Brigade Scheldestromen controleert Zeeuwse wateren
In de zomer krioelt het van de bootjes rond het eiland Neeltje Jans bij de Oosterschelde in Zeeland. Pleziervaart, in eerste instantie, maar sommige vaartuigen vervoeren minder legale zaken. En aangezien de kust van Zeeland een landsgrens is, controleren we hier geregeld op in- en uitgaand verkeer.
De zee is op deze tropische junidag spiegelglad, en samen met de geur van zonnebrand lijkt de werkdag van de marechaussees van Brigade Scheldestromen meer op vakantie. Maar de omstandigheden zijn niet altijd perfect, en ook dan wordt er gepatrouilleerd tijdens TIPP-acties (Toetsen Informatie Positie Pleziervaart). Meestal samen met politie en Douane, zodat de gecombineerde opsporingsbevoegdheden kunnen worden ingezet.
‘Onderschepping gaat zowel steekproefsgewijs als informatiegestuurd’
Briefing
Illegale migratie, mensensmokkel, drugs en belastingontduiking; het komt allemaal voor in de kustwateren van Zeeland en rond de jachthavens. Het gebied is groot, dus grijpen kwaadwillenden hun kans. Door COVID-19 wordt ook scherper gelet op grote gezelschappen. Onderschepping gaat zowel steekproefsgewijs als informatiegestuurd. In de ochtend krijgen de verschillende multidisciplinaire teams een briefing. Een aantal boten in de categorie pleziervaart is nooit gecontroleerd en daardoor interessant. Komen ze die tegen, dan gaan ze aan boord. Soms is een vaartuig recentelijk van eigenaar veranderd. Kloppen de papieren dan nog?
Pleziervaart die van buiten het Schengengebied komt, dient zich aan te melden bij de havenmeester. En die geeft dit vervolgens door aan de KMar. Maar de pleziervaart meldt zich niet altijd, waardoor de herkomst van een schip onbekend is.
Aan deze RHIB valt niet makkelijk te ontsnappen
Indicatoren
Met de informatie op zak verspreiden de marechaussees zich met hun Douane- en politiecollega’s over de Ooster- en Westerschelde. KMarMagazine stapt op de rubberboot (RHIB) ter hoogte van Neeltje Jans. Met flinke snelheid gaat het de zee op. Aan deze RHIB valt niet makkelijk te ontsnappen. Wachtmeester-1 Sietse tuurt over het water. “Ik let op een aantal indicatoren. Een belangrijke is of de schipper überhaupt kan varen. Soms zie je ze klunzen, dan weet je dat diegene niet vaak op een schip zit. Dat kan verdacht zijn. Ook de vlag waaronder een schip vaart en de samenstelling van de bemanning kunnen aanleiding zijn om aan boord te gaan.”
Drenkeling
Nog voor er een schip is gecontroleerd, komt er een melding binnen van een mogelijke drenkeling. Op het strand van Westkapelle is een bootje zonder bestuurder aangespoeld. De RHIB spoedt zich richting de Walcherse kustplaats en zoekt samen met collega’s en de kustwacht in lijn het water af, zonder resultaat. Niet gek want een half uur later blijkt ‘de drenkeling’ al de hele middag in de duinen rond te lopen. Na het incident wordt de reguliere controle weer opgepakt met het boarden van een zeilboot.
Papieren
“Net als op de weg moeten eigenaren van een boot de juiste papieren bij zich hebben”, vertelt Sietse als hij weer terug is op de RHIB. “Kunnen ze die snel overhandigen, dan weet je meestal dat het goed zit. Ik controleer de identiteit van de opvarenden en vraag ze naar hun reisplannen. De Douane checkt goederen aan boord en eigendomsgegevens om te zien of er wel belasting is betaald over de aankoop van het schip. Zeker in Zeeland willen mensen nog wel eens een boot kopen in België en die stilletjes de Nederlandse wateren invaren.”
Mensensmokkel gebeurt ook vanuit de Zeeuwse havens
Jachthaventeams
Mensensmokkel gebeurt ook vanuit de Zeeuwse havens. Engeland is het doel. Illegalen betalen duizenden euro’s om de oversteek te wagen. Soms kopen smokkelaars een oud jacht voor een oversteek, of ze huren er één. Om dat in kaart te brengen heeft de KMar een jachthaventeam in het leven geroepen. Wachtmeester-1 Femke maakt er deel van uit: “Verhuurders van schepen en jachthaveneigenaren zien natuurlijk beter wat er op hun terrein gebeurt. Zij merken snel het verschil op tussen recreanten en mensen met andere bedoelingen. We hebben een netwerk opgezet waarbij zij verdachte situaties melden, zodat we daar gericht op kunnen handhaven.”
Preventieve functie
Bij de sluis richting de Noordzee ligt aan het eind van de dag een zeilboot klaar om uit te varen. Sietse gaat aan boord en zoekt snel de belangrijkste informatie over de eigenaar op. Na een check van documenten die netjes in een map verzameld zijn, mogen de reizigers weer vertrekken. Over het algemeen zijn zonnige zomerdagen niet de momenten waarop criminelen hun slag slaan. Toch kan het juist een moment zijn om met de grote stroom mee te varen. De aanwezigheid van de marechaussees heeft daarom ook een preventieve functie. Net als bij de grensovergangen over land, worden ook die over water in de gaten gehouden.
