maar omdat die luchthaven niet openging, hebben we een periode andere brigades ondersteund. Overal keek ik: hoe doet de groepscommandant het hier? Ik ben ervan overtuigd dat het z’n vruchten afwerpt als je wederzijds open en eerlijk bent. In een periode waarin ik niet lekker in mijn vel zat, heb ik weleens iemand een uitbrander gegeven. Ik zag die persoon schrikken, heb uiteindelijk gezegd dat ik geïrriteerd reageerde omdat het niet goed met me ging. Je bent als leidinggevende nooit uitgeleerd. Daarom is het goed dat er nu meer aandacht voor is.”
Iris, medewerker Bedrijfsbureau brigade Brabant-Zuid, volgt dit jaar de leiderschapsreis.
“Soms heb ik iets in mijn hoofd, maar krijg ik dat niet mooi verwoord zodra iemand tegenover me zit. Daarom heb ik me ingeschreven voor de cursussen ‘inspirerend spreken’ en ‘omgaan met weerstand’. Ik hoop na de leiderschapsreis zelfverzekerder een boodschap over te brengen. Dan stuit je ook op minder weerstand. En als iemand er toch iets tegenin brengt, wil ik niet dichtklappen maar duidelijk kunnen uitleggen waarom ik een bepaalde keuze maak. Zodat collega’s weten: ‘oké, ze heeft hierover nagedacht’.
Op de Leiderschapsdag vertelde een BSB-collega hoe hij met zijn team, mensen moest evacueren uit Afghanistan. Dat was zo indrukwekkend. Dat ze dat echt als team hebben gedaan en 100% vertrouwen hadden in elkaar. Mijn situatie is daar natuurlijk niet mee te vergelijken. Samen met 2 ervaren wachtmeesters zorg ik ervoor dat onze brigade op het gebied van administratie en personeelszaken blijft draaien. Maar dat teamgevoel staat bij mij ook bovenaan. Ik wil voor mijn mensen zorgen en naar ze luisteren. Samen kunnen we tot een goed resultaat komen.
Mijn loopbaan ben ik begonnen als sergeant bij de landmacht. Als groepscommandant bij 110 Transportcompagnie miste ik weleens iemand om me aan op te trekken. Het zou mooi zijn, ook nu binnen de KMar, als we als groepscommandanten af en toe met elkaar om de tafel zouden zitten: ‘Ik zit hier of daar mee, hoe zouden jullie dit aanpakken?’ Ik kijk ernaar uit om tijdens de workshops andere leidinggevenden te spreken en van elkaar te leren.”
