Met opgeheven schild vooruit
De magere jaren van de Landelijke Bijstand Organisatie (LBO) zijn voorbij. Met de aanwas van extra collega’s en een vernieuwing van het materieel krijgt de organisatie langzaamaan weer wat vet op de botten. LBO-commandant majoor Hilbert Voogd blikt kort terug op de afgelopen jaren, maar bovenal kijken we vooruit: wat staat de LBO te wachten?
Nee, zijn club heeft geen makkelijke tijd achter de rug. Daar kunnen we wat Voogd betreft eerlijk over zijn. Een krappe arbeidsmarkt in combinatie met weinig financiële armslag leidde tot onvermijdelijke gaten in het personeelsbestand van de LBO. De opleidingen lagen een poos stil, vacatures werden niet gevuld en de organisatie raakte steeds verder uitgehold.
Het wensenlijstje van Voogd was bij zijn aanstelling als commandant in 2018 dan ook lang. “Extra personeel, het hervatten van de opleidingen, trainingen en nieuw materieel.” Nu, 3 jaar later, kunnen we een aantal zaken al afvinken.
Wat is de LBO?
De Landelijke Bijstand Organisatie is een speciale eenheid binnen de Koninklijke Marechaussee die zowel nationaal als internationaal snel wordt ingezet in een breed spectrum aan taken waarbij de nadruk ligt op public order management. Denk aan ME-taken voor de Marechaussee, Crowd and Riot Control (CRC) in militaire missies, ondersteuning van de Nationale Politie, Bewaken en Beveiligen en ondersteuning van het stelsel speciale eenheden.
De LBO bestaat op het moment uit zo’n 200 collega’s, verdeeld over 4 pelotons Bijstandseenheid en ondersteunende eenheden zoals een aanhoudingseenheid, ondersteuningseenheid, onderhoudsgroep en pantserwagensectie.
Voor alle collega’s, met uitzondering van de staf, is het werk voor de LBO een nevenfunctie. Zij kunnen opgeroepen worden indien nodig en zijn getraind om op te treden in hoog geweldsspectrum. Naast deze incidentele inzetten wordt er op jaarbasis per persoon ongeveer 160 uur in groepsverband getraind.
Avondklok
Het imago van de LBO kreeg de afgelopen jaren een enorme boost door inzetten bij onder andere de boerenprotesten en klimaatacties in 2020 en de ongeregeldheden rondom de invoer van de avondklok begin dit jaar. Binnen no time stonden 2 LBO-pelotons paraat om bijstand te leveren aan de politie.
Vanuit alle hoeken ontving de LBO lovende woorden over dit optreden. Begin deze maand bracht minister-president Mark Rutte zelfs een bezoek aan de LBO en het eskadron Hoog Risico Beveiliging (HRB) om hen persoonlijk te bedanken voor hun inzet tijdens de zogenoemde avondklokrellen. Om de noodzaak van een goedgevulde Bijstandseenheid kan niemand meer heen. “Dat maakt me wel trots, ja.”
Golfbeweging
Met alle aandacht komen ook de nodige extra’s en Voogd kan beginnen met het afstrepen van zijn lijstje. De YPR-pantservoertuigen worden gefaseerd vervangen, er komt een batch met nieuwe verbindingsmiddelen en misschien het belangrijkste: dit jaar gaan 2 ME-opleidingen van start. Ruim 100 collega’s staan inmiddels ingeschreven om ‘lid’ te worden van de LBO. Als BE’er of in een van de ondersteunende diensten.
“Hartstikke mooi en nodig”, beaamt Voogd. “Je ziet duidelijk die golfbeweging. Hoe vaker we worden ingezet, hoe meer aandacht we krijgen, hoe hoger de populariteit. Zo werkt dat gewoon.”
Geweldsmiddelen
Maar, benadrukt de majoor, beoordeel een boek niet op zijn kaft. “Ons werk is meer dan dat wat je op de foto’s ziet. Het is een misverstand dat we alleen ingezet worden als de ‘tent’ al is afgebrand en het écht niet anders kan. Ja, daar zijn we voor getraind. Maar de gemiddelde BE’er gebruikt zijn geweldsmiddelen amper. Voor mij is een inzet pas écht geslaagd als we voor niks gaan.”
De commandant legt uit: “Onze hoofdtaak is het controleren van menigten, de boel de-escaleren. Doe je dat door met een hoog opgetrokken schild en rode waas voor je ogen op iemand af te stappen? Ik denk van niet. 3 van de 4 keer kun je het prima verbaal af. Zolang je maar duidelijk bent waar de grens ligt. Zorg er bij een demonstratie bijvoorbeeld voor dat een groep zijn punt kan maken, maar wel op jouw voorwaarden. Respecteer mensen en blijf in gesprek.”
