Hoe handel je als marechaussee in het heetst van de strijd? Als er levens op het spel staan of de chaos overheerst. In deze rubriek vertellen collega’s over zo’n moment tijdens de dienst. Een moment waarbij het er echt op aankomt.
Het gebeurde op 11 april 2020 op Schiphol, op een zaterdag in coronatijd. “We hadden een rustige dienst gehad als Snelle Reactie Eenheid (SRE)”, vertelt marechausseebeveiliger Bob* (24) van de Gewapende Beveiliging Burgerluchtvaart (GBB). In verband met corona stond een deel van het team stand-by op de Koningin Máximakazerne, en de andere helft was op de luchthaven. “We reden zo nu en dan patrouilles, maar er waren weinig bijzonderheden. Tot op het allerlaatst. Onze dienst zat er bijna op en we reden naar de aftanklocatie. Toen kwam er ineens een melding binnen: man met vuurwapen in een trein op Schiphol. Wij werden opgeroepen.”
Wat gebeurde er toen?
"Toen ging alles snel. Tot die tijd waren we vrij ontspannen geweest en hadden we veel gelachen met elkaar”, gaat zijn collega marechausseebeveiliger Dieter* (25) verder. “Maar ik kan me goed herinneren dat het ineens stil was in de auto. De knop ging om, de sfeer was onmiddellijk serieus. Ik dacht: dit zou wel eens menens kunnen worden. Gelukkig zaten we al in de auto.” Bob: “We slingerden onze zwaailichten aan en reden plankgas naar Schiphol. Onderweg bespraken we rap ons plan van aanpak. We zetten onze gepantserde wagen neer op het plein bij Schiphol Plaza en renden naar binnen. Gelukkig was het betreffende perron meteen om de hoek. Daar gingen we de roltrap af.”
Beneden stond de trein. Alle deuren waren dicht, behalve die van de laatste coupé. Bob: “Meteen in het begin stond de man die de melding had gedaan, samen met de conducteur en de machinist. Ik ging hem uitvragen, terwijl de anderen op onderzoek gingen.” Dieter: “Met getrokken wapen liepen we langs de trein, scanden we de trein en de omgeving. Passagiers die nog op het perron waren, stuurden we weg. We hadden geen signalement gekregen, dus we wisten niet hoe de man eruit zag. Gelukkig waren er weinig reizigers door de coronacrisis.”
Wat zei de man die de melding had gedaan?
Bob: “De melder was een man die in de beveiliging werkte. Hij vertelde hoe hij in de trein had gehoord dat een man een pistool laadde, waarop hij 112 had gebeld. Terwijl hij zijn verhaal deed, zag ik ineens 2 mannen uit de achterste coupé springen en schreeuwde ik door de portofoon naar mijn collega’s verderop: 'Dat zijn ze!' Ze verdwenen achter een pilaar uit het zicht. Toen ging het snel. We renden naar de andere kant van het perron, waar zij in een andere trein probeerden te vluchten.”
Bob: “We riepen ‘handen omhoog’, maar ze stopten niet. Een man was al met een half been in de trein gestapt, maar met wat duw en trekwerk viel hij toch weer naar buiten, en was vlak voor me. Ik zag dat hij zijn handen bij zijn broekriem hield op een wapen. Ik schreeuwde: ‘vuurwapen!’ en trok hem naar de grond. Dieter was er ook snel bij en samen lagen we bovenop hem. Hij kon geen kant op. We trokken zijn armen op zijn rug en sloegen hem in de boeien. Ik deed een handschoen aan om vingerafdrukken te voorkomen, pakte het pistool uit zijn broeksband en schoof het in een veilige richting.”
Wat gebeurde er met de andere verdachte?
Dieter: “Ondertussen hield een andere collega de tweede man onder schot en beveiligde weer een ander teamlid de totale situatie. Vrij snel stond het tweede SRE-team bovenaan de roltrap. Zij sloegen de andere verdachte in de boeien. Die bleef opstandig. Hij schreeuwde dat hij niets had gedaan en dat het wapen niet van hem was. Ook de politiedienst van de KMar sprong bij, inclusief hond en geleider, om de stilstaande trein volledig te checken en de plaats delict met het vuurwapen te beveiligen tot de komst van de Forensische Opsporing. De collega’s van de Arrestantenzorg, -Transport en Parketondersteuning (ATP) en de politiedienst KMar voerden de verdachten af naar de Koningin Máximakazerne voor verhoor.”
Bob: “Voor ons zat het belangrijkste werk erop. Samen met onze groepscommandant was het tijd voor het tikwerk: de mutaties invoeren in het systeem. Daarna kwamen alle betrokken eenheden en de Officier van Dienst Politie (OVDP) bijeen voor een debrief. Zo werd het alsnog een latertje. De strekking van de debrief was: Goed gewerkt, iedereen is veilig, doel bereikt.”
Hoe kijken jullie hierop terug?
Dieter: “Achteraf sta ik er nog altijd versteld van hoe snel jij dat vuurwapen zag, Bob. Die alertheid, dat was echt fijn. Want daardoor konden we snel ingrijpen. We hadden namelijk geen signalement gekregen.” Bob: “Als ik eraan terug denk krijg ik meteen weer kippenvel. Het was de eerste keer dat ik met een vuurwapen te maken had buiten een oefensituatie. Zo besef je wel hoe belangrijk die trainingsdagen zijn.” Dieter: “Alles ging vanzelf. Het was een bevestiging dat we op niveau waren, dat we zo’n situatie aan kunnen.”
Dieter: “Na de inzet hebben we met ons team even stoom afgeblazen. Wat een dag. De hele dag niets en dan 20 minuten heel intens. Het ging zo snel. Binnen een paar minuten was het allemaal voorbij.” Bob: “Terugkijkend denk ik dat we het goed hebben gedaan. Niet meer over piekeren, dat heeft geen nut. Hier zijn we voor. Dit is ons werk: de eerste opvang in het hoge geweldsspectrum.” Dieter: “Op sociale media stonden mooie reacties, bijvoorbeeld van een ooggetuige die het net een film had gevonden. Ik had echt het gevoel dat we iets goed hadden gedaan.”
De 33-jarige man met het vuurwapen is uiteindelijk veroordeeld tot een gevangenisstraf van 9 maanden. Hij had niet gehandeld met terroristisch oogmerk, al bleef zijn motief verder onduidelijk.
Gevarieerd takenpakket
De GBB heeft een uitgebreid takenpakket. De hoofdtaak is de gewapende beveiliging van de burgerluchtvaart op Schiphol. Zowel op landside, airside, het platform, bij de incheckbalies en de gates van risicovluchten surveilleren ze elke minuut van de dag en zijn op zoek naar verdachte situaties of afwijkend gedrag. De GBB beschikt ook over gepantserde wagens voor het rijden van patrouilles, het begeleiden van vips en het beveiligen van risicovluchten.
Ben of ken jij een collega die iets bijzonders heeft meegemaakt tijdens de dienst? Een moment waarbij ‘het erop aankwam’? Laat het ons weten via kmarmagazine@mindef.nl.