Voorbereiding
In een 7-weekse opleiding op het OTC in Apeldoorn leren nieuwe LBO-collega’s alle fijne kneepjes van dit ‘crowd management’-vak. Uiteraard gecombineerd met de vaardigheden om op te kunnen treden in een hoger geweldsspectrum. Want soms is het nu eenmaal te laat om een gesprek aan te gaan. Voogd: “Ook dat komt helaas voor. Maar ik ben ervan overtuigd dat je zo’n situatie met een goede voorbereiding vaak kunt voorkomen. Daarom: collega’s, bel ons niet alleen als het al te laat is. Wij kunnen ook aan de voorkant meedenken.”
EURO2020
Een mooi voorbeeld is het Europees Kampioenschap voetbal dat nu plaats vindt. Al in de voorbereidingen schoof de LBO aan bij de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO). Niet alleen om de behoefte in kaart te brengen, maar ook om mee te denken over het beheersbaar maken én houden van verschillende situaties. Voogd: “Dat we op locatie aanwezig zullen zijn is een feit. Maar wat mij betreft wordt dat een héél saaie dienst.”
Nieuwe opleidingen
Met de start van de nieuwe opleidingen dit jaar is de LBO op weg naar de optimale bezetting, maar de organisatie kan altijd extra handjes gebruiken. Met name die van opperwachtmeesters! Wil jij deel uitmaken van een hecht team met collega’s uit alle windstreken én je verder specialiseren? Stuur dan een mail met motivatie naar S1.LBO.PERSONEEL@mindef.nl. Als er ruimte is, word je uitgenodigd voor één van de kennismakingsdagen.
Eerste luitenant Vincent (33)
Operationeel teamleider, brigade Brabant-Zuid
Binnen de BE: pelotonscommandant
“In mijn dagelijkse werk als teamleider ben ik bezig met de aansturing van mijn club en zit ik veel achter mijn bureau. De combinatie met de uitdaging en dynamiek van het BE-werk is voor mij perfect.
Binnen de BE vervul ik de rol van pelotonscommandant. Weliswaar een nevenfunctie, maar wel eentje waar aardig wat tijd in zit. Dat neem ik voor lief. Ik vind het gewoon zo tof en uniek wat wij doen.
De BE wordt met enige regelmaat ingezet voor werkzaamheden op eigen militaire terreinen en aangewezen luchthavens. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij de boerenprotesten en grote klimaatdemonstraties op Schiphol. Dat zijn nog vrij vredelievende inzetten, veelal met mensen die puur hun punt willen maken. Onze inzet tijdens de avondklokrellen begin dit jaar was van andere orde.
We hebben 10 dagen lang op vliegbasis Eindhoven gebivakkeerd en zijn meermaals ingezet in onder andere de binnenstad van Den Bosch, Eindhoven en Stein. Dat ging er wel hard aan toe. Het gooien van stenen, geweld, plunderingen. Dat had het gros van ons in die mate nog niet eerder meegemaakt.
Van begin tot eind hebben we met z’n allen alles gegeven. Dat vind ik zo mooi om te zien. De Marechaussee mag echt van geluk spreken dat we een eenheid hebben met zulke bevlogen en loyale collega's. Ik hoef maar een gil te geven en ik heb mijn hele peloton bij elkaar. Weekendjes weg worden verschoven, plannen gewijzigd. Als er iets gebeurt, wil iedereen zijn of haar steentje bijdragen. En daar gaat het uiteindelijk om.”
Opperwachtmeester Stefan (31)
Groepscommandant, brigade Scheldestromen
Binnen de Pantserwagensectie: YPR-chauffeur & boordschutter
“Ik ben al sinds 2009 aangesloten bij de LBO. Eerst als BE’er en sinds 2018 bij de Pantserwagensectie. Dat grove materieel trok me altijd al. We hebben, naast de YPR, nog veel ander materiaal in ons pakket; vrachtwagens, shovel, trapconstructies, hijskranen. Dat maakt het werk heel afwisselend.
Het was een jongensdroom om ME’er te worden. Toen ik bij de KMar in dienst kwam en hoorde dat wij een BE hadden, heb ik geen moment getwijfeld om me op te geven. De BE werkt in een hoger geweldsspectrum. Als militair doe je het daarvoor.
Namens de Pantserwagensectie ben ik nog niet ingezet. Tijdens de avondklokrellen stonden we wel standby. Kijk, als wij komen dan is de boel doorgaans niet meer te handelen. Het is echt grof geschut dat je inzet. Uiteindelijk bleek dat tijdens die rellen niet nodig. Fijn natuurlijk, maar ook dubbel. Op televisie zie je collega’s van de KMar en politie bekogeld worden met stenen. Ik ben zelf vader van 2 jongens, in die linie stonden ook vaders en moeders die na de dienst veilig naar huis wilden. Je wilt gewoon graag helpen. Dat hebben we bij de pantserwagens ook allemaal. Als het nodig is, zijn we er. Dat weten we ook van elkaar.”
